Meis adasına Yunan askerlerinin feribotlar ile taşındığının Fransız haber ajansı AFP tarafından duyurulmasından sonra Lozan ve Paris Barış Antlaşmalarında yer alan adalarda silahlı kuvvet bulundurulmaması ve tahkimat yapılmaması hükmüne aykırı bir şekilde yapılan bu askeri sevkiyata karşı Dışişleri Bakanlığımızdan;
-Yunanistan’ın Meis Adası’na askeri yığınak yaptıklarına dair haberler basında yer almıştır.
-Meis, 1947 Paris Barış Anlaşması ile silahsızlandırılmış statüdedir.
-Basında yer alan haberler doğruysa, bu, Yunanistan’ın hukuk tanımazlığının ve Doğu Akdeniz’deki gerçek niyetinin yeni bir göstergesidir.
-Adanın statüsüne yapılmaya çalışılan gayri meşru değişiklikleri reddediyoruz.
-Kıyılarımızın hemen karşısında böyle bir provokasyonun amacına ulaşmasına müsaade etmeyeceğimizi vurguluyoruz.
-Bu tür provokatif hareketlerin Yunanistan'a hiçbir faydası olmayacaktır.
-Yunanistan bölgede gerginliği artırıcı adımlara devam ederse, kaybeden kendisi olacaktır.
-Türkiye uluslararası hukuktan kaynaklanan hak ve menfaatlerini sonuna kadar korumada kararlıdır.
Şeklinde açıklama geldi.
1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ve 1947 yılında imzalanan Paris Antlaşması gereğince Yunanistan tarafından Limni, Semadirek ve Doğu Ege Adaları (Midilli, Sakız, Sisam, Nikarya) ile On İki Ada’da (Stompalya, Rodos, Kalki, Skarpanto, Kasas, Piskopis, Misiros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Sömbeki, İstanköy ve bağlantısı olan adalar ile Meis Adası) Kolluk Kuvvetleri dışında silahlı kuvvet bulundurulmaması ve tahkimat yapılmaması hükme bağlanmıştı.
Peki meis adası ne zaman yunanistan'a verildi, meis adası türkiye'ye kaç km, Meis Adası Haritası, adasının nüfusu, yüzölçümü, hukuki statüsü hakkındaki tüm bilgileri sizler için derledik.
Meis adası Hukuki Durumu
Meis Bölgesi Lozan Barış Anlaşması madde 15 inci maddesine göre İtalya’ya, ismi sayılan diğer adalar yanında sadece Meis Adası terk edilmiştir. Terk edilen topraklar arasında Meis’e bağlı adacıklar yoktur. Coğrafi ve jeolojik kriterler dahilinde Meis Adası’na bağlı adacıklar varsa bile bunlar Lozan Anlaşması madde 15 ile İtalya’ya terk edilmemişlerdir. Meis bölgesinde yer alan bir kısım adacık ve kayalıkların, Türkiye ile İtalya arasında sorun oluşturması nedeniyle, taraflar bu konuda anlaşma yoluna gitmişlerdir. İtalya, Meis’ten başka; Meis ile Anadolu arasında yer alan ve Anadolu sahillerinden 3 milden daha az bir mesafede bulunan 22 adacığın da kendisine ait olduğunu iddia etmiştir.
Türkiye ile İtalya arasında 4 Ocak 1932 tarihinde imzalanan “Anadolu Sahilleri ile Meis Adası Arasındaki Ada ve Adacıkların ve Bodrum Körfezi Karşısındaki Adanın Ciheti Aidiyeti Hakkında İtalya Hükümeti ile Aktolunan İtilafname” (3 ncü Bölüm) isimli sözleşme ile Meis bölgesindeki adacık ve kayalıkların hangi devlete ait olduğu sorunu da hukuken çözülmüştür. Ankara Anlaşmasında Meis Adası ile Anadolu kıyısı arasındaki adacıkların kiminin Türk, kiminin İtalyan egemenliğinde kalacağı tek tek belirtilmekte ve o bölgede karasularını ayıran bir çizgide ayrıntıları ile tanımlanmaktadır. Ayrıca Bodrum Körfezindeki Kara Ada’nın Türkiye’nin olması kararlaştırılmıştır. Bu adacıkların 1947 Paris antlaşması ile Yunanistan’a devredilmesi ayrı bir tartışma konusudur. Bir bakış açısına göre kendi egemenliğinde bulunan adaları İtalya’nın Yunanistan’a devretme hakkı bulunmaktadır. Diğer yandan Lozan antlaşması’nın 16 ncı maddesine dayanılarak bu adacıkların Türkiye’nin katılmadığı bir antlaşma ile (Paris Barış Antlaşması) devri mümkün değildir. Halefiyet bu durumlar için geçerli değildir.
