Yavru vayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), bağımsızlığının 37. yıldönümünde Cumhuriyet Bayramı'nı, yeni tip koronavirüs önlemleri kapsamında coşku içinde kutluyor. Bağımsızlık Günü olarak adlandırılan bugünde yurdun dört bir yanında kutlamalar gerçekleştirilirken Kıbrıs bağımsızlık günü nedir? sorusu da internet kullanıcıları tarafından merak konusu oldu. İşte Kıbrıs kurtuluş tarihi, cumhurbaşkanları, bayrağının anlamı ve KKTC hakkında bilinmesi gereken her şey...
KIBRIS BAĞIMSIZLIK GÜNÜ NEDİR? NEDEN KUTLANIR?
KKTC'nin kuruluş sürecine giden yolda Türkiye, diplomatik kanallar yanıtsız kalınca Kıbrıs Türkü'nün varlığını güvence altına almak için 1974'te Barış Harekatı'nı devreye sokmaktan çekinmedi. Harekatın ardından önce 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu, sonraki süreçte ise Kıbrıs Türkü'nün bağımsızlığını ilan ettiği nihai devlet, 15 Kasım 1983'te kurulan KKTC oldu.
Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşuna giden yolda bir yandan tüm diplomatik kanalları zorlarken diğer yandan diplomasi yanıtsız kaldığında Kıbrıs Türkü'nün varlığını güvence altına almak için Barış Harekatı ile sahada varlık gösterdi. Türkiye'nin garantörlüğü, KKTC'nin kuruluş sürecine olumlu yansıyan en önemli unsurlardan biri oldu.
15 Kasım 1983'te Kıbrıs Türk Federe Devleti meclisi Self-determinasyon hakkını kullanarak oy birliği ile aldığı bir kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ilan etmiştir. KKTC'nin kuruluş bildirgesini kurucu cumhurbaşkanı Rauf Denktaş okudu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulması, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan’ın ve pek çok devletin yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin de tepkisini çekti.
Güvenlik Konseyi, 18 Kasım’da aldığı bir kararla bağımsızlık kararını kınadı. 13 Mayıs 1984’te de Güvenlik Konseyi 550 sayılı kararı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.
KIBRIS KURTULUŞ TARİHİ
Kıbrıs'ta Ada'nın iki halkı arasında ortaklık temeline dayanan uluslararası antlaşmalara göre 1960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu.
Ancak Kıbrıslı Rumların silahlı gruplar dahil birçok yolla Kıbrıslı Türklere karşı saldırıları ve uyguladıkları ambargolar, 1963-1974 yıllarında artarak devam etti.
Bu süreçte 1967'de Yunanistan'da yönetimi ele geçiren askeri darbe yönetimi, Kıbrıs'ta Boğaziçi ve Geçitkale köylerine saldırılar düzenledi.
Türkiye, anlaşmalardan doğan müdahale hakkını kullanacağı yönünde ihtarda bulununca Yunanistan, Ada'dan kuvvetlerini Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde çekmek zorunda kaldı.
Bu gelişmeler üzerine Kıbrıs Türkleri, 29 Aralık 1967'de "1960 Anayasası tam anlamıyla işletilinceye kadar" kendi yönetimlerinin kendilerince sağlanması anlamına gelen “Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi”ni kurdu. Geçici yönetim, bir süre sonra “Kıbrıs Türk Yönetimi”ne dönüştürüldü. Bu yönetim biçimi, "Otonom Türk Yönetimi"nin ilan edildiği 1974'e kadar sürdü.
Kıbrıs Adası'nı Yunanistan'a bağlamak için kurulan EOKA-B'nin liderlerinden Nikos Sampson, Yunanistan'da iktidarda bulunan cuntanın desteğiyle yaptığı darbeyle 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi.
Türkiye, Kıbrıs'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne kasteden bu hareket karşısında sessiz kalmadı. Ada'daki darbe haberi Ankara'ya ulaşınca Milli Güvenlik Kurulu toplandı.
15 Kasım 1983 tarihi, Kıbrıs Türk halkının siyasi yaşamının önemli bir dönüm noktası ve mücadelelerini devlet olgusuyla dünyaya ilan ettiği bir gün oldu.
