Ramazan ayına yaklaşıldığı şu günlerde aramaların çoğu oruç üzerine olmaya başladı. Bu aramalardan birisi olan Oruç bozmak günah mı? konusu şu zamanda sıkça aratılmaya başlandı. Bizde bu konuya haberimizde yer verdik. İşte bütün ayrıntılarıyla Oruç bozmak günah mı? sorusunun cevabı...
Oruç Farsça’daki Rûze kelimesinin Türkçeleşmiş şeklidir. Arapçası savm ve sıyâmdır. Savm kelimesi Arapça’da “bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak, engellemek” anlamında kullanılır.
Oruç, imsak vaktinden iftar vaktine kadar, bir amaç uğruna ve bilinçli olarak, yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak demektir.
ORUCU BOZMAK GÜNAH MI?
Orucu kasten, yani mazereti olmadığı halde bilerek bozmak, Ramazan’ın hürmetine saygısızlıktır ve büyük günahtır. Hz. Peygamber (s.a.s), orucunu bu şekilde bozanların keffâret ile yükümlü olacaklarını belirtmiştir (Buhârî, Savm, 30; Hibe 20; Nafakât, 13; Keffârâtü’l-eymân, 2-4; Müslim, Sıyâm, 81). Oruç keffâreti, iki kamerî ay veya 60 gün ara vermeksizin oruç tutmaktır.
Buna da gücü yetmeyen kişi, 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün doyurur. Bu keffâretin yanında ayrıca, tövbe edilmesi ve bozulan orucun da kazası gerekir (Merğînânî, el-Hidâye, II, 261-262).
ORUÇ BOZMANIN GÜNAHI
Farklı Ramazan aylarında da olsa bir kimsenin meşru mazereti olmaksızın kasten bozduğu bütün oruçlar için bir keffâret ödemesi (peş peşe iki kameri ay veya altmış gün oruç tutması) yeterlidir. Ayrıca bozduğu her orucu kaza etmesi gerekir. Ancak keffâretin ödenmesinden sonra başlanıp kasten bozulan Ramazan orucu için yeni bir keffâret gerekir (İbnü’l- Hümâm, Feth, II, 261).
Ramazan’da sefer mesafesi (en az 90 km.) bir yere gitmek için yola çıkacak olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Fakat niyet ettikten sonra gündüzün yolculuğa çıksa bu yolculuk esnasında meşru başka bir mazereti bulunmazsa orucunu bozmamalıdır. Başlanan bir ibadetin mazeret yoksa tamamlanması gerekir. Sefer bir mazeret olduğu için, eğer orucunu seferîliği başladıktan sonra bozarsa kendisine keffâret gerekmez, sadece kaza gerekir. (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 402-405). Hz. Peygamberin (s.a.s.) Mekke’nin fethi için sefere çıktığında oruçlu iken, Kadîd denilen yere varınca orucunu bozması (Buhârî, Savm, 34; Müslim, Sıyâm, 88) savaş şartlarının gereği olarak değerlendirilebilir.
ORUCA NASIL NİYET EDİLİR?
“ Niyet ettim Allah (c.c.) rızası için bugünkü Ramazan orucunu tutmaya “ şeklinde yapılan niyet en efdal olan niyettir. Herhangi bir oruç içinniyet ederken gün belirlemeden yani “Bugünkü orucu tutmaya” derken bugün kelimesini kullanmadan edilen niyetlerde caizdir. Ramazan ayı içerisinde farz olan Ramazan orucu dışında hiçbir oruca niyet edilmez. Çünkü farz orucun zamanında başka oruç tutulmaz. İslam alimlerinin görüşlerine göre Ramazan ayının 30 günlük orucuna bir seferde niyet edilmez. Her oruç için ayrı niyet edilmelidir.
ORUÇ KEFARETİ NEDİR? ORUÇ KEFARETİ GEREKTİREN DURUMLAR
Oruç kefareti , Ramazan orucunun, mazeretsiz olarak bozulması sebebi ile bir ceza olarak, Ramazan dışında iki kameri ay veya altmış gün oruç tutmaktır. Meşru bir mazeret bulunmaksızın yemek içmek , cinsel ilişkide bulunmak orucu bozar ve bu şekilde bozulan orucun kaza edilmesi gerekir. Eğer bu şekilde bozulan oruç Ramazan oruçluysa kefaret orucu tutmayı gerektirir. Kefaret orucu tutmayan kişi bunun yerine 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün boyunca doyurmalıdır.
Kefaret orucu sırasında adet gören kadırlar oruca ara verirler. Adet dönemi biter bitmez ise kefaret orucuna devam ederek 60 günü tamamlamalıdırlar.
Şafii mezhebine göre mazeretsiz olarak Ramazan orucunun yeme-içme ile bozulması durumunda kefaret değil, sadece kaza gerekir.
ORUCU BOZAN ŞEYLER NELERDİR?
1- Boğaza kar ve yağmur kaçması,
2- Astım spreyi kullanmak,
3- Zorla bozdurulmak,
4- Buruna sıvı ilaç koymak,
5- Burnuna kolonya çekmek, [Koklamak bozmaz.]
