Manifesto pek çok kişi tarafından merak edilip araştırılıyor. Peki Manifesto ne demek? Nasıl yazılır? Manifesto sözleri, örnekleri, filmleri neler? Tüm merak edilenler haberimizde...
MANİFESTO NE DEMEK?
Toplumsal bir hareketin duyurulması ve savların belirtilmesi üzerine kurulan, bir akımın, bir hareketin oluşunu bildiren yazılara manifesto ya da bildiri denmektedir
TDK’nın (Türk Dil Kurumu) manifesto açıklaması şu şekilde:
- Bir gemideki malları göstermek için kaptan tarafından boşaltma işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresine verilen liste.
- Bildiri.
- Toplumsal bir hareketin siyasal inanç ve amaçlarının açık ifadesi.
Manifesto, İtalyanca manifesto, Fransızca ise manifeste “yeminli ifade veya imzalı bildiri sözcüğünden alınmıştır. Latince manifestum “‘el basılmış şey'” sözcüğünden evrilmiştir. Daha çok bildiri anlamında veya Toplumsal bir hareketin siyasal inanç ve amaçlarının açıklanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca, terim olarak, Bir yük gemisinde bulunan ticaret mallarını gösteren ve kaptan tarafından yükün boşaltılacağı liman gümrük yönetimine verilen bir bildirgedir.
Turizm ve Otelcilik Terimi Olarakta kullanılmakta olan Manifesto: Gönderilecek yükleri gösteren belge demektir. Sanatta da kullanılan Manifesto: Toplumsal bir hareketin duyurulması düşüncenin belirtilmesi üzerine kurulan, bir akımın, bir hareketin oluşunu bildiren yazılara manifesto denilmektedir. Bu bildiri şeklinde de ifade edilmektedir.
MANİFESTO NASIL YAZILIR?
- Anlamlı bir soruyla başlayın.
Bu ilham verici fikirler oluşturmak için izlenecek bir yol. Bu anlamlı sorular size odaklanabilir. Birden fazla soru sormak veya belirli bir soruyu çevreleyen konulara odaklanmak isteyebilirsiniz. Anlamlı soruların bazı örnekleri şunlardır:
- Mirasınızın (bireysel, grup veya organizasyon olarak) ne olmasını istiyorsunuz?
- Yaşam, amacınıza ve anlamınıza neler katıyor?
- Hangi tür eylemler değerlerinizle uyumludur?
- Dünyada nasıl görünmek istersiniz?
- Hayatınızda ne yapmak istiyorsun?
- Bu başarılara ulaşmak için ne yapmak istiyorsun?
- Hedef kitlenizi düşünün.
Manifestoyu kime yazdığınızı bilin. Hazırlayacağınız manifesto, iş alanında, genel kamuoyu veya müşterileriniz tarafından okunacak mı? Bu olay dili nasıl kullandığınızı değiştirebilir. Eğer okuyucu grubunuz akademisyenlerse, bir teolojik manifesto çok fazla akademik terminolojiye sahip olabilir, ancak daha geniş bir kitleye yönlendirilirse çok sade bir konuşma kullanabilir.
- Fikirlerinizi beyin fırtınası yapın.
İlk başladığınızda, tam olarak ne söyleyeceğinizi bilmeniz gerektiğini düşünmeyin. Fikirlerinizi küçük beyin fırtınası oturumlarında yazın. Fikirlerinizi özgürce ortaya koyun ve eleştirilmesine izin verin. Eleştiri sonucunda yeni fikirler aklınızda oluşacaktır.
- Düşünce ağları birçok farklı fikri birbirine bağlamanıza yardımcı olabilir. Mümkün olduğu kadar çok sayıda bağlantı kurduğunuzdan emin olun. Bu ayrıca bir anahat oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
- Listeler, hızlı bir şekilde birçok fikir elde etmenin harika bir yoludur. Manifestounuzun her bölümü için bir liste hazırlayın ve bunları uygun şekilde adlandırın.
- Araştırın.
- Konunuzu araştırmak fikirlerinizi güçlendirecektir. Ayrıca, başka bir modelin size sunabileceği benzer bir şey yazıp yazmadığını görmek için diğer manifestoları inceleyin.
- Görüşlerinizin muhaliflerini çevrimiçi ortamda okuyarak argümanlarınızı güçlendirin. Zamanınız ve paranız varsa bir ders alın.