KKTC, 26 yıl önce, Kıbrıs Türk halkının özgürlük ve bağımsızlık mücadelesi çerçevesinde kendi kaderini tayin etme hakkı temelinde ilan edilmiş ve bu adımla ''Kıbrıs Türk Federe Devleti''nden yeni bir safhaya geçilmişti.
Kıbrıs Türk Federe Meclisi, 15 Kasım 1983 tarihinde gerçekleştirdiği olağanüstü oturumunda; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ve bağımsızlık bildirisini oy birliğiyle onaylamıştı.
Dönemin Meclis Başkanı Nejat Konuk başkanlığındaki Kıbrıs Türk Federe Meclisinde onaylanan kuruluş kararında, ''aynı Ada'da yan yana yaşamaya mecbur bulunan iki halkın aralarındaki bütün sorunları, eşit düzeyde müzakerelerle, barışçı, adil ve kalıcı bir çözüme ulaştırmalarının mümkün ve zorunlu olduğu görüşüne sımsıkı bağlı bulunulduğu'' belirtilerek, ''Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanının iki eşit halk arasında ortaklığın bir federasyon çatısı altında yeniden kurulmasını ve sorunların çözümlenmesini engellemeyip kolaylaştırabileceğine kani olunduğu ve iki halk arasındaki bütün sorunların barışçı ve uzlaşıcı bir politika ile çözülmesi için Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin gözetimi altında eşit düzeyde müzakereler yürütülmesi dileğinde'' bulunulmuştu.
Bağımsızlık Bildirisinde ise, ''bir kez daha Kıbrıs Rum halkına barış ve dostluk elinin uzatıldığı'' belirtilmiş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin BM ilkelerine bağlı olduğu; dış politikasının bağlantısızlık dışında bir politika olmayacağı vurgulanmış ve ''Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti başka hiçbir devletle birleşmeyecektir'' denilmişti.
KKTC BAĞIMSIZLIK BİLDİRGESİ
Kıbrıs Türk halkının özgür iradesini temsil eden, doğuştan hür ve eşit olan bütün insanların hür ve eşit yaşamalarına inanan, bu inanç içinde, Kıbrıs Türk Halkının kendi kaderini tayin etme hakkını 17 Haziran 1983 tarihli kararıyla dünyaya ilan etmiş olan, ırk, milli menşe, dil ve din gibi farklara dayalı olarak insanlar arasında ayırım gözetilmesini, her türlü sömürgeciliği, ırkçılığı, baskı ve tahakkümü reddeden, Kıbrıs'ta, Doğu Akdeniz'de, Orta-Doğu'da ve dünyada tam bir barış ve istikrarın, huzur ve güven içinde yaşama ve kendi kendilerini yönetmeye hakları olduğuna inanan, aynı adada yan yana yaşamaya mecbur bulunan bu iki halkın aralarındaki bütün sorunları, eşit düzeyde müzakerelerle, barışçı, adil ve kalıcı bir çözüme ulaştırmanın mümkün ve zorunlu olduğu görüşüne sımsıkı bağlı bulunan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanının iki eşit halk arasında ortaklığının bir federasyon çatısı altında yeniden kurulmasını ve sorunların çözümlenmesini engellemeyip, kolaylaştırabileceğine kani olan, iki halk arasındaki bütün sorunların barışçı ve uzlaşmacı bir politika ile çözümlenebileceğine inanan ve bu amaçla müzakereler yürütülmesini yürekten dileyen ve önerilmiş bulunan zirve toplantısının bu açıdan yarar sağlayacağına inanan Meclisimiz, Kıbrıs Türk Halkı adına, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ve 'bağımsızlık bildirisini' onaylar"
KIBRIS BARIŞ HAREKATI VE KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ
Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, toplantının ardından Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) Kıbrıs'a müdahale ihtimaline karşı hazırlık yapması yönünde talimat verdi.
Türkiye, 1960 Garanti Antlaşması çerçevesinde önce İngiltere ile görüştü. İki garantör devlet olarak Türkiye ve İngiltere'nin Ada'ya ortak müdahale yapması önerildi. Londra'ya giden Bülent Ecevit'in teklifi, İngiltere Başbakanı tarafından kabul görmedi.
