Hepatit B Nedir?
Karaciğer hastalığı olan Hepatit B, karaciğer iltihaplanması durumudur. Bu hastalığın etkeni hepatit B virüsüdür. Bu virüs insandan insana kan ve enjekte vücut sıvıları ile bulaşır. Hepatit B Virüsü, karaciğer hedef alır ve karaciğere yerleşir. Yapılan bir araştırmaya göre dünyada 400 milyon fazla kişi Hepatit B virüsü taşıyıcısı. Bu rakam Türkiye’de ise 3 milyon kişi olduğu yönünde.
Hepatit B nasıl bulaşır?
Korunma olmadan yapılan seks, dövme, manikür, pedikür, akupunktur, uyuşturucu ilaç kullanımı, steril olmayan iğneler ve tıbbi cihazlar, gebelikte bebeğe bulaştırma hepatit B virüsünün geçiş yollarıdır.
Hepatit B; ortak kaptan yemek yemek, öpüşmek öksürmek, aynı tuvaleti kullanmak gibi yollarla bulaşmaz. Bu hastalıkta görünmeyen sinsi taşıyıcılar vardır. Hepatit B sessiz taşıyıcılıktan siroz ve karaciğer kanserine kadar gidebilir. Şimdiki dönemde bu hastalık önlenebilir ve tedavisi olan bir hastalıktır. Hepatit B akut ve kronik hepatit B olmak üzere iki çeşittir.
Hepatit B En yaygın bulaşma yollarını sağlık bakanlığı şu şekilde açıklamaktadır;
- Kontrol edilmemiş kan nakli ya da kan ürünlerinin kullanımı
- Sterilize edilmemiş araçlarla tıbbi ya da diş müdahaleleri
- Anneden bebeğe doğum sırasında
- Kullanılmış enjektör paylaşımı
- Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımı
- Sterilize edilmemiş araçlarla dövme ya da vücut takılarının uygulanması
- Güvenli olmayan cinsel ilişki ile bulaşabilir.
Hepatit B Belirtileri nelerdir?
Akut hepatit B hastalığında hiç belirti olmayabilir ya da şu belirtiler olabilir:
- -Gözlerde ve cilt renginde sararma
- -Yemek yemek istememek
- -Yorgunluk
- -Ateş
- -Eklem yerlerinde oluşan ağrılar
- -Bulantı ve kusma
- -Karın ağrısı
Akut hepatit B hastalığının belirtileri başlayıncaya kadar kuluçka süresi altı hafta veya altı ay olabilir. Kuluçka süresinin uzun olması kişinin, hastalığının fark etmeden çevresindekilere bulaştırmasına neden olur. Bu hastalığın teşhisinden sonra hastalar hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Hastalara, yatak istirahati ve belirtilere yönelik tedavi uygulanır. Akut hepatit B hastalığını geçiren bireylerin alkol ve sigaradan uzak durmaları sağlıklı gıdalar tüketmeleri, aşırı yorgunluktan uzak durmaları, düzenli uyumaları ve yağlı yemekleri yememeleri gerekmektedir. Karaciğerin hasarını arttırmamak için doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalıdır.
Kronik Hepatit B Hastalığı
Hepatit B hastalığının teşhisinden altı ay sonra hastalık belirtileri devam ediyorsa bu kronik hepatit B hastalığı olabilir. Bu hastalığın kronikleşmesi erken yaşlarda daha sık olur. İleri yaşlarda kronikleşme azalır. Hepatit B hastalığı olan annelerden doğan bebekler kronikleşme için büyük risk taşır. Bazı hastalar durumlarını şans eseri öğrenir nedeni ise Hepatit B hastalığı belirtileri sesiz bir biçimde seyredebilir. Hastalık tanısından sonraki dönemde karaciğerdeki hasarı önlemek için ilaç tedavileri başlanır. Kronik hepatit B hastalığı siroz ve karaciğer kanserine dönüşebilir. Bu hastalar devamlı sağlık kontrollerini yaptırmalı, alkol ve sigaradan kullanmamalı, bol meyve yemeli, bol sebze içeren yiyecekleri yemeli ve stresten uzak durmalıdırlar.
