657 sayılı Kanunda dört tür olarak düzenlenen yan ödemelerin (zamların), hangilerinin kimlere ve hangi puanlar esas alınarak verileceği ise “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam Ve Tazminatlara İlişkin Kararname” ve toplu sözleşmeler ile belirlenmektedir.
Yan ödemeler (zamlar)
Devlet Memurları Kanunu kapsamında aylık alanların maaş hesabına, aşağıdaki yan ödeme türlerinden biri veya birkaçı da dahil edilmektedir.
**İş güçlüğü zammı: Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışanlara verilen bu yan ödemeden, her memur yararlanabilmektedir.
**İş riski zammı: Hayat ve sağlık için tehlikesi bulunan hizmetlerde çalışanlara ödenmektedir.
**Mali sorumluluk zammı: Sayıştay'a hesap vermekle yükümlü olan saymanlar ile vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer memurlara ödenmektedir.
**Temininde güçlük zammı: Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan memurlara ödenmektedir.
Yan ödemelerin aylık miktarının hesaplanması
Memurun aylık maaş miktar etkisi düşük seviyelerde olan yan ödemeler, emekli aylığı ve emekli ikramiyesi miktarını ise etkilememektedir.
Devlet memurlarının; unvanları, sınıfları, eğitimleri, hizmet yılları, aylık dereceleri veya çalıştıkları kurumlara göre haklarında belirlenmiş olan (yan ödeme kararnamesi ve toplu sözleşmede) yan ödeme toplam puanının “Yan Ödeme Katsayısı” ile çarpılması suretiyle, ödenecek yan ödemenin aylık brüt tutarı belirlenir. Bu tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesilir.
Yan ödeme katsayısı, memur maaş hesaplamasında esas alınan ve genellikle 6’şar aylık dönemler için belirlenen katsayılardan (aylık katsayısı, taban aylık katsayısı, yan ödeme katsayısı) birisidir.
2017 yılının ikinci yarısında geçerli olan yan ödeme katsayısına göre, her “100 puan” yan ödemenin Devlet memurlarının aylık net maaşına etkisi, %15 gelir vergisi diliminde “2,74 TL” olmaktadır.