Kişinin ayni haklarından biri olan intifa hakkı kadastro ve tapu işlemlerinde kullanılan bir haktır. Hukuk kurallarında intifa hakkının kaç yıl kullanılacağı hangi durumlarda kullanılmasının uygun olduğu yetkililer tarafından düzenlenmiştir. Peki intifa hakkı nedir? Tapuda intifa hakkı nasıl kullanılır? İntifa hakkının tapudaki kullanım şartları nelerdir? Hangi durumlarda intifa hakkı kullanılır? İntifa hakkı kaç yıl kullanılır? İşte intifa hakkı ile ilgili merak edilen tüm detaylar.
İntifa Hakkı Nedir?
- Arapça kökene sahip, TDK’de isim olarak nitelendirilen bu söz öbeği yararlanmak, faydalanmak anlamlarına gelmektedir.
- Kişinin ayni olan haklarından birini temsil etmek için kullanılır.
- İntifa hakkı hukuk kuralları gereğince, hak sahibi olan kişinin hak sahibi olduğu durumu tam olarak kullanma ve faydalanma hakkını veren mutlak bir haktır.
- Mülkiyet hakkından sonra en geniş koruma ve faydalanma sağlayan hak intifa hakkıdır.
- Devir olaylarında mülkiyet hakkına sahip olan kişi sadece kuru mülkiyet hakkını başka kişilere devredebilir iken intifa hakkı sahibi mülkü hem istediği gibi koruma, faydalanma hakkına sahip olup hem de başka kişilere kullandırma hakkına da sahip olmaktadır.
- İntifa hakkı, yasalarla sağlanan bir destek çeşididir. İntifa hakkına sahip olan kişi en geniş hak çeşitliliğine sahip olmaktadır.
- İntifa hakkı sözleşme yasaları veya mahkeme kararlarıyla kazanılabilir bir haktır.
- Hak sahibi olan kişi mülke gelen çiziklerden ötürü herhangi bir sorumluluğa sahip değildir. Bunun harici diğer hasar ve kusurlardan sorulmalı tutulur.
- İntifa hakkı mal sahibi olan kişiye tam olarak yarar sağlayan tek irtifak çeşididir.
- İntifa hakkına sahip olan kişi hak sahibi olduğu malı tam olarak yönetme yetkisine sahiptir.
- İntifa hakkının bir süresi bulunmaktadır.
- İntifa hakkı süresi bittiğinde sahibine iade edilir.
- İntifa hakkına sahip olan kişi malın sigorta yükümlülüğü, bakım ve koruma yükümlülüğü, malın vergi masraflarından sorumlu olmaktadır.
İntifa Hakkı Kaç Yıl Geçerlidir?
İntifa hakkı geçerlilik süresi için spesifik kurallar belirlenebilir. Hak sahibi ve kullanıcı arasında imzalanacak olan anlaşmaya sözleşmeye bağlı olarak intifa hakkının kaç yıl kullanılabileceği değiştirilebilmektedir. İntifa hakkının süresiyle ilgili bir kural belirlenmemiş ise bu süre Yargıtay kararı ile 10 yıl olarak belirlenmiştir. Ortalama 10 yıl boyunca geçerli olan intifa hakkı süresiz olarak da kullanılabilmektedir.
İntifa hakkı yapılan çalışmalar neticesinde istenirse sadece bir yıl istenir ise 20 yıla kadar uzayabilir. Bu durum tamamen intifa hakkının nasıl kullanılacağına ve sözleşmede hangi şartların belirleneceğine göre değişmektedir. Dolayısıyla intifa hakkında kaç yıl geçerli olduğuna dair net bir süreden bahsetmek yanlış olacaktır. Hak sahipleri hazırlayacakları sözleşme kapsamında kullanıcılar ile ortak bir süre belirleyebilir ya da haklarını kullanarak kendileri süre şartı koyabilir.
İntifa Hakkı Neleri Kapsar?
İntifa hakkının kapsamı yapılan sözleşmeler ile değişebilmektedir. Tapuya konu olan taşınmaz mülkün kullanım haklarının belirli süre boyunca bir başkasına verilmesi için kullanılabilen hakka intifa hakkı ismi verilmiştir. İntifa hakkının kapsamı kullanım süresi ve bunlara benzer diğer özellikleri kanun çerçevesinde belirlenmiştir. İntifa hakkının içerisinde yer alan ek haklar ve kapsamlar şu şekilde sıralanabilir:
- Kullanım hakkı.
- Süre belirleme hakkı.
- Devir hakkı.
- Geri alma hakkı.
- Vergi hakkı.
- Aidat alma hakkı.
- Yapı için geçerli olan onarım hakkı.
- Yapı için geçerli olan bakım hakkı.
- Kapıya konu olan taşınmaz malın kullanım amacını belirleme hakkı.
- Taşınmaz malın kiraya verilip verilmeyeceğini belirleme hakkı.
- İntifa hakkı kapsamında ödeme şartları ödeme yükümlülükleri ve ödenecek olan ücreti belirleme hakkı.
