Memleket sevdasına düşüp Kayseri’nin yolundan suyuna, suyundan elektriğine her bir ihtiyacına ses veren, fiziksel görünüşü sebebiyle kimse ona güven duymasa da herkesi şaşırtan, taş üstünde taş bırakmayan adam, Osman Kavuncu.
O, Kayseri’nin göz bebeği, her kalpte bir yeri olan özel siyasetçilerdendi. Derdi günü Kayseri’yi insanın gözüne batıra batıra geliştirmekti ve kuşkusuz ki bu yönde pek derdi de kalmayacaktı. Çünkü o, şehirleşmenin yaşayan ve hiç ölmeyecek yüzü olacaktı.
Sazından kopup gelen her bir ezgi ile memleketini karış karış, parsel parsel yeniledi. Geriye de milletinin zevk-ü sefasını seyretmek kaldı. Ancak dünya gözüyle bu seyir pek mümkün olmayacak, muhtemelen yarım kalanları gökyüzünden takip edecekti…
Çocukluğu – eğitimi
Osman, 1918’de Kayseri’de, Sadık Efendi Hoca’nın oğlu Murat Efendi ve Akçakayalızade Esat Bey’in kızı Ulviye Hanım’ın oğlu olarak dünyaya geldi.
Osman, doğuştan hasta görünümlüydü. İleride de çelimsiz bir adam olacaktı. Çünkü hiçbir zaman kırk kiloyu aşamamıştı. Adeta yemeyen, içmeyen, uyumayan bir bünyeydi. Günlük neredeyse iki saat uykuyla dururdu. Bütün ömrü boyunca okuyacak ve çalışacaktı.
Lise eğitimini tamamlayana kadar Kayseri’deydi. İlkokula o dönemde Arap harfleriyle eğitim veren üç yıllık ‘’Terakki Mektebi’’nde başladı. 4. sınıfa geçtiğinde ise, İnönü Okulu’na gitti ve ilkokulu burada bitirdi. Ortaokul eğitimi için de önce Kız Ortaokulu’na gitti. Ancak sonra kız ve erkek öğrencilerin ayrılmasıyla eğitimini bugünkü Kayseri Lisesi’nin ortaokul bölümünde tamamladı. Lise eğitimine de burada devam etti.
Kayseri Lisesi’nde lise eğitimini de tamamladıktan sonra geleceğini şekillendirmek için İstanbul Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu’na gitti. Mezun olduğunda çalışmak için Kayseri’ye geri döndü.
İş hayatına ilk adımı
Osman, iş hayatına ilk adımı Kayseri Uçak Fabrikası’na Muhasebe Şefi olarak attı. Şef olarak çalıştığı dönem boyunca sadece fabrikanın muhasebesini tutmakla yetinmedi. Beyninin içinde dolaşıp duran fikirlerin muhasebesini de tutmalıydı.
Gördüğü her haksızlık, işittiği her söz onu derinden yaralıyordu. . Çünkü o Cumhuriyet’in ilk yıllarının çocuğuydu. Bir şeyler yapabilmeliydi. Öyleyse burada durması anlamsızdı. Kendini yönlendireceği alanlar için bu yer, onu ancak köreltir ve sinir sahibi yapardı. Çözümü istifa etmekte buldu ve ilk adım olarak siyasi ‘’Doğruyol Gazetesi’’ni çıkardı.
Gazeteci Osman Kavuncu
Osman Kavuncu istifasının ardından 4 Eylül 1945’te Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü olduğu Doğruyol Gazetesi’ni çıkarmıştı. Artık siyasi mücadelesine başlamıştı ve özgün fikirleri olan, yenilikçi bir adam olarak tanınmasına ramak kalmıştı. Her haksızlığın karşısında dimdik duruşu ve yılmayışıyla Kayseri basınındaki yerini almıştı.
Gazete, Salı ve Cuma günleri olacak şekilde 79 sayı boyunca haftalık olarak yayınlandı. Özellikle gençlerin ilgisini çekmişti.
Kendisi gazetesini şu sözlerle tanımlıyordu: ‘’Doğruyol ile dilsiz Kayseri dile gelecektir. Doğruyol ile kör Kayseri her şeyi görecektir. Doğruyol ile Kayseri’nin duran kalbi çarpacak ve dimağı işleyecektir. Doğruyol adında ve yolunda yürürken şehirlerine ve büyüklerine güvenecektir’’
Osman Kavuncu ve sanatçı kişiliği
Osman Kavuncu tam bir Kayseri aşığıydı ve yurduna, taşına, toprağına bağlı inatçı bir adamdı. Ancak hiçbir zaman kibirli olmadı. Aksine hayatını böyle insanlara karşı savaşarak, gururlu, inançlı, ahlaklı bir insan olarak yaşadı.
Osman Kavuncu içinde taşıdığı sevgiyi sanatla birleştirmişti. Onunki gerçek bir memleket sevgisiydi. Öyle ki ona saraylar verseler o yine de ata yadigarı topraklarından, içinde taşıdığı sevgisinden, özleminden vazgeçmezdi.
Belediye Başkanlığı dönemleri de dahil, ikindi vakitleri doğruca Eğribucak’taki bağa gider ve dut ağaçlarının altında türküler söylerdi. En sevdiği ve en iyi çalıp söylediği türkü, Gesi Bağları idi.
Türküler üzerine bir de hayali vardı: Kayseri Türkülerini tüm yurda öğretmek. Bir gün bu hayali de gerçek olacaktı.
Osman Kavuncu, Anadolu turnesine çıkan Muzaffer Sarısözen ile tanıştı bir gün tesadüfen. Onunla bir ayrı ilgilenmişti turnenin Kayseri ayağında. Fikrini Muzaffer Sarısözen’e söylediğinde onun da ilgisini çekmişti.
Sonunda radyonun ‘’Yurttan Sesler’’ programını yöneten Muzaffer Sarısözen, Kayseri Türkülerini radyo repertuarına almıştı. Artık radyoyu açan herkesin kulağına bu türküler dolacaktı.
Osman Kavuncu, belli ki yaptığı onca güzel şeyi içinde taşıdığı sanat aşkına borçluydu. İçinde biriktirdiği onca güzellik ona gururlu sıfatlar kazandıracak ve Osman Kavuncu bir gün ‘’Kayseri’nin Efsane Adamı’’ ve ‘’Türk Belediyeciliğinin Yıldız İsmi’’ olarak anılacaktı.
Modern Kayseri’nin temelleri atıldı
1943’te dönemin Belediye Başkanı Emin Molu idi. Alman Şehircilik Uzmanı Prof. Dr. Orsner’e çizdirdiği şehrin ilk planının uygulaması Osman Kavuncu’ya kısmet olacaktı.
Çünkü 3 Eylül 1950 yerel seçimlerinde Demokrat Parti kazandı. Bu dönemin seçim sistemine göre belediye meclisi içinden iki isim aday olacaktı ve bu isimler Osman Kavuncu ve Av. Enver Aktan idi. Yapılan oylama sonucunda Osman Kavuncu Belediye Başkanı seçildi. 9 Eylül 1950 – 7 Şubat 1954 ve 7 Şubat 1954 – 17 Eylül 1957 arası olmak üzere iki dönem boyunca Kayseri Belediye Başkanı olarak görevini sürdürecekti.
Osman Başkan’ın dönemi, modern Kayseri’nin temellerini atacaktı.
Belediye Başkanı Osman Kavuncu dönemi
Osman Kavuncu, Belediye Başkanı seçilmişti. Ancak bir kesime göre bu çelimsiz adam başkanlık işinin altından kalkamayacaktı. Şehrin gelişmeye ve yeni günler görmeye ihtiyacı vardı. Bu cüssesiz adamdan bunları yapmasını bekleyemiyorlardı.
Ama cüssesi küçük aklı büyük adam, Osman Kavuncu, ona oy verenleri dahi şaşırttı. Öyle ki, Kayseri’nin altını üstüne getirecek ve ona yenilikler katacaktı.
Osman Kavuncu, iki dönem boyunca kazanmış olduğu Belediye Başkanlığı’na başladığında, belediyenin bir milyon lira bütçesi vardı ve o, aynı yıl dolmadan bu bütçeyi 14 milyon liraya çıkardı.