Geliştirilen aşılar sayesinde hepatit B hastalığı önlenebilir. Ülkemizde bebeklikten itibaren rutin olarak hepatit B aşısı uygulaması bulunmaktadır. İleri yaşlarda bağışıklık azalmışsa tekrar doz önerilir. Bu hastalığın bulaşmasını önüne geçmek için toplumdakilerin, bulaşma yolları hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Sağlık çalışanları için de hepatit B, önemli bir mesleki tehlikedir. Çünkü bu kişiler genellikle hastanın kanları ile temas edebilirler. Mesela ameliyat sırasında ele iğnenin batması ya da hastanın istemeden eldeki bir yaraya dokunması söz konusu olabilir. Hepatit B virüsü anne sütünde düşük seviyede bulunur ve bebekte enfeksiyon oluşturmaz. Fakat emzirirken meme başında oluşan çatlaklardan bebek, virüsü kapabilir. Hepatit B aşısı diğer aşılarla aynı anda yapılabilir. Bunun bir sakıncası yoktur.
Hepatit B'de Kimler Daha Fazla Risk Altındadır?
- Hemodiyaliz hastaları
- Organ ve kemik iliği nakli adayları ve alıcıları,
- Sık kan ve kan ürünü kullanmak zorunda kalan kişiler,
- Madde bağımlıları,
- Hepatit B taşıyıcılarının aile içi temaslılardan aşısız olanlar
- Çok sayıda cinsel eşi olan ve para karşılığı cinsel ilişkide bulunan kişiler,
- Eşcinsel/biseksüel erkekler,
- Hepatit B dışında kronik karaciğer hastalığı olan kişiler,
- Cezaevlerinde ve ıslahevlerinde bulunan hükümlüler ve çalışanlar
- Piercing, kalıcı dövme yaptırmayı planlayan kişiler,
- Berberler-kuaförler, manikür ve pedikürcüler
- Zihinsel engelli bakımevlerinde bulunan kişiler,
- Yetiştirme yurtlarında bulunan kişiler,
- Güvenlik personeli (asker, polis vb. arasında kan ve hasta çıkartıları ile temas riski yüksek olanlar)
- Sağlık kurumlarında çalışan temizlik elemanları, 112 acil sağlık hizmetleri personeli ile acil durum, afet ve olağandışı durumlarda görev alan Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) personeli ile kazalar ve afetlerde ilk yardım uygulayan kişiler,
- Hepatit B’nin yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat edecek kişiler.
Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarından Korunma Yolları Nelerdir?
- Bütün gebe kadınlara kan testi bakılarak, hepatit B virüsü taşıyan annelerin bebeklerine doğum sonrası Hepatit B Koruyucu Serumu (Hepatit B İmmünglobülin) ve hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
- Cinsel yolla bulaşmanın önlenmesi için aşı uygulanmalıdır. Aşı uygulaması istemeyen kişiler ile aşı uygulanmış ama henüz bağışıklık sağlanmamış kişiler bağışıklık oluşuncaya kadar olan dönemde kondom kullanmalıdırlar.
- Enjektör ve cerrahi malzemelerin steril veya tek kullanımlık olmasına dikkat edilmelidir.
- Damar içi madde kullanıcıları tarafından iğne, şırınga ve diğer enjeksiyon araç-gereçleri paylaşılmamalıdır.
- Dövme, piercing, akupunktur uygulaması yapılan yerlerde tek kullanımlık steril malzeme kullanılmalıdır.
- Aile içinde hepatit B taşıyıcısı olanlar kişiler ile toplu yaşam alanlarında (yurt, askeri birlik..) kalan kişiler traş makinesi, diş fırçası, tırnak makası gibi kişisel malzemeleri ortak kullanmamalıdır.
- T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış tıbbi hizmet ya da diş sağlığı hizmeti veren kuruluşlardan sağlık hizmeti alınmalıdır.
- Ancak Hepatit B virüs enfeksiyonlarından korunmanın en etkin yolu aşılamadır.