- Konunuzu çevreleyen kuram hakkında bilgi edinin. Kitapçıya gidin ya da benzer yazarları bulmanıza yardımcı olması için bir kütüphaneye gidin.
- Örnek bir taslak yazın.
Aklınızda yeteri kadar fikir oluştuğunda bir özet hazırlayın. Manifesto özeti ile fikirlerinizi daha rahat şekilde görebileceksiniz. Şimdi oluşturduğunuz fikirleri mantıklı bir sıraya koyun. Manifestoya bir giriş ve sonuç bölümü eklemeyi unutmayın. Giriş ve sonuç alanlarında tam cümleler kurmayın bu alanlar sadece yazının akışını anlatmaya çalıştığınız alanlardır.
- Büyük bölümleri numaralandırmak için Romen rakamları kullanın.
- Büyük bölümlerle ilgili ayrıntıları listelemek için büyük harf kullanın.
- Ana bölümlerinizin ayrıntıları ile ilgili ayrıntıları veya örnekleri vermek için rakamları (1,2,3) kullanın.
- Kendinizi ve amaçlarınızı tanımlayın.
- Kişisel inançlarınızı, dünya görüşünüzü ve manifestolarınızı doğrudan bildiren deneyimlerinizi içerebilir. Kendinizi tanıtarak, okuyucularınızın hayat kursunuzun daha iyi bir hissi oluşacaktır.
- Fikirlerinizle ilgili yaşam ayrıntılarını paylaştığınızdan emin olun.
- Okurların sizi bir otorite olarak görmelerine yardımcı olan önemli deneyimleri iş, okul veya yaşamla ilişkilendirin.
- Sanattaki derecenizden bahsetmek, bir devlet manifestosunda da yararlı olabilir.
- Giriş yazısında ilkelerinizi açıklayın.
Okuyucularınıza, okumaya başlamadan önce hangi idealleri okuyacakları hakkında biraz bilgi verin. Her şeyi burada söylemeyin, kısa bir bilgi verin. Böylece okuyucularınız manifestolarınızın içeriğini merak edebilir. Manifestolarınızın ana noktalarını belirtmek için kendinize en az bir cümle verin.
- Kurallarınızı listelemek için madde işaretlerini kullanabilirsiniz.
- Açıklığa ihtiyacınız varsa bir cümle açıklama ile bir ön hazırlık ekleyin.
- Bir eylem planı yapın.
Sadece fikirlerinizden oluşturmayın. Aynı zamanda bir yol gösterici olun. Manifestonuz bir devrim niteliğinde olsun.
- Manifestoyu canlı tutmak için fiilleri kullanın. Pasif fiil kullanmaktan kaçının.
- Detay kelimeleri kullanın: “şey, vb.” kelime kullanmayın (Siyasal sistemimizdeki bir şey beni rahatsız ediyor) gibi.
- Güncel bir sorunu ele alarak metnin ideolojisini yeniden tasarlayın.
- Fikirlerinizi bireysel olarak ele alın.
Kısa bir manifesto için bile, ana bölümlerin her birine bir bölüm ayırdığınızdan emin olun. Bu, manifestoyu okuyuculara daha somut hale getirecektir. Ayrıca, okuyucularınızın sahip olabileceği her türlü soruyu ele aldığınızdan emin olmanıza yardımcı olacaktır.
- Her bir paragrafa kendi paragrafını verin.
- Daha uzun bölümler için bir alt başlık kullanın.
- Özlü anlatım uygulayın.
İyi yazılmış bir manifesto olayları net bir şekilde ele alır. Manifestonun odak noktasında netlik yatar. Anlamı ve amacı açık değildir. Yani özeti okuyan kişiler olayı tam olarak anlamamalıdır.
- Manifesto nasıl yazılır sorusunun sonucuna vardığınızdan emin olun!
Okuyucularınızın manifestoyu okuduklarında ana düşünceyi anladıklarından emin olun. Manifesto nasıl yazılır sorusunda sonuç alanı, okuyucularınıza kapanış düşüncesini kazandıracaktır.
MANİFESTO ÖRNEKLERİ NELERDİR?