Caddeler, meydanlar, yollar boyu uzanan sokaklar, kooperatifler, fabrikalar… Bugünün Kayseri’sinde modern yaşam hissiyatını uyandıran ne varsa, hepsi onun o güzel beyninin eseriydi. Hatta bu işlerin yapımında bizzat fiziksel gücünü de kullanarak çalışanlara yardım ediyordu.
Geliştirdiği faaliyetlerle sadece Kayseri’nin göz bebeği olmakla kalmamış, dönemin Başbakanı Adnan Menderes’in de ilgisini çekmişti. Adnan Menderes, Osman Kavuncu’yu tüm Türkiye’ye örnek göstermişti.
Osman Kavuncu şehirleşmeye damgasını vuran o adamdı.
Detaylarıyla Osman Kavuncu çalışmaları
Osman Kavuncu, Belediye Başkanlığı döneminde birçok proje hayata geçirmişti. İlk işi, bugünkü adı ""Osman Kavuncu"" ve ""Sivas Caddesi"" olan meşhur iki caddeyle birlikte birçok cadde ve sokağın yapımı için istimlak çalışmalarını başlattı.
Dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın talimatı ile bir milyon lira kredi temin edildi be 1500 adet dükkan, her biri 4500 lira olmak üzere kooperatif üyelerine mal edildi. Bu dükkanlar ileride büyük ticarethanelere dönüşecekti.
Yine Osman Kavuncu döneminde Cumhuriyet Mahallesi’nin büyük bir kısmı bügünkü iş yerlerine dönüştürüldü. Her şey bir çarklının dişleri gibi işliyordu. Bu mahallede yaşayan insanlar belediyenin yaptırdığı evlere, Sahabiye Mahallesi’ne yerleştirildi. Kayseri, giderek gelişiyordu.
Merkez ve Halk Bankaları’nın olduğu binaların alanı istimlak edildi ve bankalar yeni binalarına geçiş yapmış oldu. Bundan başka Kayseri’ye yakışmadığı düşünülen ve değiştirilmek istenen bir yer daha vardı; Şekerciler Çarşısı. Bu çarşı da böylece yıkılacaktı.
Osman Kavuncu, halkın istekleri doğrultusunda ve kendi ilkeleriyle dur durak bilmeden çalışıyordu. Şehir Mezarlığı’nı da yaptırdıktan sonra en önemli sorun içme suyuydu.
Osman Kavuncu göreve başladığında şehrin su ihtiyacı yedi ayrı bölgeden sağlanıyordu ve düzensizdi. Kara Avgın denilen üstü açık kanallarla şehre taşınan su, pörhenklerle çeşmelere dağıtılıyordu. Pörhenklerin tıkanması durumunda bu sorun talaşla çözülüyordu.
Bu düzensiz gidişatı bir hale yola koymak isteyen Osman Bey, Gültepe’de bir su deposu yaptırdı ve açılışı Başbakan Adnan Menderes yaptı. Bundan sonra su, kaynağından bu depoya kapalı borularla getirilecekti.
Sudan sonra ikinci en önemli eksik, elektrik ihtiyacıydı. Kayseri’nin elektrik ihtiyacı, 1929’de Bünyan’da 90 metre yükseklikte Sarımsaklı Şelalesi üzerine kurulu 1200 litre saniyelik santralden karşılanıyordu. Ancak bu yetmiyordu ve halk şikayetçiydi.
Bunun yanında yenilenen şehir, gelişen sanayi yeni ihtiyaçlar doğuruyordu ve bunların hepsinin yolu elektrik santrallerini de genişletmekten geçiyordu. Bu sebeple Osman Kavuncu, 1954’te Bünyan Santrali’ni genişletmek için Sızır Suyundan yararlanmayı düşünmüş ve Sızır Hidro – Elektrik Santrali projesini hazırlatmıştır. Ancak 7 yıl sürecek bu projenin açılışı 1961’de o dönemin Valisi ve Belediye Başkanı Sedat Tolga’ya kısmet olacaktı.
Yenilikçi düşüncesiyle ""Erciyes Telesiyej Tesisleri"" de yine bu dönemde yaptırıldı ve ilk kez at yarışları yapılacaktı.
