Koronavirüs ishal yapar mı? Koronavirüs ishali nasıl olur? soruları internet mecrasında çokça aratılmaya devam ediyor. Biz de nu soruların cevaplarına ve daha fazla bilgiyi haberimizde derledik.
KORONAVİRÜS NEDİR?
İlk olarak Çin’in Wuhan bölgesinde, 2019 yılı Aralık ayının başında görülüp, bu bölgedeki yetkililer tarafından tanımlandığı için gayri resmi Wuhan koronavirüsü adıyla da bilinen yeni koronavirüs solunum yolu enfeksiyonuna neden olan ve insandan insana geçebilen bulaşıcı bir virüstür.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından virüsün resmi adı SARS-CoV-2 (Şiddetli Akut Solunum Sendromu-Koronavirus-2) olarak belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü virüsün neden olduğu hastalığı tanımlamak için COVID-19 terimini kullanmaktadır.
30 Ocak 2020'de CoViD-19, Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel bir sağlık acil durumu ilan edilmiştir. 11 Mart 2020 tarihinde ise virüs pandemi, yani küresel salgın hastalık olarak ilan edilmiştir.
KORONAVİRÜS NASIL BULAŞIR?
Yeni Coronavirusun, diğer Coronaviruslar gibi solunum salgıları ile bulaştığı düşünülmektedir. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virus içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden olur. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için yakın temas (1 metreden yakın) gereklidir.
İSHAL NEDİR?
İshal, gün içinde genellikle normalden daha sık sayıda, gevşek ve sulu dışkının çıkarıldığı bağırsak hareketleridir. Diyare ishale verilen bir diğer isimdir. İshal kısa ömürlüdür. Genellikle birkaç gün devam eder ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymadan kaybolur. İshal akut yani geçici veya kronik yani uzun süreli ya da kalıcı olabilir.
Akut ishal, bu durumun bir ila iki gün devam etmesiyle ortaya çıkar. Viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun sonucu olarak ya da gıda zehirlenmesinden kaynaklanabilir.
Kronik ishal ise en az dört hafta boyunca devam eden ishali ifade eder. Genellikle altında bağırsak hastalığı veya bozukluğu gibi bir tıbbi neden bulunur. Bunlara örnek olarak çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, sürekli enfeksiyon ya da inflamatuar bağırsak hastalığı gibi daha ciddi bir rahatsızlıklar verilebilir.
İSHAL NEDEN OLUR?
-Barsak enfeksiyonları: Virüsler, bakteriler, parazitler ve diğer mikroplar
-Gıda zehirlenmesi
-Diş çıkarma
-Bazı gıdalara karşı hassasiyet (alerji)
-Gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar
-Antibiyotik tedavisi
-Üst/alt solunum yolu enfeksiyonları
-Doğuştan metabolik hastalıklar
İSHAL BELİRTİLERİ NELERDİR?
-Sulu dışkı yapma
-Dışkılama sıklığının artması
-Dışkı miktarının artması
-Sümüksü ve/veya kanla karışık dışkı
-Kusma
-Karın ağrısı
-Huzursuzluk
İSHALE NE İYİ GELİR?
İshal hastalığına genellikle şekerli meyve suları, gazoz, kola gibi kanda sodyum fazlalığına neden olabilecek içecekler ve kahve, bazı medikal çaylargibi uyarıcı etki oluşturabilecek içeçecekler iyi gelir.
İSHALDEN NASIL KORUNULUR?
Virüslerden kaynaklanan viral ishali önlemek için ellerin mutlaka sabunla yıkanması gereklidir.
Yiyecek hazırlamadan önce ve sonra eller yıkanmalıdır.
Pişmemiş etlere dokunduktan, tuvaleti kullandıktan, çocuk bezlerini değiştirirken, hapşırdıktan, öksürdükten ve burnu sildikten sonra eller yıkanmalıdır.
Çocuklarda viral ishalin en yaygın nedeni olan rotavirüse karşı İyi pişmiş ve sıcak besinler tercih edilmelidir.
Bireyin kendisinin soymadığı çiğ meyve ve sebzelerden kaçınılmalıdır. Çiğ veya az pişmiş et ve süt ürünlerinden kaçınılmalıdır.
Musluk suyundan ve içeceklere buz konulmasından kaçınılmalıdır.
KORONAVİRÜS İSHAL YAPAR MI?
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Kemalettin Aydın, corona virüsün sindirim sistemi üzerindeki etkilerine ilişkin açıklamada bulundu.
Bağırsak sitemindeki dışkılama ve içeriğindeki su miktarının artmasının ishal olarak tanımlandığını ifade eden Aydın, viral ve bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak ishalin gelişebildiğini söyledi.
Bulantı, kusma, ateş ve halsizliğin de ishalle birlikte görüldüğünü belirten Aydın, bütün viral enfeksiyonlarda olduğu gibi Covid-19'da da ishalin aynı belirtilerle kendisini gösterdiğine dikkati çekti.
Mikrobiyolojik çalışmalarla ishalin neden kaynaklanabileceğinin kolaylıkla ayırt edilebileceğini anlatan Aydın, "Viral enfeksiyonlara bağlı gelişen ishallerle diğer bakteriyel, dizanteri form dediğimiz ishal bakteriyel enfeksiyonları bir miktar ayırmamız mümkündür. Orada laboratuvar verileri farklıdır. Kültürler, tanı testleri söz konusudur" dedi.