Türkiye, Lozan Anlaşması ile adayı İtalya’ya devretmiştir.
Türkiye, Lozan Anlaşması’nın 15 inci maddesi ile Meis Adası üzerindeki bütün haklarından ve sıfatlarından İtalya lehine vazgeçmiştir. 1932 Sözleşmesi neticesinde, Meis ve bitişik adacıkları ile Strongili (İpsili) ve Ro (Ay Yeoris / Karaada) Adası da İtalya’ya devredilmiştir. Burada önemli olan nokta, bahse konu adalar bakımından “bir ülke parçasının bir devletten diğer devlete devri” işleminin gerçekleştirilmek istenmesidir. Ancak, Uluslararası Hukuk bakımından tamamlanmamış bir devir işlemi söz konusudur. Doktrinde tartışmalı da olsa devir işleminin tam olarak gerçekleşmesi için iki unsurun bir araya gelmesi gerektiği belirtilmektedir. Bunlar; — Bir devir anlaşmasının yapılması (1932 Sözleşmesi), — Ülke kesiminin diğer devletin egemenliğine girmesi (fiilen devri) (Gündüz,1998), Strongili ve Ro Adası’nın 1932 Sözleşmesi ile hukuki devri tamamlanmış olsa da adaların fiilen devri gerçekleşmemiş, İtalya’nın adalar üzerinde fiili kontrolü olmamıştır. Kaldı ki bugün Uluslararası Hukuk bir haksız fiile dayalı işlemlere hukuki bir sonuç bağlamayı kabul etmemektedir. Bu bakımdan, devir yalnız barış içinde ve devletlerin serbest iradeleriyle yapılan bir işlem ise, hak geçirici bir işlem niteliğini kazanabilir. Bilindiği gibi İtalya’nın savaş tehdidi ve 1930’lu yılların siyasi konjüktürü Türkiye’yi İtalya ile böyle bir düzenleme yapmaya zorlamıştır.
İtalya Paris Barış Anlaşması ile Meis adası Yunanistan’a devredilmiştir.
Paris Barış Anlaşması’nın 14 ncü maddesi ile İtalya, Meis Adası ile bitişik adacıkların tüm hükümranlığını Yunanistan’a vermiştir. 1932 Sözleşmesi ile hukuken İtalya’ya devredilen, ancak Meis Adası’nın bitişik adacığı olarak izah edilemeyecek olan Strongili ve Ro Adası bulunmaktadır. EK-13’de sunulan coğrafi faktörler, her iki adanın da mesafeler, boyutlar ve derinlikler itibariyle Meis gibi müstakil adalar olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bir ülke üzerindeki yetkilerin el değiştirmesinin anlaşmalar üzerindeki etkilerini düzenleyen “1978 Halefiyet Sözleşmesi” ve genel halefiyet prensipleri, Strongili ve Ro Adası için tatbik edilemez niteliktedir. Yunanistan Strongili ve Ro Adası için hak iddia edemez. Çünkü İtalya bu iki adanın devrini, fiilen ele geçirmekle tam olarak gerçekleştirememiştir. Bu nedenle bahse konu adaların 1932 yılından itibaren İtalya’ya ait olduğu da ileri sürülemez. Bu noktadan hareketle İtalya, bütün unsurlarıyla gerçekleşmemiş bir devir işlemi ile sahip olmadığı bu adalar üzerindeki egemenlik iddiasında bulunamaz ve anılan adaları başka bir devlete devrettiği veya devredeceğini iddia edemez.
MEİS ADASI
Meis ne demek
Meis veya Kızılhisar (Yunanca: Kastellorizo, resmi olarak: Megisti, İtalyanca: Castelrosso), Doğu Akdeniz'de Yunanistan'a bağlı Oniki Ada (Dodekanesos) ilinde bir ada. Türkiye kıyılarından (Kaş, Antalya) sadece 2.1 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 7,3 km²'dir.