- 1848 yılında Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından yazılan Komünist Manifesto
- Debian Manifesto
- 1986 yılında The Mentor aka Loyd Blankenship tarafından yazılan Hacker Manifestosu
- 1961 yılında Yön Dergisi’nde yayınlanan Yön bildirisi
- 1941 yılında yayınlanan Atlantik Bildirisi
- 1919 yılında Mustafa Kemal Atatürk, Hüseyin Rauf Orbay, Refet Bele ve Fuat Cebesoy tarafından halka ilan edilen Amasya Genelgesi
- 1971 yılındaki 12 Mart 1971 Muhtırası
- 1995 yılında Lars Von Trier ve Thomas Vinterberg tarafından yayınlanan Dogma 95 Manifestosu
- 1955’te Bertrand Russell ve Albert Einstein’a ait olan Russell-Einstein Manifestosu
- Parçalı Ham Manifesto
- Somut Şiir Manifestosu
- Pablo Picasso’ya ait olan Kübizm Manifestosu
- Bâki Ayhan T.’ye ait olan 2003 yılında yayınlanan Soylu Yenilikçi Şiir Manifestosu 2003
- Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi
- Yenibütün Şiir Manifestosu
- 1909’da Filippo Tommaso Marinetti’ye ait olan Fütürizm Bildirgesi
- Andre Breton tarafından 1924’te yayınlanan Sürrealizm Manifestosu
- 1912 yılındaki D.Burliuk, Aleksandr Krutçenykh, V.Mayakovski ve V.Hlebnikov tarafından oluşturulan Rus Fütürist Manifesto
- 1964 yılında Doğuş Bildirisi olarak adlandırılan Haluk Aker, Rahmi Akseki, Ataol Behramoğlu, Erhan Etiker, Eser Gürson, Abdullah Nefes, İsmet Özel ve Semih Tezcan’a ait olan manifesto.
DOGMA 95 MANİFETOSU ÖRNEĞİ
Dogma 95, 1995'te Danimarkalı yönetmenler Lars von Trier, Thomas Vinterberg, Kristian Levring ve Søren Kragh-Jacobsen tarafından başlattırılmış avangart film yapım akımıdır. Bu akım bazen Dogme 95 Collective veya the Dogme Brethren olarak da bilinir.
Amaçları ve Kuralları Nelerdir?
Dogma 95 tarafından belirlenen kurallar:
- Çekimler stüdyo dışında yapılmalıdır. Sahne donanımı ve setler içeri taşınmamalıdır. (Hikaye özel bir sahne donanımı gerektiriyorsa, stüdyo dışında bu donanıma uygun bir mekân seçilmelidir.)
- Ses, kesinlikle görüntülerden ayrı olarak üretilmemelidir ya da tersi. (Sahne içinde üretiliyor olmadığı sürece müzik kullanılmamalıdır.)
- Kamera, elde taşınıyor olmalıdır. Elde taşınan kamera ile elde edilecek hareketlilik ya da hareketsizlikler serbesttir. (Film, kameranın durduğu yerde çekilmemeli; kamera filmin olduğu yerde olmalıdır.)
- Film, renkli olmalıdır. Özel ışıklandırma kullanılamaz. (Eğer çekilecek olan sahnede filmin pozlandırması için çok az bir ışık söz konusuysa, sahne kesilmeli ya da tek bir lamba kameraya iliştirilmelidir.)
- Optik numaralar ve filtreler kesinlikle yasaktır.
- Film, gelişigüzel aksiyon içermemelidir. (Öldürme, silahlar, vs. bulunmamalıdır.)
- Zamansal ve coğrafi yabancılaştırmalar yasaktır. (Kısaca film, şimdi ve burada geçmelidir.)
- Tür filmleri kabul edilemez.
- Film formatı 35 mm olmalıdır.
- Yönetmen, jenerikte belirtilmemelidir.
Ayrıca yönetmen, kişisel adlardan sakınacağına, artık sanatçı olmadığına, anları bütünden daha önemli gördüğü gibi, bir 'iş' yaratmaktan kaçınacağına, en büyük hedefinin karakterlerinden ve ortamdan gerçeği açıkça çıkarmak olacağına ve bunu elinden geldiğince iyi tadlarla estetik faktörler pahasına yapacağına and içer.
Dogma Filmleri Nelerdir?