"COVİD-19'DA İSHAL HASTALIĞIN ÜÇÜNCÜ GÜNÜ BAŞLIYOR"
Corona virüsün belirtileri arasına, yapılan çalışmalarla ishalin de eklendiğine işaret eden Aydın, şu bilgileri aktardı:
"İlk etapta bir klinisyenin Covid-19'a bağlı ishal ile başka viral enfeksiyonlara bağlı ishali birbirinden ayırt etmesi imkansıza yakındır. Covid-19'da ishal var mı? İshal önemli bir tablo. Bu konuda bazı makalelerde var. Neredeyse dörtte biri sadece ishalle, sindirim sistemi şikayetleri ile başvurabiliyor. Bu dönem içerisinde hastalar, ishal oldukları zaman bu bir Covid olabilir. O nedenle hekimlerimiz ishal şikayeti ile gelenlerde aynı zamanda Covid-19'u da düşünüyorlar. Diğer viral enfeksiyonlarda da olabilir. Bir hekime müracaat ederek neye bağlı olduğunu öğrenmek gerekiyor."
Prof. Dr. Aydın, corona virüs salgını öncesinde ishal şikayetiyle hastanelere başvuranlara genellikle destek tedavisi uygulandığını dile getirerek, "Pandemi nedeniyle hastanelere ishal şikayetiyle başvuranların Covid-19 hastalığına yakalanma ihtimalleri de düşünülüyor ve onlara da test yapılıyor. İshal 10-14 günü aştıktan sonra kronik açıdan endişe duymak lazım. Covid-19'da ise ishal, hastalığın 3 veya 4. günü başlıyor ve 5 gün sürüyor. Çok ağır bir klinik tablosu yapmıyor" bilgisini verdi.
CORONA BELİRTİLERİ GÜN GÜN NELER?
1-3. gün corona belirtileri
Soğuk algınlığı ve gribe benzeyen belirtiler ortaya çıkar.
Hafif ateş ve boğaz ağrısı görülebilir.
Bağışıklık zayıfsa mide bulantısı ve ishal görülebilir.
4. gün corona belirtileri
Boğaz ağrısı şiddetlenir.
Ses boğuklaşır.
Yeme ve içmede zorluk yaşanabilir.
Hafif baş ağrısı ile birlikte ishal başlar.
5. gün corona belirtileri
Boğaz ağrısı şiddetlenir.
Yeme ve içme oldukça ağrılı bir hale gelir.
Vücudu ve uzuvları hareket ettirmek sancılı olur.
Eklem ağrıları görülür.
6. gün corona belirtileri
Kuru öksürük başlar.
Konuşurken yutkunurken boğaz ağrısı şiddetlenir.
Şiddetli bitkinlik başlar. Mide bulantısı artar.
Zaman zaman nefes almada zorluk yaşanır.
İshal ve kusma şiddetlenir.
7. gün corona belirtileri
Ateş 38 dereceye yükselir.
Öksürük ve balgam çok şiddetlenir.
Vücut ve baş ağrılarıyla birlikte kusma çok şiddetli bir hale gelir.
8. gün corona belirtileri
Soluk alıp vermek çok güç bir hale gelir.
Göğüs bölgesi çok ağır olarak hissedilir.
Öksürükle birlikte baş ve eklem ağrıları son derece artar.
Vücut sıcaklığı 38 derecenin üzerine çıkar.
9. gün corona belirtileri
Tüm belirtiler şiddetle artar.
Yüz veya dudaklarda mavileşme görülür.
Öksürük ve balgam çok şiddetlenir.
Vücut ve baş ağrılarıyla birlikte kusma çok şiddetli bir hale gelir.
KORONAVİRÜS BELİRTİLERİ GÖRÜLME SIKLIĞI
KURU ÖKSÜRÜK
Virüs alt ve üst solunum yollarını etkilediği için en sık görülen belirti.
YÜKSEK ATEŞ
Virüsün yol açtığı tahribatlar ve vücuda verdiği zarar nedeniyle aynı şekilde kuru öksürük gibi en sık görülen bir diğer belirti yüksek ateş.
BOĞAZ AĞRISI
Yüksek ateş ve kuru öksürüğe oranla daha az görülse de solunum yollarına bulaşan virüsler bulaştığı bölgede ağrıya neden oluyor. Boğaz ağrısı da bu hastalığın belirtileri arasında gösterilebilir.
NEFES DARLIĞI
Hastalığın ölümcül sonuçlar doğurmasındaki en büyük etkenlerden biri de oluşturduğu nefes darlığı. Özellikle solunum problemi olan hastalar, virüs nedeniyle artan nefes darlığına bağlı olarak yaşamlarını yitirebiliyor.
YORGUNLUK
Virüsün vücutta oluşturduğu genel tablo nedeniyle hasta kendisini yorgun hissedebilir, kas ve eklem ağrıları yaşayabilir.
BAŞ AĞRISI
Üst solunum yollarına etki eden virüsün nefes darlığı, boğaz ağrısı ve diğer belirtiler nedeniyle oluşturduğu etki dönem dönem baş ağrısıyla da baş gösterebiliyor.
NEZLE VE İSHAL
Virüsün en az görülen belirtileri ise nezle ve ishal. Bu belirtiler çok az sayıda hastada ortaya çıkıyor.
ÖZETLE HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
- Ateş
- Öksürük
- Nefes darlığı
- İshal(Daha az)
- Bulantı ve kusmadır.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Corona virüs hastalığı(COVID-19) olan çoğu kişide hafif seyirli olduğundan hastalar ilaç tedavisine gerek duymadan iyileşebilir. Ancak bazı belirtileri azaltmak ve hastayı rahatlatmak için, hastaya ağrı kesici ve ateş düşürücüler, öksürük ilaçlarıyla bol sıvı desteği ve istirahat önerilir. Ek hastalığı ve durumu ağır olanların hastanede yatarak tedavileri gerekebilir.