Kalp krizi nedir? Kalp krizi geçirdiğini nasıl anlarsın? Kalp krizinin nedenleri nelerdir? neden kalp krizi geçiririz? Kalp krizi en çok kaç yaşlarında meydana gelir? Kalp krizinde risk faktörleri nelerdir?Göğüs ağrısı, nefes darlığı, terleme ve bulantı kalp krizinin en önemli belirtileridir. Bununla birlikte farkına varılmadan ve herhangi bir ağrı hissedilmeden de kalp krizi gerçekleşebilir. Belirti vermeden yaşanan kalp krizleri ölümcül olabilmektedir. Kalp ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kişinin tam donanımlı bir hastaneye başvurması ve sağlık yardımı alması ise oldukça mühimdir.
Kalp Krizi Neden Meydana Gelir? Risk Faktörleri Nelerdir?
Kalbi besleyen damarlardan bir tanesinin ani olarak tıkanmasına bağlı olarak gelişen kalp krizi, tıkanan damarın kalbi beslediği bölgede kalp dokusunun hücrelerini yitirmesine neden olmaktadır. Buna bağlı olarak ölüme varan sonuçlar ortaya çıkabilir. Göğüste şiddetli ağrı ile birlikte; bulantı, kusma, terleme ve bazen de bayılma ile bilinç kaybı ortaya çıkar. Kalp ağrısı kalp krizini işaret etse de bazı hastalarda karnın üst kısmında mideye vuran bir ağrı oluşur. Bu durumda oluşan bu rahatsızlığın mideyle ilişkili olduğu sanılarak hasta tarafından önemsenmeyebilir. Özellikle yaşlı hastalarda kriz, nefes darlığı ile ortaya çıkabilir. Ancak bu belirtiler, 100 kişiden ancak 75-80’inde görülür. Geri kalan yüzde 20’lik kısım, ‘sessiz kalp krizi’ denilen ve belirti vermeden ortaya çıkan bir durumdur. Bu % 20’lik oranda bazen ilk belirti ölüm olabilir
KALP KRİZİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastaların üçte ikisinde kalp krizi ortaya çıkmadan günler, hatta haftalar önce gittikçe artan göğüs ağrıları, nefes darlığı, çabuk yorulma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Kalp krizinin ilk belirtisi genellikle göğüs kemiğinin altında baskı olarak tarif edilen derin ve şiddetli ağrıdır. Ağrı çoğu kez göğüsten çeneye ve sol kola yayılır. Kalp krizinde ağrı çoğu zaman yarım saatten uzun sürer ve çok şiddetli olabilir. Kalp krizinde ağrı dinlenmeyle ya da dilaltı ilaç alındığında çok az hafifler fakat tamamen geçmez. Bazı olgularda ağrı çok hafiftir; hastaların yaklaşık yüzde 20'si kalp krizinin farkına varılmayabilir.
Kalp krizi geçiren hasta genellikle huzursuzdur. Derisi soluk, soğuk ve terlidir. Hasta göğsündeki baskıdan ve ağrıdan yakınır. Sıkıntı duygusu ve ölüm korkusunun yanı sıra baş dönmesi, bayılma, nefes darlığı, hırıltılı solunum, bulantı, kusma olabilir; nabız düzensizliği olabilir. Tansiyon başlangıçta biraz yükselebilirse de kalp yetmezliğine bağlı şok geliştiğinde düşebilir. Kalp ritminde düzensizlik sık görülür. Kalp krizinden ölen hastaların çoğunda ölüm nedeni hasta henüz hastaneye ulaşmadan gelişen ağır ritim bozukluklarıdır.
KALP KRİZİ ANINDA NELER YAPILABİLİR?
Ani kalp damarı tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıkan kalp krizinde en önemli nokta, kalp ağrısı gibi belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kişinin tam donanımlı bir hastaneye başvurması ve sağlık yardımı almasıdır. Ölümlerin yarısı kalp krizi başladıktan sonraki ilk saat içinde ortaya çıkar. Bu nedenle mümkün olan en kısa sürede kalp krizine müdahale edilecek düzeyde bir sağlık kuruluşuna başvurmak çok önemlidir. Kalp krizinde ilk yardıma kadar erken başlanırsa, tıkanan damarı açıcı tedavi yöntemleri de en kısa sürede uygulanabilir ve kalbin hasar görmesinin önüne geçilmiş olur. Hastaya hastanede müdahalede önemli olan hızlı tanı konulması ve müdahalenin uygun bir şekilde yapılmasıdır.