- The Celebration (Orijinal ismi "Festen", Danimarka, 1998) (IMDb sayfası)
- The Idiots (Orijinal ismi "Idioterne", Danimarka, 1998) (IMDb sayfası)
- Mifunes Sidste Sang (int. Mifune's Last Song) (Danimarka, 1999) (IMDb sayfası)
- The King is Alive (Danimarka, 2000) (IMDb sayfası)
- Lovers (Fransa, 1999) (IMDb sayfası)
- Julien Donkey-Boy (ABD, 1999) (IMDb sayfası)
- Interview (Kuzey Kore, 2000) (IMDb sayfası)
- Fuckland (Arjantin, 2000) (IMDb sayfası)
- Babylon (İsveç, 2001) (IMDb sayfası)
- Chetzemoka's Curse (USA, 2001) (IMDb sayfası)
- Diapason (İtalya, 2001) (IMDb sayfası)
- Italiensk For Begyndere (Danimarka, 2000) (IMDb sayfası)
- Amerikana (ABD, 2001) (IMDb sayfası)
- Joy Ride (İsviçre, 2001) (IMDb sayfası)
- Camera (film) (ABD, 2000) (IMDb sayfası)
- Bad Actors (ABD, 2000) (IMDb sayfası)
- Reunion (film) (ABD, 2001) (IMDb sayfası)
- Et Rigtigt Menneske (Danimarka, 2001) (IMDb sayfası)
- Når Nettene Blir Lange (Norveç, 2000) (IMDb sayfası)
- Strass (Balçika, 2001) (IMDb sayfası)
- En Kærlighedshistorie (Danimarka, 2001) (IMDb sayfası)
- Era Outra Vez (İspanya, 2000) (IMDb sayfası)
- Resin (film) (ABD, 2001) (IMDb sayfası)
- Security, Colorado (ABD, 2001) (IMDb sayfası)
- Converging With Angels (ABD, 2002) (IMDb sayfası)
- The Sparkle Room (ABD, 2001) (IMDb sayfası)
- Come Now (ABD)
- Elsker Dig For Evigt (Danimarka, 2002) (IMDb sayfası)
- The Bread Basket (ABD, 2002) (IMDb sayfası)
- Dias De Boda (İspanya, 2002) (IMDb sayfası)
- El Desenlace (İspanya, 2004) (IMDb sayfası)
- Se Til Venstre, Der Er En Svensker (Danimarka, 2003) (IMDb sayfası)
- Residencia (Şili, 2004) (IMDb sayfası)
- Forbrydelser (Danimarka, 2004) (IMDb sayfası)
- Cosi x Caso (İtalya, 2004) (IMDb sayfası)
- Amateur Dramatics (film) (ABD/Danimarka)
- Gypo (ABD, 2005) (IMDb sayfası)
- Mere Players (ABD)
- el ultimo lector (Meksika)
- Lazy Sunday Afternoons (İngiltere)
- Lonely Child (Kanada, 2005) (IMDb sayfası)
- DarshaN (ABD)
- 11:09 (ABD)
- Vince Conway (İngiltere)
- Regret Regrets (ABD)
- Perspective (İngiltere)
- Godinne van die Grondpad (Kuzay Afrika)
- Giles sucks (Lüksemburg)
- Michelle, Gilles, Kim (Lüksemburg)
- autobahne (Türkiye)
- A Cool Day in August (ABD)
- Shaolin Warrior (film) (ABD)
- Chip Off the Ol` Blockbuster (ABD)
- Et rigtigt menneske (Danimarka)
- Picnic and a stroll (ABD)
- To be announced (Avustralya)
- Bugbusters (Almanya)
- Carpe Diem (film) (Avustralya)
- Colori (İtalya)
- D. (film) (İtalya)
- Evoque - Reality Show (İtalya)
- A Promise (film) (ABD)
- Abortion (film) (ABD)
- Water Wine (Kanada)
- The Smokestack Wager (Kanada)
- Work all day (Kanada)
- Premier (film) (Macaristan)
- DOGumentario ITALIA (İtalya)
- Tenderete (İspanya)
- Funerale di Famiglia (İtalya)
- Beauty and The Hitman (Danimarka)
- Heaven and... (Danimarka)
- Does it hurt? (Makedonya)
- Frankie (film) (İngliltere)
- The pompoulous adventures of fratases cubilotes (İspanya)
- Los perritos (Meksika)
- R.U.M.B.A (Kolombiya)
- One of These Mornings (İskoçya)
- l`interprétention (Fransa)
- A Woman Under the Influence (film) (ABD)
- Untitled Dogme (ABD)
- Nobody Wants Your Film (ABD)
- Türev (film) (Türkiye, 2005)(IMDb sayfası)
- 10?, (ABD, 2006) (filmin resmi sayfası)
- Dört Sıvı: Kan (Türkiye, 2011)
- Femme (Türkiye, 2012)