Farsçada -der kelimelerin hem başına hem de sonuna getirilen bir ektir ve ''içinde'' anlamına gelir. Pey ise arka ve ard manasında kullanılan bir sözcüktür. Pey kelimelerinin arasına -der ekinin getirilmesiyle oluşmuş bu sözcük dilimize Farsçadan geçmiştir. 17. yüzyıldan beri hem günlük hayatta hem de edebi eserlerde kullanılan peyderpey, art arda ikilemesiyle eş anlamlıdır.
Peyderpey Ne Demek?
Cümle içerisinde zaman zarfı olarak kullanılan peyderpey kelimesinin ilk anlamı peş peşe ve birbiri ardıncadır. Farsça kökenli olan dembedem kelimesiyle eş anlamlı olan peyderpey, aynı zamanda azar azar anlamında da kullanılır.
Örneğin biri borcunu peyderpey ödeyeceğini söylediğinde, ödemeyi zamana bölerek, taksitle gerçekleştireceğini söyler.
TDK'ya Göre Peyderpey Kelime Anlamı Nedir?
TDK'ya göre peyderpey kelimesi kullanıldığı yere ve cümlenin yapısına göre iki farklı anlama gelir.
İlk Anlam olarak:
Birbiri ardınca, sık aralıklarla, aksatmadan, hız kesmeden ve art arda.
Örnek Cümle olarak:
Peyderpey sıraladığı sözler önce üzülmeme sonra öfkelenmeme neden oldu.
İkinci Anlam olarak:
Ağır ağır, yavaş yavaş, belli aralıklarla.
Örnek olarak:
1- Ürünü mağazadan şimdi aldım ama ödemeyi peyderpey yapacağım.
2- Bu kadar pahalı bir arabanın ücretini peyderpey de olsa ödeyemem.
Peyderpey Kelimesi Nasıl Kullanılır?
Peyderpey kelimesi cümlelerde zaman zarfı olarak kullanıldığı için isimlerin değil fiillerin önüne getirilir.
Örneğin olarak:
Başarı merdivenlerini peyderpey çıkmak
Çıkmak fiilinden önüne getirilen peyderpey, başarının yavaş yavaş elde edildiği manasında kullanılmıştır.