Adadaki tek yerleşim yeri olan Kastellorizo (Megisti ya da Meis), St. Jean Şövalyeleri'nin buradaki kızıl kayalardan ötürü adaya verdikleri (Kızıl Şato) adının bozulmuş biçimidir. St. Jean Şövalyelerinden sonra ada sırasıyla Mısır, Napoli ve 1512'de Osmanlı egemenliğine girdi. Osmanlılar kısa aralıklar dışında 1915'e değin adayı ellerinde tuttular.I. Dünya Savaşı sırasında Fransızların eline geçen ada Lozan Antlaşması (1923) ile İtalya'ya verildi.II. Dünya Savaşı sonrasında (1948) ise On İki Ada'yla birlikte Yunanistan'a bağlandı.
Az miktarda üzüm ve zeytin yetiştirilen adada en önemli uğraş sünger avcılığıdır. Kıyıları son derece girintili çıkıntılı ve sarp olan adaya yalnızca doğu kıyısından girilebilir. Tek yerleşim de bu kıyıdaki Kastellorizo (Megisti) köyüdür.
Rodos'la feribot ve havayolu bağlantısı vardır. Bunun dışında her gün Antalya'nın Kaş ilçesinden hareket eden vapurlarla Meis şehrine gitmek mümkündür. Adada bir havaalanı vardır. Adada yalnızca havaalanı ile Megisti arasında otobüs seferleri vardır.
Nüfusu 2000 yılındaki sayıma göre 406 kişidir. Ancak bu rakam yazın 1000'e çıkabilmektedir. Kalıcı nüfus olan 406 kişinin hepsi adada aynı zamanda en büyük yerleşim olan Meis (Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki adıyla Megisti) köyünde oturur.
Türkiye’nin Kaş kıyısından sadece 2.7 km uzaklıkta bulunan ada kuzeyden güneye 6 km uzunluğunda ve 3.2 km genişliğinde. Adanın en yakın yunan toprağı olan Rodos adasına uzaklığı ise 118 km (72 deniz mili).
Adanın %80’i kayalık olup yerleşim sadece küçük bir kısmında bulunmaktadır.
Adanın ana limanı Limani olarak adlandırılmakta olup ana limanın doğusunda Mandraki adında çok küçük şirin bir yerel limanda bulunmaktadır. Mandraki daha çok ada balıkçıları tarafından kullanılmaktadır.
Meis adasının ismin kökeni
Bu ada, tarihinde Castellorizo, Castelrosso, Meis dahil bir çok isim almıştır. Adanın şuan ki resmi adı olan Megisti(Μεγίστη), “ En büyük” anlamına gelir. On iki adaların en küçüğü ve toplam yüz ölçümü sadece 10 km2 olan adanın ismi, görünüşe bakılırsa ironik bir seçim olmuştur. Ancak etrafındaki adacıklar içinde en büyüğü olması diğer bir açıdan ismin gerçekliğini ifade eder.
Adanın isim kökeniyle ilgili bir çok varsayım bulunmaktadır. “Kastello”nun İtalyanca “Kale” anlamına gelen “Castello” dan geldiğiyle ilgili geniş bir fikir birliği varken, ismin ikinci bölümünün kaynağı şu kelimeler olabilir;
“rosso” (İtalyanca: “kırmızı”), hem adanın kızıl renkli kayalarından ( grimsi bir renk olmasına rağmen), hem de kalenin kapısında bulunan Rodos Şövalyelerinin kollarındaki armadan esinlenilmiştir;
“rizon” (Yunanca: “kök salmak”), kalenin inşa edildiği “ dağ yamacını” nitelendirmektedir;
“horizon” (Fransızca). 14. Yüzyılda adayı fetheden Folques de Villaret’in başlarında bulunduğu şövalyelerin, adadan görünen manzaradan etkilenmeler ile bu ismi almış olabilir.
