Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan kentindeki Rumine Sarayı'nda; TBMM temsilcileri, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya tarafından imzalandı. Türkiye Cumhuriyetinin temellerinin atılmasında önemli rol taşıyan antlaşmanın bugün 98. yılı olması sebebiyle internette Lozan Antlaşması nedir? Lozan Antlaşması maddeleri, şartları ve önemi merak edilen konular arasında yer alıyor. Peki Lozan Antlaşması nedir? Lozan Antlaşması maddeleri, şartları, önemi, sonuçları nelerdir?
LOZAN ANTLAŞMASI NEDİR?
Osmanlı devletinin sona ermesi ile birlikte birçok devlet Türk topraklarına göz dikmişti. Bu durum sonucunda da Türk milletinin milli bilinç ve dayanışması sayesinde milli mücadele başlamıştır. Bu gururlu mücadele sonucu her türlü yabancı unsur Türk topraklarında atılmıştır. Temelde Lozan Antlaşması İngiltere Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanmıştır. Lozan Antlaşması ile Türk milleti ve cumhuriyetinin bağımsızlığı kesinleşmiştir.
LOZAN ANTLAŞMASI MADDELERİ, ŞARTLARI VE ÖNEMİ
Türkiye – Suriye sınırı. Fransa Cumhuriyeti ile imzalanan Ankara Antlaşması içinde çizilen sınırlar Türkiye – Suriye sınırı olarak kabul edilmiştir.
Türkiye – Irak sınırı. Lozan Antlaşması'nda Musul sorunu ile ilgili bir antlaşma sağlanamamıştır. Bu sebeple Britanya İmparatorluğu ve Türkiye Hükûmeti'nin kendi aralarında görüşüp antlaşması kararlaştırılmıştır ancak bu durum antlaşma sağlanamamıştır.
Türkiye – İran sınırı. Osmanlı İmparatorluğu ve Safevi Devleti arasında 17 Mayıs 1639 yılında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması'nda belirlenen sınırlar kabul edilmiştir.
Türkiye – Yunanistan sınırı. Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda belirlenen sınırlar olduğu gibi kabul edilmiştir. Meriç Nehri'nin batısında kalan Karaağaç istasyonu ve Bosnaköy, Yunanistan'ın Batı Anadolu'da yarattığı tahribatın tazminatı olarak Türkiye Hükûmeti'ne verilmiştir.
Adalar. Osmanlı Devleti'nin 1913 yılında imzaladığı Londra ve Atina Antlaşmaları'nda belirttiği gibi Midilli, Limni, Sakız, Semadirek, Sisam ve Ahikerya adaları askeri gayelerle kullanılmaması şartı ile Yunanistan'a verilmiştir. Bozcaada, Tavşan Adaları ve Gökçeada üzerindeki Türk hakimiyeti ise kabul edilmiştir.
Kapitülasyonlar. Lozan Antlaşması öncesindeki uzlaşma konuşmalarında kapitülasyonlar hakkında uzlaşmaya varılamamış ancak Lozan Barış Antlaşması görüşmeleri sonucunda kapitülasyonlar tamamen kaldırılmıştır.
Azınlık sorunu. Oldukça karmaşık sonuçları olan bu problemde Batı Trakya'daki Türkler ve İstanbul içindeki Rumlar dışında Anadolu ve Doğu Trakya'daki bütün Rumlar ile Yunanistan'daki Türkler'in mübadele edilmesine karar verilmiştir.
Savaş tazminatları. İtilaf Devletleri I. Dünya Savaşı için istedikleri savaş tazminatlarından vazgeçmişlerdir.
Osmanlı'nın dış borçları. Osmanlı borçları, Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılan devletler arasında pay edilmiştir.
Boğazlar. Görüşme süresinde en çok tartışılan konu boğazlardır. Boğazların iki yakası askersizleştirilmiş ve geçiş sağlamak için başında Türk olan bir uluslararası kurul oluşturulmuştur. Bu hüküm, 1936 yılındaki Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değişmiştir.
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASININ TÜRK DEVLETİ AÇISINDAN ÖNEMİ
Lozan Barış Antlaşması, Türkiye'nin bağımsızlığının ve istiklalinin bilinmesi ve tanınması açısından çok önemlidir. Bu antlaşma ile birçok problem sonuca kavuşturulmuş ve Türkiye hükümeti uluslararası mecrada tanınmıştır.
LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI SONUÇLARI NELERDİR?
Lozan Barış Antlaşması'nın sonuçları şunlardır:
- Sevr Antlaşması feshedildi.
- Türkiye Hükûmeti resmi olarak İtilaf Devletleri tarafından tanındı.
- Kapitülasyonlar kaldırıldı.
- Barış sağlandı.
- Bağımsız kazanıldı, İtilaf Devletleri yenilgiyi kabul etti.