Karma eğitim sisteminin kaldırılacağı yönünde çıkan haberler vatandaşların akıllarına "Karma eğitim sistemi nedir?" sorusunu getirdi. Peki karma eğitim sistemi nedir? Karma eğitim sistemi kaldırılıyor mu? Milli Eğitim Bakanlığı'ndan konuyla ilgili açıklama geldi. İşte tüm detaylar...
KARMA EĞİTİM NEDİR?
Karma eğitim, kız ve erkeklerin bir arada eğitim görmesine verilen isimdir. Karma eğitim, Türkiye dahil dünyanın birçok yerine uygulanan eğitim türüdür. Karma eğitimin amacı cinsiyet ayrımı olmaksızın kız ve erkek öğrencilerin okuma, yazma, oynama, öğrenme ve yaşama unsurlarını eşit koşullarda gerçekleştirmektir.
KARMA EĞİTİM KALDIRILIYOR MU?
MİLLİ Eğitim Bakanlığı’nın (MEB), önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Milli Eğitim Bakanlığı Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği’nde gerçekleştirdiği değişiklik tartışma yarattı. Düzenlemeyle önceki yönetmelikte yer alan “Çok programlı Anadolu lisesi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve mesleki eğitim merkezinde karma eğitim yapılır” maddesi yürürlükten kaldırıldı. Bu durum “Karma eğitim bitirilmek isteniyor” iddialarına neden oldu. MEB ise açıklamasında, düzenlemenin mahkeme kararı gereği yapıldığını belirterek karma eğitimin sonlandırılmasının söz konusu olmadığını vurguladı. Bakanlık yetkilileri Hürriyet’e yaptığı açıklamada, “Karma eğitim yasada var, yönetmelikle değişmez, yasa üst metindir” derken MEB şu açıklamayı yaptı:
‘MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU’NDA VAR’
“‘Çok programlı Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi ve Mesleki Eğitim Merkezinde karma eğitim yapılır’ maddesi Danıştay İdari Mahkemesi’nin kararıyla 27 Haziran 2018 tarihli yürütmenin durdurulması kararına istinaden kaldırılmıştır. 24 Haziran 2017 tarihli önceki düzenlemede birden fazla mevzuat, yaygın eğitime yönelik mesleki eğitim merkezlerini kapsayacak şekilde tek bir çalışma altında birleştirildiği için ‘karma eğitim’ ifadesine yer verilmiştir. Konuyla ilgili şahıslarca açılan idari davada ise bu konudaki düzenlemenin kanunda yer aldığı belirterek düzenlemenin yeniden yapılması istenmiştir. Mahkeme kararında karma eğitimle ilgili düzenlemenin 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 15’inci maddesinde açıkça yer aldığına vurgu yapılarak, söz konusu yönetmelikte okul türlerine göre böyle bir ifadenin ayrıca belirtilmesine gerek olmadığı ifade edilmiştir. Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 15’inci maddesine göre; ‘Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne imkân ve zorluklara göre bazı okullar, yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir’ hükmü açıkça yer almaktadır. Karma eğitimin sonlandırılması veya böyle bir duruma zemin hazırlanması kesinlikle söz konusu değildir.”
KIZ-ERKEK LİSELERİNİN ÖNÜ AÇILACAK
Özgür Bozdoğan (Eğitim Sen Genel Yükseköğretim ve Eğitim Sekreteri): Karma eğitim ibarisinin kaldırılmış olması sadece bu okullarda değil, önümüzdeki yıllarda farklı eğitim kurumlarında da karma eğitimle ilgili tartışmanın başlayacağını gösteriyor. Çok sayıda öğrenci Anadolu lisesi istemesine rağmen yeterli kontenjan olmadığı için yerleşmedi. Kontenjan arttırımlarının büyük bölümü çok programlı liselere oldu. Yönetmelik değişikliğiyle bu okullardaki karma eğitim fiilen kaldırılmış durumda. Böyle bir düzenleme manidar ve tartışmalı. MEB Temel Kanunu’nun 15’inci maddesi karma eğitimi esas kabul ediyor. Zorunlu durumlarda kız veya erkek lisesi açılabilir deniyor. Karma eğitim ibaresinin çıkarılmış olması kız ya da erkek liselerinin önünü açacak. Yasal bir güvenceyi ortadan kaldırmış oluyor.
AYRI EĞİTİM HAYATTA DEZAVANTAJ
Prof. Dr. Ayşe Sibel Türküm (Anadolu Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): Kadın ve erkek bir arada yaşamını sürdürüyor. Biz çocukları cinsiyetlerine göre ayırıp izole ettiğimizde yaşamın o döneminde öğreneceklerinden büyük ölçüde mahrum bırakmış oluyoruz. Okul çağına, özellikle ilköğretimin ilk kademesine baktığımızda çocukların bazı gelişimsel becerileri kazandıklarını görüyoruz. İnisiyatif kullanmak, arkadaş gruplarına girebilmek, reddedilmeyi tatmak gibi beceriler. Bir sorun yaşadığında bu sorunu çözme becerisi... Karma eğitimi kaldırdığınızda bunu kendi cinsiyeti içerisinde öğrenmesi gibi bir suni ortam yaratılmış oluyor. Kız ya da erkek diye ayırarak gerçek dünyaya hazırlanmada dezavantajlı oluyorlar. Okullardaki şiddete karşı çocuklarımızı nasıl koruyabiliriz; asıl problemimiz bu olmalı.