Meis adasının coğrafyası
Kastelorizo, Yunan adalarının en doğusunda ve Doğu Akdeniz’dedir. Anadolu kıyılarına (Likya) 3 km uzaklıktadır ve aşağı yukarı Rodos ve Antalya’nın tam ortasındadır. Ada 6 km uzunluğunda ve 3 km genişliğinde, 9.2 km lik bir alana sahiptir. Üçgen bir şekle sahip olup, güneybatıdan kuzeydoğuya konumlanmıştır. Adanın üç burnu öne çıkmaktadır; Agios Stefanos (kuzey), Nifti (doğu) ve West ( en güneybatısı). İlk ikisi arasında bir koy bulunmaktadır ve adadaki tek kasaba burada yer almaktadır. Anadoluya en yakın olan Agios Stefanos burnu bir Türk ilçesi olan Kaş’ın ( Yunanca: Andifli, antik Yunan şehri Antiphellos) 2250 m güneyindedir. Nifti burnu biraz daha uzak bir alanda yer almaktadır. Adanın yüksek ve engebeli kıyıları ve dağlık bir yapıda olması batıya geçişi zorlaştırmaktadır. Toprak kireç taşından oluşmakta ve zeytin, üzüm, fasulye yetiştirilmektedir. Adada içilebilir su kaynağı yoktur.
Meis Adanın Tanımlanması
Aya Nikolas Kilisesi ve kasaba evleri belirgin özellikleri olan ahşap balkonlar ve Doğu Ege tarzı pencereleri ile hayli yüksek yapılardır. Rıhtımın arkasındaki birçok ev yıkıntı (harabe) halindedir. Doğu tarafında, limanın başladığı yerde, Rodos'taki İtalyan Döneminin en önemli binalarının da mimarı olan italyan mimar Flarestano Di Fausto tarafından 1926 yılında yapılmış Belediye Binası (Delegasyon Binası) duruyor. Dana sonra da artık kullanımda olmayan ve yeni restore edilmiş bir camii vardır. Kasabanın iskelesi burada başlar ve limanın doğu kıyısı boyunca gider. Ana meydan Platea Ethelondon Kastelloruzou'nun bir bölümü yat iskelesi yakını boyunca uzanır. Biraz ilerde ise Aya Elias Kilisesi bulunur. Rıhtımın arka kısmındaki patika Rodos Şövalyeleri Kalesine çıkar. Kaleden kalanlar:köşeli bir kulenin parçası olan düz bir duvar; Doğu köşesindeki yuvarlak bir kulenin kalıntıları; ve denize doğru olan yerde en eski kaleye ait başka bir yuvarlak kule. Taşa kazınmış Dorik bir yazıt Klasik Çağdaki bir kalenin varlığına tanıklık ediyor. Kulenin içinde ise yere kazılarak yapılmış bir sarnıç vardır .Kale, kasabanın ve Kaş kasabası ile birlikte Anadolu kıyılarının güzel bir panoramasını gözler önüne seriyor.
Cami üzerine yerleştirilmiş küçük ama ilginç bir müze adanın tarihi hakkında bilgi veriyor. Hayli çeşitli olan koleksiyonu dalgıç elbiseleri, seramik parçaları, freskler, takılar, kap kacak ve madeni para içeriyor. Müzenin arkasında, basamaklar sizi Likya Mezarına götürüyor (Yunanistan’daki tek Likya mezarı).Mezar dağa, kireçtaşına kazınmış Dorik tarzda bir cepheye sahip ve ''Acretorion''lu bir “kapı tablası var”. Mezar Anadolu’daki örneklerine benziyor ancak daha sade.
Kasabanın doğu tarafındaki basamakları çıktığınızda Horafia Mahallesine ulaşırsınız. Burada Bizans tarzı yüksek kubbeli Aya (aziz) Yorgo kilisesi ve Aziz Konstantin ve Helena Katedrali ile çevrili bir meydan vardır. Katedralin içi , Anadoluda Patara antik kentindeki Apollo Lykia tapınağından getirilmiş tek parça granit sütunlar tarafından bölünmüş üç sahandan oluşuyor. Sütunlar üzerinde sivri uçlu gotik kemerler var. Daha doğuda ticari liman bölgesi olan küçük, Mandraki mahallesi yer alıyor.
