Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılamayan İngiltere'de gözler parlamentodaki oylamalara çevrilirken, beklenmedik bir sürpriz yaşandı.
Parlamentoya giren çıplak göstericiler, kameralar önünde protesto gösterisi yaptı. 'Extinction Rebellion-Yok oluş isyanı' adlı çevreci grubun kadın ve erkek üyeleri, büyük bir şaşkınlığa yol açtı. İngiliz basını, iklim değişikliğine dikkat çekmek isteyen protestocular arasında 24 yaşında bir doğal hayat biyoloğu ile bir emekli öğretmenin de olduğunu yazıyor.
Gözaltına alınan göstericiler, daha sonra serbest bırakıldı. Gösteri sırasında konuşma yapan milletvekilleri ise, protestoya gülerek tepki verdi. İngiltere Parlamentosu, Brexit koşullarını düzenleyen anlaşmaya alternatif seçenekleri oylamak için dün ikinci kez toplandı. Ancak milletvekillerinin oyuna sunulan dört seçenekten hiçbiri çoğunluğu alamadı.
Başbakan Theresa May'in AB ile vardığı anlaşmaya alternatif sekiz seçenek 27 Mart'taki ilk turda da oylanmış ama çoğunluğu alan olmamıştı. Parlamento, May'in AB ile vardığı anlaşmayı da üç kez reddetmişti. Bu seçeneklerden hiçbiri çoğunluğu alamadı. İngiltere'nin Brexit sonrası Gümrük birliğinde kalmasına ilişkin öneri ise yalnızca üç oy farkıyla reddedildi.
Pazartesi günü milletvekilleri, parlamentoda düzenlenen ikinci turda Avam Kamarası Başkanı John Bercow'un 8 farklı seçenek arasından seçtiği dört öneriyi oyladı. Peki bu senaryolar nelerdi?
Brexit anlaşmasının "Birleşik Krallık'ın AB ile devamlı ve kapsamlı gümrük birliğini" kapsayacak şekilde müzakere edilmesine ilişkin bu öneri, 273'e 276 oyla reddedildi.
Bu önerinin AB ile ticari ilişkileri yakınlaştırabileceği gibi, İrlanda sınırındaki denetim ihtiyacını kısmen de olsa azaltabileceği yorumları yapılıyordu. Ancak başka ülkelerle bağımsız ticaret anlaşmasının önüne geçmesi de muhtemel.
Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ve Avrupa Ekonomik Bölgesi'ne (EEA) katılım anlamına gelen bu senaryo, İngiltere ortak pazarda kalmaya devam ederken bir yandan da vatandaşlarına hareket özgürlüğü sağlıyordu. Yani İngiliz vatandaşları AB'de yaşama ve çalışma hakkına sahip ouyor ve aynı şey AB vatandaşları için de geçerli oluyor. Ancak bu öneri de 261'e karşı 282 milletvekilinin oyuyla reddedildi.
İşçi Partisi milletvekillerince verilen bu öneri, parlamentodan geçebilecek her türlü Brexit anlaşmasının onaylanmadan önce halk oylamasına sunulmasını öngörüyor. Milletvekilleri 280'e karşı 292 'Hayır' oyuyla bu seçeneği de eledi.
Dün ilk kez oylanan bu seçenek, İngiltere'nin AB'den anlaşmasız olarak ayrılmasını engellemek için bir dizi adım belirliyordu.
Bu seçenek, eğer parlamento Brexit için görülen tarihten iki gün öncesine dek anlaşmayı onaylamazsa ve hükümet AB'den erteleme isterse bazı adımların takip edilmesini öngörüyordu. AB, ayrılık için öngörülen tarihten bir gün önce Brexit'i ertelemeyi kabul etmezse, milletvekillerine anlaşmasız çıkış ya da İngiltere'nin ayrılık için işlettiği AB anlaşmasının 50. madde başvurusunun geri çekilmesi seçenekleri sunulacağı önerilmişti.
Parlamentonun 50. maddedinin devreden çıkarılması önerisine onay vermesi halinde, AB ile ilişkilerin hem İngiltere kamuoyunun desteğini hem de Brüksel'in onayını alacak şekilde nasıl ilerletilmesi gerektiği tartışılacak deniliyordu. Önerinin sahibi, İskoçya Ulusal Partisi milletvekili Joanna Cherry.