FIRSAT EŞİTLİĞİ SAĞLAR
Latif Selvi (Eğitim Bir Sen Genel Başkan Vekili): Karma eğitimin kaldırılması söz konusu değil. Şu anda Milli Eğitim Temel Kanunu’nda karma eğitim esastır maddesi var. Ancak türüne göre bazı okullar kız ya da erkek olarak eğitim verebilir maddesi bulunuyor. Bu çerçevede kız ya da erkek eğitim veren okullarımız mevcut. Öğrencilerin az olduğu belirli bölgelerde herkes istediği okula gitsin diye çok programlı liseler var. Her çocuk bulunduğu yerde istediği okula gidebiliyor. Taşımaya ihtiyaç kalmıyor, fırsat eşitliği sağlanıyor. Bu liselerdeki karma eğitim zorunluluğu kaldırıldı. Talep olursa kız ya da erkek olarak eğitime imkan verecek bir düzenleme bu. Böyle bir talep de söz konusu.
MUHALEFET TEPKİLİ: KIYAMET KOPAR
Muhalefet partileri, düzenlemeye karşı çıkarken şunları söyledi:
DÜZELTİRKEN HATA YAPTILAR
CHP Genel Başkan Yardımcısı Yıldırım Kaya: Hiçbir siyasal iktidar, Cumhuriyet’in temel direği olan karma eğitimden vazgeçmeye yeltenemez. Milli Eğitim Bakanı Sayın Ziya Selçuk eğitim bilimi almış bir insan. Karma eğitimi ortadan kaldıracak bir adım atmaya izin vereceğini düşünmüyorum. Kendisi ‘Eğitimde kıyameti koparmalıyız’ diyordu ya, böyle bir niyeti olursa işte o zaman kıyamet kopar. Cumhuriyet değerlerini koruyan, Cumhuriyet’in temel taşı olan kadınlar ve Türkiye insanı, siyasi ayrım yapmadan bu işin karşısında olur. Oradaki asıl ve büyük problem şu. Okul mevcudu daha önce 80 öğrenciydi, 40’a düşürdüler. Çünkü LGS sonuçlarında Anadolu imam hatip liselerinin 107 bin kontenjan açığı oldu. 80 rakamı durduğu sürece Anadolu imam hatip liselerinin büyük bölümü kapanmakla yüz yüzeydi. Şu anda ihtiyaç fazlası imam hatip liselerini bu yönetmeliğe uygun hale getiriyorlar. Aslında fiili durumu yönetmeliğe uyarlıyorlar. Kimse imam hatiplere karşı değil, ama ihtiyaçtan fazlasını açarsanız öğrenci bulamazsınız. Şimdi düzeltirken de şöyle bir hata yaptılar, mevcut şartını 40’a düşürdüler, ama “Anadolu imam hatipler için alt rakam 40’tır” diye de belirtmediler. Şırnak’ta açılan Anadolu İHL’nin öğrenci mevcudu 5. Orada Anadolu İHL olması bu yönetmeliğe göre mümkün değil. Böyle olunca, ‘Karma eğitim zorunludur’ şartını çıkardılar.
MEB YENİDEN TARTIŞILIR
İYİ Parti Adana Milletvekili İsmail Koncuk: Bazı gruplar, dernekler, sendikalar karma eğitime karşı açıklamalar yapıyorlar. Şimdi siz yönetmelikten “Anadolu liselerinde, çok programlı liselerde karma eğitim yapılır” ifadesini kaldırırsanız, bu talepleri kabul ettiğinizi ifade etmiş olursunuz. Bilhassa Sayın Ziya Seçluk’un milli bayramlar, Atatürkçülük konusundaki son çıkışı son derece takdir kazanmışken böylesine bir hatanın yapılması MEB’i yeniden tartışılan bir bakanlık haline getirir. Siz niye bu şartı kaldırıyorsunuz? Hâlâ adı kız lisesi olan okullarımız var. MEB, adeta bu grupları memnun edici bir düzenleme yapmıştır. O ifade tekrar girmeli.
BU AYIBA SON VERMELİ
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay: Bu yönetmelik değişikliği AK Parti’nin laik eğitimin içine sinmediğinin, laik eğitimi ortada kaldırma anlayışının kanıtıdır. Bakan Selçuk, göreve geldiğinde kamuoyunda, ‘AK Parti eğitim konusunda makul bir noktaya geliyor’ değerlendirmesi yapıldı. Ey Ziya Selçuk, sen hangi Ziya Selçuk’sun? Ziya Selçuk bu ayıba son vermeli.