Kasabanın batısın da, Vigla Dağı (270m) ndan sonra adanın ikinci en yüksek tepesi üzerinde, Meryem Ana Manastırından dolayı Panaya da denilen Paleokastro(eski kale) bulunur. Kale Grek kökenli (aşağıdaki tarih bölümünü okuyun):dikdörtgen planlı ve 60x80 m ölçüsünde. İç kısmında geniş bir sarnıç ve köşeli kireçtaşı bloklarından yapılmış antik bir kule var. Ayrıca kalenin temeline kazınmış,M.Ö 3. veya 4. yy a ait Dorik bir yazıt da var.Yazıtta Magiste (eski adı Kastellorizo) ve çevresindeki Rodos egemenliği tanınır. Doğu tarafında ise Propylea kalıntıları bulunuyor.
Bugüne kadar adanın en çekici yeri,halk tarafından Pfokiali denen güneydoğudaki Mavi Mağaradır.40-50 m uzunluğunda,25-30m genişliğinde ve 20-25 m yüksekliğinde olup İtalya,Capri Adasındaki ünlü Grotta Azzurra(Mavi Mağara)dan daha geniştir.
Deniz suyunun ilk katmanlarından geçerek ayrışan Güneş ışığı mağara içinde o ünlü mavi ışıkları ve sudaki bedenlerin gümüş renkli görünümlerini yansıtır.
Mağara sadece botla gezilebilir ve mağaranın girişi sadece deniz sakin olduğunda deniz seviyesinden hemen hemen 1m yüksek olduğunda açıktır. Burayı ziyaret etmek için en iyi saatler,güneşin henüz alçakta olduğu sabah erken saatleridir.
Türkiye ve Kastelorizo arasındakı takım adalar
Kayalıkların yanında birçok adacık vardır ve bunlar: Kalkan ( Yunanca Kalamaki) yakınında Volos ve Ochendra, Furmachia, Prassonisi, Rho, Tragonera, Marati, Strongili, Dhassia, Alimentaria, Kekova’dır. Bu adacıklar arasında en önemlisi 4.5 km2 lik bir alana sahip ve içinde bir Türk köyü olan Kaleköy’ü de ( Simena) barındıran Kekova adasıdır. Bütün bu adacıklar 1932 yılına kadar İtalya ve Türkiye arasında anlaşmazlığa sebep olmuştur. 1932’de İtalya ve Türkiye arasındaki sözleşmeye göre tüm adacıklar (Rho ve Strongili hariç) Türkiye’ye katılmıştır.
Meis Tarihi
Ada, tarihinin ilk dönemlerinde Dorlar tarafından kolonize edilmiş ve Megisti adını almıştır. Aya-Nikolon (eski kale) kalesinde bulunmuş olan yazıtlar adanın Helenistik Dönem boyunca, Rodos tarafından yönetilmiştir doğrular. Rodoslular adaya bir genel müfettiş gönderirmiş.
Bizans imparatorluğu döneminde, Kastelorizo-Megiste başkenti Rodos olan “ Adalar Eyaleti”’nin bir parçası idi. Bu eyalet temel olarak denizciliğe bağlıydı. Ortaçağlar boyunca Bizans ve Osmanlılar adayı ele geçirmek için mücadele ettiler.
Kanuni Süleyman tarafından fethedildi
1306’da Folques de Villaret liderliğindeki Kudüslü St. John şövalyeleri adanın kontrolünü ele geçirdiler. O dönemde Kıbrıs’tan Rodos’a gitmekteydiler. Üç yıl sonra Rodos’u fethedip Haçlı Devletinin merkezi yaptılar. Şövalyeler kaleyi restore edip sadık olmayan şövalyeler için hapishane olarak kullandılar. 1440’ ta ada Mısır sultanı Cemalettin tarafından işgal edilip kale yıkıldı. 10 yıl sonra ada Napoli kralı Aragonlu 5. Alfons tarafından fethedildi. Kale tekrar yapılıp adaya bir vali gönderildi. Napoli Krallığı, adayı 1512 yılına kadar elinde tuttu ve 1512’de ise ada Kanuni Süleyman tarafından fethedildi.
22 Eylül 1659’ da, Girit Savaşı sırasında ada Venedik tarafından alındı ve kale tekrar yıkıldı ancak Osmanlılar kısa bir süre sonra adayı geri aldılar.
1828-1833 yılları arasında Kastelorizo (Kızılkale) Yunan ayaklanmasına katıldı ancak Yunan Bağımsızlık Savaşının bitiminden sonra tekrar Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine geçti.