6- Mukimken oruca başlayıp, sefere çıkınca yiyip içmek,
7- Ud ağacının, amberle tütsülenip dumanının çekilmesi,
8- Başkasının içtiği sigara dumanını isteyerek çekmek,
9- Kulağın içine ilaç damlatmak, kulağı ilaçlı suyla yıkamak,
10- Derideki açık yaraya konan sıvı veya katı ilacın sindirim yoluna girmesi,
11- Vücuda ilaç şırınga etmek,
12- İsteyerek, zorlayarak ağız dolusu kusmak,
13- Dişi kanayanın ağzındaki kanı yutması veya tükürükle eşit miktarda karışık kanı yutması,
14- İmsak vaktinin bittiğini bilmeden yiyip içmek,
15- Güneş battı zannederek orucunu bozmak,
16- Dişlerin arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak,
17- Buruna çekilen suyun ağızdan çıkması,
18- Abdest alırken boğaza su kaçması, [Hanbelî’de bozmaz.]
19- Kâğıt, taş, pamuk, ot, pişmemiş pirinç gibi ilaç ve gıda olmayan şeyi yutmak,
20- Makattan veya kadınların önden fitil kullanması,
21- Oruçlu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devam etmek,
22- İmsak vaktinden sonra niyet edenin, gün içinde orucunu kasten bozması,
23- Denize girince veya guslederken makattan su girmesi, [Hanbelî’de bozmaz.]
24- Dil altına konan ilacı emmek,
25- Makata konan pamuğun veya başka şeyin hepsinin içeri girmesi,
26- Vücuda giren ultrason veya endoskopi cihazında ilaç, merhem olması,
27- Lavman yaptırmak, [Mâlikî’de bozmaz.]
28- Özel olarak su buharı teneffüs etmek,
29- Burundan genze giden kanı yutmak,
30- Bayılanı ayıltmak için veya uyuyanın ağzına su akıtmak,
31- Açlığa veya susuzluğa gerçekten dayanamayarak yiyip içmek. [Kefaret gerekip gerekmeyeceğini bilmeyen, ihtiyaten küçük bir kağıt parçasını veya çiğ pirinç tanesini susuz yutarak orucunu bozmalı. Sonra yiyip içebilir.]
32- Basur memesinin, taharetlendikten sonra, ıslak olarak içeriye girmesi,
33- Mastürbasyon yapmak,34- Yaş parmağı, ön veya arka tarafa sokmak, [Hanbeli’de bozmaz.]
35- Seferde iken kasten orucunu bozana kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir. Çünkü seferde oruç tutmak farz değildir.
36- Kasten orucunu bozan, sonradan oruç tutmamayı mubah kılacak bir hâl başına gelse, mesela kadının hayzı başlasa yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat orucunu bozup sefere çıksa, kefaret gerekir; çünkü sefere çıkmak semavi bir özür değildir.
37- Oruçlunun ağzına giren gözyaşı veya ter, çok olur da, tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz.
ORUCU BOZMAYAN ŞEYLER NELERDİR?
- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,
- Ağza gelen kusuntunun geri gitmesi,
- Oksijen tüpüyle ilaçsız suni hava vermek,
- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,
- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,
- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,
- Sahurda tokluk veren ilaçlar kullanmak,
- Göze katı veya sıvı ilaç koymak veya ıslak lens takmak,
- Gıybet etmek,
- Rüyada ihtilam olmak,
- Diş çukuruna ilaç koymak,
- Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,
- Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,
- Yutmadan yemeğin tadına bakmak,
- Sakındığı halde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,
- Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,
- Ağzını yıkadıktan sonra kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
- Dişler arasında kalan, nohuttan küçük olan şeyi yutmak,
- Hacamat olmak, kan aldırmak, akupunktur kullanmak,
- Kulağa su kaçması,
- Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak (Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.),
- Gusletmek, banyo yapmak,
- İdrar yoluna pamuk koymak (Şâfiî'de bozar.),
- Sağlam deriye ilaç, krem sürmek, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,
- Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,
- Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,
- Arı sokması,
- Dudaktaki yaşlığı yutmak,
- Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,
- Ele iğne batıp kırığının içinde kalması,
- Kulağa pamuklu çubuk sokmak (Şâfiî'de bozar.),
- Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,
- Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan buruna gelen akıntıyı yutmak,
- Bel soğukluğu hastalığından dolayı akıntı gelmesi,
- Evi haşere için ilaçlayan, ister istemez ilacı teneffüs etse de orucu bozulmuş olmaz; çünkü sakınmak zordur,
- Kulağa sabunlu su kaçırması,
- Ağza su alıp çalkalamak veya ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
- Hanımını öpenin orucu, meni gelse de bozulmaz. Öperken şehvetlenip cünüp olursa bozulur (Cünüp olma ihtimali varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derecede çok öperse haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır. Ama öperek cünüp olunca kaza gerekir, kefaret gerekmez.),
- Akupunktur kullanmak orucu bozmaz. Akupunkturun sadece iğnesi giriyor, vücudun içine bir şey zerk edilmiyor,
- Çatlak dudağa veya eldeki yarığa krem, tentürdiyot, kolonya veya oksijenli su sürmek (Açık yaraya sürülen merhemin, içeri sızdığı iyi bilinmedikçe orucu bozmadığı, S. Ebediyye'de bildirilmektedir. İyi bilmek, zanla olmaz. Kesin bilmek gerekir. Kesin bilinmeyince bozar denilemez.),
- İğneli epilasyon yaptırmak orucu bozmaz. İçeriye ilaç gibi bir şey girmedikçe, vücuda iğne batırmak orucu bozmaz. İğneli epilasyonda içeriye ilaç girmiyor. Sadece iğne, kıl folikülüne sokularak akım veriliyor,
- Kaş, bıyık aldırmak, etek tıraşı olmak ve epilasyon orucu bozmaz,
- Oruçlunun ağzına gözyaşı veya ter girerse, bir iki damla gibi azsa, orucunu bozmaz, çünkü bundan korunmak zordur. Çok olur da tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz,