Çin'in Vuhan kentinde başladığı düşünülen ve kısa zamanda tüm dünya ülkelerini olumsuz etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınında, pozitif vaka sayıları hızla artmaya devam ediyor. Dünya çapında 82 milyon sınırına dayanan vakalar, hükümetleri yeni önlemler almaya zorlarken ülkemizde de salgının yayılımını durdurmak amacıyla bazı kısıtlama ve tedbir kararları getirildi. Bazı iş yerlerinin belli saatlerde faaliyet göstermesi veya kapatılması bu kararlardan bir tanesi. Fakat ekonominin devamını sağlayabilmek ve işten çıkarmaların önüne geçmek amacıyla, işverenlerin bu süreçte çalışanlarının iş akdini feshetmesi de yasaklandı.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI UZATILDI MI?
Resmi Gazete'de yayımlanan kararla, işten çıkarma yasağı 2 ay daha uzatıldı. Çalışanları sevindiren bu karar, Cumhurbaşkanlığı'nın '4857 Sayılı İş Kanununun Geçici 10 uncu Maddesinin Birinci ve İkinci Fıkralarında Belirtilen Sürelerin 17/1/2021 Tarihinden İtibaren İki Ay Uzatılmasına Dair Kararı' Resmi Gazete'de yayınlandı.
Buna göre 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca işverenin 3 aylık süre ile çalışanını işten çıkarma yasağı,17 Ocak 2021'den itibaren 2 ay daha uzatılmıştı.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI NE ZAMAN BİTİYOR?
Resmi Gazete'de yer alan Cumhurbaşkanı kararına göre; 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca işverenin 3 aylık süre ile çalışanını işten çıkarma yasağı, 27 Ekim 2020'den itibaren 2 ay daha uzatıldı. İşten çıkarma yasağı bitiş tarihi 17 Kasım'da değil de 17 Ocak 2021 tarihine kadar devam edecek.
Uzun zamandır devam eden işten çıkarma yasakları geçtiğimiz aylarda uzatılmıştı. Birçok vatandaş işten çıkarma yasağının bitiş tarihi olarak 17 Ocak 2021 tarihini görüyordu. İşten çıkarma yasağı uzatıldı mı merak eden vatandaşlara Kısa Çalışma Ödeneği sürenin 28 Şubat 2021 tarihine kadar uzatıldığını belirtelim. Kısa Çalışma Ödeneği ile parelel olarak uzatılan işten çıkarma yasağının da uzatılması öngörülüyor. Vatandaşlar tarafından işten çıkarma yasağı ne zaman bitiyor konusunda yapılan güncel açıklamalar yakından takip ediliyor. Son olarak Cumhurbaşkanı kararı ile işten çıkarma yasağı ve ücretsiz izin sürelerinin uzatıldığı açıklandı.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI NEDİR?
Diğer adıyla fesih yasağı, koronavirüs pandemisi nedeniyle işverenin işten çıkış işlemlerini kısıtlamak için getirildi.İş sözleşmesini feshetme yetkisi sadece işçi tarafında devam etmesi olarak belirlendi.
Söz konusu metne göre; 4857 sayılı İş Kanununa getirilen Geçici İstihdam Güvencesi başlıklı geçici madde eklenerek, işten çıkarmalar için üç aylığına yasaklanması planlandı.
İstihdam paketi TBMM’de kabul edildi. TBMM Genel Kurulu'nda, iş gücü piyasasında normalleşme sürecinin hızlandırılması, koronavirüs salgını gerekçesiyle iş akitlerinin feshedilmesini engelleyen uygulama ile kısa çalışma uygulamasının uzatılması, Soma'daki maden işçilerinin kıdem tazminatlarının ödenmesine ilişkin düzenlemelerin de bulunduğu kanun teklifi kabul edildi.
TBMM Genel Kurulu'nda, 'İşsizlik Sigortası Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik öngören kanun' teklifi görüşülerek, kabul edildi. Kabul edilen kanunla birlikte 'kısa çalışma ödeneğinin' süresi uzatılıyor. Bu çerçevede Cumhurbaşkanı, düzenlemede yer alan 3 aylık süreyi sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacak.