İtalyan donanması, adayı Fransız donanmasından 1 Mart 1921’de devraldı
1912’de, Osmanlı ve İtalya arasında yapılan Libya Savaşı sırasında ada halkı Rodos’taki İtalyan işgal kuvvetleri komutanı General Ameglio’dan İtalya’ya bağlanmayı istediler. Bu teklif reddedilince 14 Mart 1913’te Osmanlı garnizonunu ele geçirip geçici bir hükümet ilan ettiler. Aynı yılın Ağustos ayına kadar Yunan hükümeti Samos adasından jandarma destekli bir müfettiş gönderdi. Bunlar 20 Ekim 1915’te ada halkı tarafından kovuldular. 28 Aralık 1915’ te “ Janne d’Ark” adlı kruvazörle gelen Fransız askeri birlikleri adaya çıktılar ve aynı anda adaya çıkmaya çalışan Yunan Evzones’in çıkışını engellediler. Türk sahil bataryaları Fransız işgaline, adayı top atışına tutarak cevap verdiler ve 1917’ de HMS Ben-my-Chree gemisini batırmayı başardılar. Sevr Antlaşması şartlarına göre ada İtalya’ya teslim edildi ve İtalyan donanması, adayı Fransız donanmasından 1 Mart 1921’de devraldı. Kastelorizo- İtalyanca Kızılkale- böylelikle Ege İtalyan adalarına katıldı.
1932’ de İtalya ve Türkiye arasındaki deniz sınırlarını belirleyen anlaşmayla –Rho ve Strongili adaları hariç- Kastelorizo çevresindeki küçük adaların hepsi Türkiye’ye teslim edildi.
1930 ‘lu yıllar boyunca Roma’dan Beyrut’a giden İtalyan ve Fransız uçaklarının durak yeri oldu.
İkinci dünya Savaşı sırasında 25 Şubat 1941’de İngiliz komandoları adayı işgal ettiler ancak bir süre sonra Rodos’tan gelen İtalyan birlikleri adayı geri aldı. İtalya müttefiklere teslim olduğunda ( 8 Eylül 1943) Eylül ayı içerisinde ada İngiliz komandolar tarafından kısa süreliğine tekrar işgal edildi fakat 1944’te Alman kuvvetleri adayı kontrolüne geçirdi. İngilizlerin ayrılması sırasında bir yakıt deposu alev aldı ve yangın bitişikteki dökme cephaneye sıçradı. Patlama, adadaki evlerin yarısının yıkılmasına neden oldu.
Kastelorizo, 1947 Paris Anlaşması şartlarına göre Yunanistan’a devredildi. Mayıs 1947’ de hala Britanya yönetimindeydi ancak 15 Eylül 1947’de fiili olarak Yunanistan yönetimine geçti. Ada, resmi olarak 7 Mart 1948’de On iki Adalarla birlikte Yunanistan Hükümetine bağlandı.
Ada, daha çok son yıllarda gözlerden uzak On iki Adalar’a giden turistler tarafından ve 1992’de En iyi Yabancı dilde Film Oskarı alan Gabriele Salvatores ( 1991) yapımı “ Akdeniz” adlı filmden dolayı ziyaret ediliyor.
Kastelorizo 29 Mart 2006 güneş tutulmasının tam olarak görüldüğü tek Avrupa Birliği toprağı idi.
Meis adası nüfus ve ekonomisi
Nüfüs, ve ayrıca ekonomi, 19. Yüzyılın sonunda doruk noktasına ve tahminen 15000’e ulaştı.
O süre zarfında Kastelorizo hala Makri (Bugün ki Fethiye) ve Beyrut arasındaki güzergah boyunca tek guvenli liman oldu.
Adadan çıkan yelkenli gemiler, Anadoludan kömür, kereste, pelit ağacı, çam gövdesi götürürken karşılığında Mısırdan gelen ürünlerin (pirinç, şeker, kahve ve iplik) ticaretini yapıyorlardı. Adada gelişmiş bir kömür ( nargile için kullanıldığından İskenderiyede çok rağbet görmekteydi) üretimi de vardı. Balıkçılık sektörü özellikle sünger açısından da çok önemli bir konuma sahipti
Yirminci yüzyılın başlangıcında, 1923 te Anadoludan Yunanlıların sınır dışı edilmesi ve Osmanlının etki alanının azalmasıyla ekonomide düşüşün hızlanması başlamıştır.