Kıbrıs Türk halkının Ada'daki varlığını güvence altına alan, Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakını önleyen adım, Başbakan Ecevit'in "Ayşe tatile çıksın" mesajı ile 20 Temmuz 1974'te atıldı.
Ecevit'in "Biz aslında savaş için değil, barış için ve yalnızca Türklere değil, Rumlara da barış getirmek için Ada'ya gidiyoruz." sözleriyle tarihe geçen harekat başarıyla sonuçlandı.
Böylece Türk Barış Harekatı aynı zamanda bir yandan Yunanistan'ın Kıbrıs'ı ilhakını önlerken diğer yandan Yunanistan'da cunta idaresinin de sonunu getirdi.
Kıbrıs Türk halkının varlığını güvence altına alan harekatın ardından 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu.
Bir yıl sonra taraflar arasında Viyana'da BM gözetiminde Kıbrıs Türk ve Rum tarafları arasında varılan nüfus mübadele anlaşması uyarınca Rumların güneye, Türklerin de kuzeye geçmesi sonucu Ada'da iki kesim meydana geldi. Bu iki kesim, 180 kilometre boyunca uzanan ve genişliği 5 metre ile 7 kilometre arasında değişen bir "ara bölge" ile birbirinden ayrıldı.
Kıbrıs Türk halkı, Kıbrıs Türk Federe Meclisinde 15 Kasım 1983'te alınan kararla ise mücadelesini devlet çatısı altında bir araya getirdi. Meclis, düzenlenen olağanüstü oturumda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşunu ve bağımsızlık bildirisini oy birliğiyle kabul etti.
Kıbrıs Türk halkı kendi kaderini tayin etme hakkını dünyaya Rauf Denktaş'ın "Kıbrıs Türk halkının meşru ve önüne geçilmesi imkansız istek ve iradesine tercüman olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olarak kurulduğunu dünya ve tarih önünde ilan ediyoruz." sözleriyle duyurdu.
KKTC CUMHURBAŞKANLARI
- Rauf Denktaş (1924–2012)
Görev süresi: 15 Kasım 1983 - 15 Mart 1990 Ulusal Birlik Partisi
- Hakkı Atun _vekâleten_ (1935-)
Görev süresi: 15 Mart 1990 - 25 Nisan 1990 Ulusal Birlik Partisi
- Rauf Denktaş (1924–2012)
Görev süresi: 25 Nisan 1990 - 23 Nisan 2005 Ulusal Birlik Partisi
- Mehmet Ali Talat (1952–)
Görev süresi: 23 Nisan 2005 - 23 Nisan 2010 Cumhuriyetçi Türk Partisi
- Derviş Eroğlu (1938–)
Görev süresi: 23 Nisan 2010 - 30 Nisan 2015 Ulusal Birlik Partisi
- Mustafa Akıncı (1947–)
Görev süresi: 30 Nisan 2015 - 23 Ekim 2020 Bağımsız
- Ersin Tatar (1960–)
Görev süresi: 23 Ekim 2020 - Görevde Ulusal Birlik Partisi
KIBRIS BAYRAĞININ ANLAMI
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni temsil eden, beyaz fon üzerine üstte ve altta olmak üzere iki, kırmızı, boydan boya şerit ile, ortada kırmızı renkli ay yıldızdan oluşan bayraktır. Bugünkü hali 7 Mart 1984 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisi tarafından onaylanmıştır.
Bayrağı tasarlayan Kıbrıslı Türk ressam Emin Çizenel'dir.
Yatay olarak: Hilal sola, yıldız sağa gelecek biçimde asılmalıdır.
Dikey olarak: Hilal üste, yıldız alta gelecek biçimde asılmalıdır.
Beşparmak Dağları'nın Lefkoşa'ya bakan tarafında, Taşkent köyü yakınlarında dağa çizilmiş bir KKTC bayrağı bulunur. Bayrak 12 futbol sahası büyüklüğündedir. Bayrak 1987 yılında çizilmiştir.