Koronavirüs salgını gerekçesiyle işçilerin iş akitlerinin feshedilmesinin önüne geçilmesine yönelik düzenlemenin uygulama süresini, 3'er aylık sürelerle 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatabilmesi için Cumhurbaşkanı'na yetki veriliyor. Ayrıca, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, iş yerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuata göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri, fesih engelinin istisnaları arasına ekleniyor.
Koronavirüs salgını kaynaklı zorlayıcı sebebe bağlı olarak özel sektör iş yerlerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlananlar ile nakdi ücret desteğinden yararlananların çalıştıkları iş yerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi halinde sigortalı ve işveren paylarının tamamı 31 Aralık 2020 tarihini geçmemek üzere 3 ay süreyle İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.
İŞTEN ÇIKARMA YASĞAI KİMLERİ KAPSIYOR?
İşten çıkarma yasağı deniz, hava, basın ve diğer tüm sektör ve iş yerlerinde iş veya hizmet sözleşmesine tabi olanları kapsıyor. Bu konuda belirli - belirsiz, kısmi - tam zamanlı iş sözleşmesi ayrımı da bulunmuyor. Belirtilen uygulamaya aykırı olarak işçi çıkaran işverenler hakkında, sözleşmesi feshedilen her bir işçi için 2 bin 943 lira idari para cezası uygulanacak.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞINDA İSTİFA EDİLİR Mİ?
Fesih yasağı işveren feshi için geçerli olması nedeniyle, işçinin istifa etmesinin önünde bir engel yok. Fakat, fesih yasağına karşılık işverene tek taraflı ücretsiz izin hakkı tanıyan yasalara karşın, iş akdini feshedemeyen işverenlerin işçiyi istifaya zorlaması da işveren ayrı cezalar getirebilir.
Burada ayrıca belirtilmesi gereken bir diğer husus da, işverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması konusu. Salgın dönemi dışında işçinin ücretsiz izne zorlanması bir fesih sebebi sayılırken, pandemi ücretsiz izni uygulamasının getirilmesi ile işçiye iş akdini feshetme hakkı geçici olarak ortadan kalktı.
İşverenin işçiye kısa çalışma yaptırması işçinin iş akdini feshetmesi için haklı neden yerine geçmiyor.
Emeklilik Nedeniyle İşten Çıkış İşlemi Yapılabilir mi?
Salgın döneminde emeklilik şartlarını sağlayan ya da yaş dışındaki şartları tamamlamış işçilerin, SGK’dan aldıkları yazı ile bunu sebep göstererek işten ayrılmaları mümkün. Emeklilik nedeniyle fesihler işçinin kendi iradesini koyarak işten ayrıldığı durumlar arasında sayıldığından, yasak döneminde bu tarz işten çıkış işlemleri yapılabilecek.
Ak Parti hükümeti koronavirüs salgını nedeniyle 62 maddelik ekonomik önlem paketi hazırladı. Ekonomik, sosyal ve tıbbi alanlarda pek çok düzenleme içeren metin, iş dünyası ile paylaşıldı.
4857 sayılı İş Kanununa getirilen Geçici İstihdam Güvencesi başlıklı geçici madde eklenerek, işten çıkarmalar için üç aylığına yasaklanması planlanıyor. Cumhurbaşkanı, bu süreyi 6 aya kadar uzatabilecek. Tedavi edilemez hastalığı olan çalışanlar, söz konusu düzenlemede istisna kapsamında alındı.
Çalışanın tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve çalışmasında sakınca bulunduğunun sağlık kurulunca saptanması durumunda işten çıkarma gerçekleştirilebilecek.
ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ DE UZATILDI
İşten çıkarma yasağı süresince işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecek. İşverenin işçileri hangi durumda ve neye göre ücretsiz izne çıkartabileceğine dair kanunda herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Ücretsiz izin uygulaması, işten çıkarma yasağı ne kadar devam ederse o kadar sürecek.
İş Kanunu’na göre, normalde işveren rızası dışında işçiyi ücretsiz izne ayırdığında, işçi bu durumu haklı fesih sebebi yapabiliyor. Haklı olarak iş akdini fesheden işçi kıdem tazminatını alıp işten ayrılabilir.
İşsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin kendi isteği ve kusuru dışında bir sebeple işten çıkmış olması gerekiyor. Ancak, işçi haklı nedene dayanarak iş akdini tek taraflı feshettiğinde işsizlik ödeneğinden de yararlanabilir.