1920’li yılların sonunda adanın nüfusu 3000 e düştü diğer taraftan 8000 kişilik nüfusu ise yurtdışında ve özellikle Avustralya, Mısır, Yunanistan ve Amerika’da yaşamaktaydı.
O zamanlar kasabada 730 tane iskan edilmiş ev varken, bunların 675’i boş ve çoğu da harap haldeydi.
2001 nüfus sayımına göre nüfus 406’ ya düşmüş olup Türkiye’nin toprak talebine karşı durmak için bu nüfus ekonomik olarak desteklenmektedir.
Göçmenlerin çoğu “Kassiller” olarak bilinen Avustralyaya ve özellikle Sidney ve Perth şehirlerine gittiler.
Meis adası Gelenek ve görenekleri
Kastelorizo, yerlilerin gelenekleriyle ün salmıştır. Güzel, zengin ve görkemli olarak en az üç farklı türde kadın elbiseleri mevcuttu. Bu parlak renkli kumaş ile yapılmış elbiseleri antik Venedik ve Bizans altınları ile yapılan gerdanlık, broş, kolye ve küpeler tamamlamaktaydı.
Kadınların bayram elbiseleri şunlardan oluşurdu:
Bir veya daha fazla ipeksi pelerin ( ipokamiso). En dışta olanının ön kısmı 6 büyük telkari desenli altın veya gümüş düğmeler ile kapatılırdı. Bu düğmeler ortasından bastırılmış yarım bir küre şeklindeydi. En altta olana ise haçlı küçük bir zincir asılırdı;
Katofori denilen kısa pantolonlar; Bunların alt kısmı altın iplikle süslenmiş, kaliteli kumaştan yapılmıştır;
Önden açılan parlak renkli ipek veya kadife ile yapılmış kollu ceket( zepuni);
Yine önü açılan altın iplikle bezenmiş başka bir uzun jüpon (kavadi);
Zosma denen gevşek bir kuşak gibi bedenin alt kısmına sarılan altın, gümüş iplikle süslü 3-4 şerit ipekle hazırlanan geniş şal;
Önü her zaman açık kalan, Kenarları ve arkası altın ve gümüş dantellerle dekore edilmiş yakası kürklü büyük kadife ceket (gunna);
Yünlü bir kep;
Mandili; Bu şal beyaz, kırmızı ve koyu mavi renkli kabartmalı çiçek baskılarla çevrilidir. Kullanılırken çapraz olarak katlanıp, başlığın üzerine bağlanır, en uzun köşe sırtından neredeyse yere kadar uzanır. Yan taraflar ise ön tarafta birikir yada omuzların üzerine dökülür;
Rengarenk yün veya ipekle yapılan çoraplar;
Uclu terlik gibi şekillendirilmiş ayakkabılar, kadife veya ipekten yapılmıştır. Altın ve gümüş ipliklerle süslü ve ayaktan daha küçüktür.
Diğer elbiselerde bunlara benzer ama daha az gösterişli ve kürksüzdür.
Kızların elbiseleri daha basitti. Ayrıca bekar ve nişanlı kızların; evli ve dul kadınların elbiselerinde farklılıklar vardı.
Meis adasında Eski adetler ve batıl inançlar
Aileler tarafından belirlenen nişan ve 15 gün süren düğün daha önceden belirlenmiş ve ilginç törenlerle yapılırdı. Bu törenlerin şiirsel ve sembolik anlamları vardır. Evlilik töreni Pazar günleri Aya Konstantinos katedralinde yapılır ve ana meydanda yapılan çağrı ile bütün şehir törene katılmaya davet edilir. Vaftiz ve cenaze törenleri de uzun süredir yerleşmiş törenler içerirdi. ( cenaze töreninde özel ağlayan kadınlar ile zeytinyağı ve şarap dolu tabakların tabuta vurularak kırılması gibi)
Yeni yılda, 31 Aralık günü çocuklar kurdele ve küçük bayraklarla süslenmiş kağıttan teknelerle iyi dilekli şarkılar söyleyip evleri, dükkanları ve kahvehaneleri ziyaret ederken halktan para ve çörek alırlar, büyükler birbirlerini ziyaret ederler.
Aya Basilio günü sabahı, ayinden dönüşte, erkekler evlerinin duvarına hızla bir nar atarlar. Bunun aileleri için mutluluk ve bereket dileği ile yaparlar. Etrafa ne kadar nar tanesi yayılırsa gelecek yıl o kadar bereket ve mutluluk getirecektir.
16 Şubat günü, Aya Elios şöleni boyunca erkekler defalarca denize atlarlar ve bütün gün ıslak elbiselerle dolaşırlar. Bu törene katılmak istemeyenler, bunu yapmaya zorlanırlardı.
Paskalya günü ise Diriliş ayini açık havada yapılır ve inananlar ellerinde kandille ayine katılırlar. Çanlar çalar çalmaz gençler konfetileri bırakır ve insanlar birbirine tören sözcükleri olan “ İsa dirildi” derler. Daha sonra herkes kiliseye girer ve rahibin elinden kutsal ateşi alıp evlerine ocak ateşini yakmaya giderler. Paskalya Pazarı, bütün şehir halkı ana meydanda toplanıp bütün gün orada kalır ve yer içer, şarkı söylerler. Bekar kızlar, evde kalmak zorundadırlar. Fakat evin girişinde durmasına izin verilir. Burada şarkı söyler ve salıncaklara binerlerdi.
1 Mayıs’ta şafak zamanı adanın bütün kızları gruplar halinde her biri bir testi taşıyarak kasaba dışına su almaya giderlerdi. Fakat yol boyunca sadece 1 sözcük kullanmalarına izin verilirdi. Bu suyun ( sessizlik suyu) aileye iyi şans getireceğine inanılır. Herkes o gün o suyla yıkanır ve evdeki her eşya ve evin duvarlarına bu su sıçratılırdı. Bir kız nişanlandığında cam bir sürahiyi bu suyla doldurur ve kayın validesinin evine götürür, kayın valide ise bunun karşılığında ona özel bir çörek ve birkaç bozuk para verirdi.
Bir çocuk ciddi bir şekilde hastalandığında büyücü kadın eve davet edilirdi. Kadın Paskalyadan önceki bir Pazar günü kilisede bir araya getirilmiş zeytin ağacı dalları ve köz dolu tütsü kabı ile çocuğun bedeninde haç işaretleri çizerek kutsal sözler söylerdi. Bu sözler şunlardır; “Mesih geldi, bastonunu yere uzattı, yılanı ve kötü komşuları evimizden kovdu.” Bu şeytan çıkarma ayininden sonra büyücü kadın tütsü kabını içi su dolu kovaya boşaltır daha sonrada yanmamış parçaları sayardı. Çıkan sayının hasta çocuğu büyüleyen kişilerin sayısı olduğu düşünülürdü. Eğer zeytin yaprakları yüksek sesle çatırdayarak yanarsa çocuğun büyülenmiş olduğu kesindir.
Meis Adası Gezilecek Yerler
Adada muhakkak görülmesi gereken birçok yer olmasına rağmen yapılması gereken ilk şeylerden birisi adanın sokakları arasında her anın tadını çıkararak amaçsızca dolaşmaktır.
St. George Kilisesi
On dokuzuncu yüzyılda inşa edilen müze Mediterraneo filmine de ev sahipliği yapmıştır. Bizans mimarisinin özelliklerini yansıtan kilise muhakkak görülmesi gereken yerler listenize eklenmeli ve kliseyi görmeden ada gezisi bitirilmemelidir.
Osmanlı Cami Müzesi ve Arkeoloji Müzesi
Meis’in tarihini yaşatmak için kullanılan yapı Osmanlı zamanında yapılan ve hala ilk günkü ihtişamını koruyan camidir. Limana ilk girildiğinde sizi karşılayan yapı muhteşem ada manzarası içerisinde yer alan bu cami olmaktadır.
Meis Adası Mavi Mağara
Mağara görüldüğünde girişi çok dar olduğu için birçok kişi girmekte anlık da olsa tereddüt yaşasa sa cesaretinizi toplayıp muhakkak görülmesi gereken mağaralardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyada görüp görülebilecek en güzel mavi rengine sahip mağara adını da bu iddialı mavi renginden almaktadır.
Mağara yaklaşık olarak elli metre uzunluğa sahip ve otuz metre eninde tavan yüksekliğinin ise yirmi beş metre olduğu söylenmektedir.