ABD ve NATO müttefikleri, 20 yıla yakın bir süredir Afganistan'da asker bulunduruyor. Ancak 1 Mayıs'ta geri çekilmeler başladı, 11 Eylül 2021'de de çekilmenin tamamlanması planlandı. NATO güçlerinin çekilmesi sonrası Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı havalimanının güvenliğinin nasıl sağlanacağı ise merak konusu oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konu hakkında ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmesinde bir teklifte bulundu. Teklif, diğer ülkeler çekilirken Türkiye'nin Kabil'deki havalimanı güvenliğini üstlenmeye devam etmesiydi. Peki Erdoğan neden böyle bir teklifte bulundu? Kabil Havalimanı neden önemli? Türkiye'nin önerisi ne anlama geliyor?
KABİL HAVALİMANI NEDEN ÖNEMLİ?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şartlarına uyulması taktirde havalimanının güvenliğini üstleneceğini söyledi. ABD bu öneriye sıcak baktığı ancak Türkiye'nin istediği şartlar noktasında bazı anlaşmazlıklar olduğu iddia edildi.
Dağlık bir bölgede bulunan ve deniz ulaşımı olmayan Afganistan'ın karayollarında da ciddi derecede güvenlik sıkıntısı bulunuyor. Ülkenin dış dünyayla bağının olabilmesi için bu havalimanı önemli bir role sahip.
Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı, çekilme tamamlandıktan sonra güvenliğin sağlanması konusunda öncelikli yerler arasında bulunuyor.
Bir çok ülke, Afganistan'daki diplomatik görevlerinin ön koşulu olarak havalimanı ve hava taşımacılığının güvenliğini öne sürüyor.
Ayrıca uluslararası yardım kuruluşlarının yaptığı insani yardımlar bu havalimanını kullanarak ulaştırıyor.
TÜRKİYE'NİN ÖNERİSİ NE ANLAMA GELİYOR?
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, şartlara bağlı olarak Afganistan'da kalma niyetinde olduklarını söyledi. Akar bu şartları ise şöyle sıraladı;
''Şartlarımız nedir? Siyasi, mali ve lojistik destek. Bunlar yapıldığı takdirde biz Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nda kalabiliriz. Şartlarımızla ilgili cevabı bekliyoruz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın teklifi sonrası ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da yaptığı açıklamada, Erdoğan ve Biden'ın, Türkiye'nin Kabil Havaalanı'nın güvenliğinin sağlanmasında önde gelen bir rol oynaması konusunda uzlaştıklarını belirtti.
Sullivan, Erdoğan'ın havaalanının güvenliğini sağlayabilmek için ABD'den bazı konularda destek istediğini, Biden'ın de bu desteği taahhüt ettiğini aktardı.
Erdoğan, Türkiye'nin Afganistan'da kalması halinde ABD'nin hem diplomatik hem de mali konularda vereceği desteğin önemli olduğunu vurguladı.
Afganistan'da en etkili güç şuan da Taliban'da. Türkiye'nin önerisine karşı çıkan Taliban'ın Doha'daki Sözcüsü Suheyl Şahin, Reuters'a konuştu.
Şahin, Türk askerlerinin çekilmesi gerektiğini söyleyerek, "Türkiye son 20 yılda NATO güçlerinin bir parçasıydı, bu nedenle ABD'yle 29 Şubat 2020'de imzaladığımız anlaşma uyarınca çekilmeliler… Diğer taraftan Türkiye büyük bir İslam ülkesi. Afganistan'la tarihi bağları var. Gelecekte yeni bir İslami hükümet kurulduğunda onlarla yakın ve iyi ilişkiler içinde olmayı umuyoruz" diye konuştu.
Havalimanının askeri kısmının işletmesinden şu anda Türkiye sorumlu. Türkiye'nin ülkede yaklaşık 500 askeri bulunuyor.