Osman Kavuncu şehirleşmeye damgasını vuran adam olarak tanınacaktı.
1954’te karasinekler şehri istila etti. Osman Bey, bütçeden karasinekle mücadele için 30 bin lira ayırdı ve halktan kilosu 30 liraya getirdiği sinekleri aldı. Sonra da sinekleri imha etti. Bu Osman Bey’in şehri konusunda yaptığı hizmetler arasında en ilginç olanıydı.
Osman Kavuncu, kalbi güzel bir adamdı. Şehri güzelleştirirken içinde yaşayan insanları unutmazdı. Kursaklarından geçecek lokmadan, evde yanacak sobaya kadar her şeyi düşünürdü. Mahallelerin yoksul evlerini tespit etmek için muhtarları görevlendirmişti. Zabıta araçları ile bu evlere ihtiyaçları dağıtılırdı.
Osman Kavuncu mecliste
İki dönem süren Belediye Başkanlığı görevinden sonra Osman Bey, 1957 dönemi seçimlerinde Demokrat Parti listesinden Kayseri Milletvekili olarak meclise girdi. Kayseri için temelleri atmıştı. Artık ufkuna başka bir koltuktan da ışık tutabilirdi.
Beyninde gelişen fikirlerle birlikte önce Kayseri, sonra da tüm ülke gelişmeliydi.
1960 Darbesi ve Osman Kavuncu
Osman Kavuncu, Adnan Menderes ve diğer Demokrat Parti üyeleriyle birlikte 1960 Askeri Harekatı’nda Yassıada’da yargılananlar arasındaydı. 7 yıl hapis ile cezalandırıldı ve Kayseri Cezaevi’ne gönderildi.
Osman Kavuncu’nun acı dolu günleri başlamıştı. İkinci perdede hayat onun için daha kısa ve zorlu geçecekti. O güne dek zaten çelimsiz vücuduyla hastalıklı bir hayat sürmüştü. Cezaevi koşullarında yaşayacak bir bünyesi yoktu. Sağlığı iyice bozulmuştu. Bu nedenle 2 Ekim 1962’de tahliye edildi.
Hasta bir bünye ile dışarıda da yaşamak kolay değildi. Bir iş yapmalı, hayatına devam edebilmeliydi. Cumhuriyet Mahallesi’nde bir sigorta temsilciliği açtı. Artık sigorta işleri yapacaktı.
Osman Kavuncu öldü
Cezaevinden miras hastalığı bir daha yakasından hiç düşmedi. Artarak çoğalıyor, bünyesini iyice güçsüzleştiriyordu.
O güzellikler dolu kafayı taşıyan beden en fazla 11 Kasım 1966’ya kadar dayanabilmişti. Ve Osman Kavuncu, öldü.
Nice güzellikleri önce kalbine, sonra da beynine özenle yerleştirmişti Osman Kavuncu. Baktığında güven vermeyen çelimsiz bedenine inat yaşadı o hayatını. İşte bundandır ki, tüm Kayseri onu hep çok sevdi.
Çünkü o, Kayseri’ye yeni bir hayat ve o hayatı kolaylaştıracak imkanları verdi. Ne kadar sevseler, ardı sıra ne kadar dua etseler az elbet.
Çünkü o, kendi hayatından çalıp, memleketine verdi. Hiç evlenmedi. Hatta ona neden hiç evlenmedin diye sorduklarında Belediye’yle evlendim ben diyordu. Onun kalbini belli ki memleket sevdası doldurmuştu.
Yaptığın tüm güzellikler için,
Beyninden hep doğruyu, kalbinden hep güzeli geçirdiğin için,
Minnetle…
Damla Karakuş
damla.karakus@ensonhaber.com
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.
.fr{ float:right; } .vidyorum{ padding-top:0px; margin-top:-20px; font-size:10px; font-weight: normal; } .testimonial-content{ padding:6px 10px 6px 10px; } .yrmBslk{ width:75px; color:#990000; overflow: hidden; float:left; } .testimonial-user{ display:none; width:75px; color:#990000; overflow: hidden; margin-top:5px; } .vybaslik{ color: #3f5fbf; font-weight: bold; } function videoYonlendir(id){ window.open("http://videonuz.ensonhaber.com/y/" + id); }