Bu hakların kapsamı ve kapsama giren özellikler ülkelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Aynı zamanda hak sahibi ve kullanıcı arasında imzalanacak olan sözleşme de intifa hakkının kapsamını ve geçerliliğini değiştirebilir.
Tapuda İntifa Hakkı Ne Demektir?
Tapuda intifa hakkı, tapuya konu olan taşınmaz malın kullanım haklarının süreli olarak devredilmesidir. Bu devir süreci tüm haklar için geçerli değildir. Sadece taşınmazın kullanımı ve bu kullanımdan doğacak olan yükümlülükler devredilir. Örneğin bakım ve onarım gibi süreçler de kullanıcıya ait olabilmektedir.
Geçici bakım ve onarımlar ile kalıcı bakım ve onarımların ayrımı mahkeme nezdinde yapılabilmektedir. Kullanıcı ve hak sahibi arasında yaşanabilecek ayrışma ve tartışmalar için tapu müdürlüğüne gidilmesi gerekir.
İntifa Hakkı Ücreti Ne Kadar?
İntifa hakkı için belirlenen ücreti yapılacak olan sözleşmeye göre değişebilir. İntifa hakkının kullanılmasına sebep olan taşınmaz malın özellikleri ve diğer kriterlerine bağlı olarak intifa hakkının ücreti belirlenebilir. İntifa hakkının ne kadar olacağı ile ilgili genel bir yargıda bulunmamaktadır.
Hem eksper yorumu ve hazırlanacak olan rapor hem de sözleşmeye bağlı belirlenen şartlar intifa hakkının ücretinin belirlenmesinde önemli rol oynar. Tüm hak sahiplerine ücret konusunda belirlenen herhangi bir alt limit ya da üst limit bulunmamaktadır.
İntifa Hakkı Tapuda Yazar Mı?
İntifa hakkının tapuda belirtilmesi zorunlu tutulmamaktadır. Kullanım hakkının devri esnasında sürecin tapuya eklenmesine gerek yoktur. İntifa hakkının tapuda yazıp yazmaması gibi detaylar hem hak sahiplerine hem de ülkelere göre farklılık gösterilebilir. Konuya ilişkin bir zorunluluk olmaması sebebiyle tapu da bulunmasına gerek yoktur. Sürecin noter onayında gerçekleşmesi ve bunun için oluşturulacak olan sözleşme ve ek belgeler sebebiyle tapuda intifa hakkına yer verilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.
İntifa Veren Ölürse Ne Olur?
İntifa hak sahibinin ölmesi durumunda sözleşme tüm yükümlülüğünü kaybetmektedir. Yapıyı intifaya veren kişi ölür ise intifadan alan kişinin tüm hakları düşmektedir. İntifaya verilen taşınmaz malı kullanan kişinin tüm yükümlülükleri kaldırılır. Bu durumda intifada alan kişinin binayı ya da ilgili taşınmaz varlığı kullanmasına izin verilmez. İntifaya veren kişi öldüğü zaman sözleşme yükümlülükleri ortadan kalkmakta ve sözleşme tamamen iptal olmaktadır. Dolayısıyla sözleşmeye konu alan taraflar dan herhangi birinin yaşaması halinde sözleşmenin devamlılığının sağlanması gibi bir durum söz konusu değildir.
İntifa Hakkı Tapu Miras Yoluyla Geçer Mi?
İntifada mirasçılık konusu için yapılan düzenlemeler bulunur. Bu düzenlemeler kapsamında intifa hakkı bulunan kişi, intifa sözleşmesi imzalandıktan sonra hayatını kaybetmiş ise tapunun hakları mirasçılara geçer. Ancak intifa sözleşmesi mirasçı olsun olmasın iptal edilmektedir.
Dolayısı ile intifa hakkının tapu miras yolu ile geçmesi için yeniden sözleşme imzalanması gerekir. Yeni düzenlenecek sözleşmede ise kurallar ve şartlar değişebilir. Eğer sözleşmeye ölüm gibi mücbir gelişmelere dair bir ibare, kural ya da şart eklenmiş ise bu şartlar kapsamında intifa sürecinin nasıl ilerletileceğine karar verilir.
İntifa Hakkı Süresi Var Mı?
İntifadan men nedir sorusu sık merak edilen bir sorudur. İntifa hakkından men olmak için belirlenen şartlar vardır. İsteyerek ya da istemeyerek bu şartları sağlayan hak sahipleri ve kullanıcılar, intifa hakkından men olur. Men olmak için ise ölüm, yasa dışı süreçlerin izlenmesi, işgal ve bunlara benzer durumların gelişmesi gerekir.
İntifa Hakkı Devredilebilir Mi?
Şartlar sağlandığı takdirde intifa hakkının devir süreçleri başlatılabilmektedir. Eğer taraflar arasında imzalanacak olan sözleşmede aksi belirtilmemiş ise intifa hakkının devredilmesi mümkün olmaktadır.
İntifa hakkını devretmek isteyenlerin önünde yasal bir engel olarak sözleşme bulunur. Sözleşme şartları içerisinde intifa hakkının devredilemeyeceği ibaresi yer alıyor ise bu durumda devir süreçlerinin önünde engel oluşmaktadır.