Hıristiyanların inancına göre Hazreti İsa'nın öldükten sonra dirildiği gündür. Her yıl 22 martla 25 nisan arasındaki günlerde, ayın dolunay devresinden sonraki ilk pazar günü kutlanır. Kelime, İbranice «pesah» (geçiş) sözünden gelmiştir. Katoliklerle Ortodokslar arasında Paskalyanın tarihi bakımından ayrılıklar vardır. Ortodokslarınki, Katoliklerinkinden 12 gün sonra gelir. Paskalya 'da boyalı yumurta yemek, eğlenceler tertiplemek adet olmuştur.
KÖKENBİLİM
Paskalya aslında Aramice’de Paskha (פסחא), İbranice’de Pesah (פסח) Grekçe’de Paskha (Πάσχα) kelimelerinden Türkçe’ye girmiştir. Kelime “geçmek” anlamına gelir ve aslında bir Yahudi bayramı olan Pesah Bayramı için kullanılır. Türkçe’de bu kelime Fısıh olarak kullanılır. O zaman Pesah Bayramı’nı biraz anlayalım:
PASKALYA BAYRAMI NEDİR?
Hristiyanlar tarafından her yıl kutlanan bir bayram olan Paskalya’nın kelime kökeni İbranice’ye dayanmaktadır. Paskalya kelime anlamı olarak “dokunmadan geçmek” demektir. Mısır’dan İsrailoğulları’nın kaçışı anlamına gelen Paskalya, Hristiyanlar için en önemli bayramlardan biridir. Bayramın kutlanma amacı ise İsa’nın çarmıha gerildikten üç gün sonra dirilişidir. Hristiyanlar için Paskalya Bayramı’nın kutlanması için belli bir gün yoktur. Paskalya Bayramı her yıl Mart ayı sonunda başlar, Nisan ayı sonuna kadar devam eder. Paskalya günü ise kiliselerde Pazar günü kutlanmaktadır ve kıyam yortusu, diriliş günü gibi başka isimler de verilmektedir.
PASKALYA ADETLERİ
Paskalya tüm Hıristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik gelenekler vardır. Bunlar arasında en yaygını şahısların birbirine genellikle çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye etmesidir. Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir hazırlık dönemi ile son haftayı (kutsal hafta) kapsar. Paskalya Günü'nde (Diriliş Günü) sona erer. Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği) yapılır; yumurta (boyalı paskalya yumurtası) haşlanır; mumlar yakılır; dualar okunur.
Süryanilerin temmuz ayında kutladıkları Meryem Ana Paskalyası adı verilen yortu da Paskalya kavramı içine girer. Katolik Kiliselerinde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, Paskalya mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır. Hıristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez, Paskalya gününde yapılırdı. Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.
PASKALYA BAYRAMI NE ZAMAN KUTLANIR?
Paskalya Günü, ilkbahar gün dönümünün yaşandığı 21 Mart’ta dolunayın görülmesinden sonraki ilk pazar günüdür. Bu nedenle Paskalya Günü’nün tarihi değişebilmekle birlikte genellikle, Paskalya tarihi için Nisan ayının ikinci pazarı önerilir.
Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir hazırlık dönemi ile son haftayı (kutsal hafta) kapsar. Paskalya Günü’nde (paskalya pazarı) sona erer. Pentekostes (hamsın) yortusuna kadar süren 50 günlük döneme, Paskalya dönemi (hamsin dönemi) adı verilir.
2018 PASKALYA BAYRAMI NE ZAMAN?
2018 yılında Paskalya Bayramı’nı batıdaki Katolikler 1 Nisan 2018 tarihinde, doğudaki Ortodokslar ise 8 Nisan 2018 tarihinde kutlayacaklardır.
2017 yılında Paskalya Bayramı’nı Katolikler ve Ortodokslar beraber 16 Nisan 2017 tarihinde kutlamışlardır.