Eğer kalp krizi esnasında yalnızsanız;
• Kişinin kalp krizi geçirdiği esnada tıkalı olan damarını açabilmek için yapacağı bir manevra yok. Bunun yanında;
• Öncelikle ağrı başladığı anda telefonla yakınlarınızı arayarak durumu haber verin.
• Bulunduğunuz yerin kapısını aralık bırakın. Bu, yardıma gelecek olan kişinin işini kolaylaştırmış olur.
• Kuvvetli öksürük geçici olarak kan akımını artırabilir. Yeni başlamış bir pıhtıyı yerinden sökme ihtimali çok düşük olsa da burun deliklerinizi kapatarak kuvvetli biçimde öksürün.
• Evde aspirin varsa, bir bardak su ile alın.
• Bunun dışında kesinlikle bir şey yiyip içmeyin.
• Pencereyi açarak odaya oksijen girmesini sağlayın.
• Yardım gelmesini, yatarak ya da oturarak bekleyin. Kesinlikle ayakta beklemeyin. Çünkü kalp krizi ile hastaneye gelen bir hastanın bir travma sorunu olmaması gerekir. Eğer kişi düşerek başını çarpmışsa, kalp krizi ile ilgili yapılacak tedaviler, başa alınan darbe nedeniyle yapılamayabilir.
• Ağrıyı azaltmak için egzersiz yapmayın.
• Soğuk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girmeyin. Özellikle soğuk su böyle durumlarda çok tehlikelidir. Çünkü kalp damarlarını büzer ve tıkalı olmayan damarların da daralmasına neden olabilir.
Bir kişi yanı başınızda kalp krizi geçirdiyse;
• Sağlık deneyiminiz yoksa kalp krizi geçiren birine müdahale etmeyin, başka hastalara veya kendinize ait kalp ilaçlarını vermeyin.
• Hemen ambulans yardımı isteyerek hastayı en yakın tam donanımlı bir hastaneye ulaştırın.
• Bu esnada, kalp krizi geçiren kişiyi uygun bir yere yatırın
• Ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırarak, kalbe daha çok kan akışının olmasını sağlamaya çalışın
• Üzerindeki sıkı olan kıyafetleri gevşetmek, kravatı çözmek gibi yardımlarda bulunun
• Önemli olan, hastayı tetkik ve tedavilerinin, yerinde ve uygun şekilde yapılabileceği bir hastaneye ulaştırmanızdır
Kalp krizi geçirme riski altında olanlar:
• Şeker hastaları
• Kolesterolü yüksek olan hastalar
• Hipertansiyon hastaları
• Orta yaş ve üzerindeki erkek ve kadınlar
• Menopoz sonrası kadınlar
• Sigara içenler
• Kilolu kişiler
• Ailesinde kalp hastalığı bulunanlar ya da genç yaşta kalpten ölüm öyküsü olanlar
Kalp krizinden korunmanın yolları nelerdir?
• Kalp krizden korunmak için yaşam şeklinizde mutlaka değişikliğe gitmek gerekiyor. Kalp sağlığını korumak için doymuş yağ ve kolesterolden fakir; sebze, meyve ve lifli gıdalardan zengin beslenilmelidir.
• Tansiyonun yükselmesine yol açan tuz günde sadece 5-6 gr’la sınırlandırılmalıdır. Yüksek tansiyon, kolesterol ve kan glukoz değerlerinin kalp sağlığı üzerinde çok önemli rolü vardır. Birinci derece akrabalarında bu tür hastalıklar olanların, check up kontrollerinden geçmesi (mümkünse 30 yaşından itibaren) ve alınması gereken önlemlere maksimum özen göstermeleri gerekir.
• Kalp krizinde stresin rolü de büyük. Stres nedeniyle ortaya çıkan adrenalin tansiyonun yükselmesine ve nabız hızının artmasına neden olarak, kalp krizine davetiye çıkarmaktadır. Stresten arınmaya özen gösterin.
• Sigarayı mutlaka bırakılmalıdır.
• Aşırı kilo kalbin iş yükünü artırdığı için ideal kilo korunmalıdır.
• Sağlıklı bir kalp için haftada en az üç gün temiz havada yürüyüş yapılmalıdır.
• Check up alınabilecek en etkili önlemdir. Bunun için belirli yaşlarda hiç şikayeti olmadan check up ve efor testlerinin yaptırılması büyük önem taşımaktadır. Kalp kapağında doğuştan gelen bir darlık, kalp adalesinde kalınlaşma da gizli kalp olarak adlandırılmaktadır. Şikayet üzerine hastane gidip kontrolden geçmek check up değil sadece geç kalınmış bir önlemdir.