Uluslararası Ceza Mahkemeleri Rezidüel Mekanizması (UCMRM) havuzunda boşalan iki hakim üyelik için yapılan oylamada Türkiye'nin adayı Prof. Dr. Yusuf Aksar, UCMRM Hakimi seçildi.
Adalet Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, FETÖ'nün şifreli haberleşme programı olan ByLock'u kullandığı tespit edilen ve terör örgütü üyeliğinden mahkum olan Aydın Sefa Akay'ın ve bir diğer üyenin istifası ile boşalan iki üyelik için seçime gidildi. 21 Aralık 2018 Cuma günü, Birleşmiş Milletler'in (BM) New York'ta bulunan merkezinde yapılan seçimlerde Prof. Dr. Yusuf Aksar 101 üye devletin oyunu almayı başardı. Yoğun çabalar sonucu UCMRM hakimi olarak seçilmeyi başaran Türkiye'nin adayı Aksar'ı Adalet Bakanı Abdulhamit Gül tebrik etti ve kendisine başarılar diledi.
UCMRM'nin üyesi olan Aydın Sefa Akay, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra ByLock kullandığının ortaya çıkması nedeniyle tutuklanmıştı. Akay'ın tutuklanması BM ile Türkiye arasında gerginliğe de yol açarken, Akay, daha sonra terör örgütü üyeliğinden mahkum olmuş ve adli kontrol kararı ile serbest bırakılmıştı. UCMRM havuzunda bulunan 25 hakimden 23'ünün görev süresi 1 Temmuz 2018'den itibaren BM Genel Sekreteri tarafından 2 yıl süreyle uzatılmış, Türkiye'nin yoğun çabaları neticesinde Akay'ın görev süresi uzatılmamıştı. Bir üye hakim ise istifa etmişti.
Aksar 101 oyla seçildi
Boşalan üyelikler için seçim yapılacağının duyurulması üzerine Adalet Bakanlığı hemen harekete geçti ve Türkiye adına Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Aksar aday gösterildi. Aksar, Adalet Bakanlığı yetkilileriyle birlikte 10-14 Aralık 2018 tarihlerinde New York'a giderek, BM Daimi Temsilciliği koordinesinde bir dizi lobi çalışmasına katıldı. Bu kapsamda 60'tan fazla ülkenin temsilcileri ile ikili görüşmeler yapıldı. 21 Aralık 2018 tarihinde yapılan seçimin ilk turunda hiçbir aday seçilmek için yeterli oy olan 98'e ulaşamadı ancak Aksar, 67 oy ile en yüksek oyu alan aday oldu. İkinci turda Azerbaycan adayı, Yusuf Aksar lehine adaylıktan çekildi. Türk ve İsviçreli adayların 77'şer oy alması üzerine, Senegal, İsrail, Gana ve Gine adayları da yarıştan çekildi. Son turda Aksar 101 oy alarak seçildi, diğer adaylardan hiç biri ise yeterli oy olan 98'i bulamadı ve seçilemedi. Aksar, iki yıl süre ile UCMRM hakimi olarak görev yapacak. Bu süre, BM Genel Sekreteri tarafından BM Genel Kurul Başkanı ve BM Güvenlik Konseyi Başkanı ile müzakere etmek suretiyle her defasında iki yıl süre ile uzatılabiliyor.
Prof. Dr. Aksar kimdir?
Prof. Dr. Yusuf Aksar, İngiltere'de Sheffield Üniversitesinde Yüksek Lisans, Bristol Üniversitesinde de doktorasını yaptı. Uluslarası hukuk alanında çok sayıda kitabı ve akademik çalışması bulunan Aksar'ın Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Ceza Usul Hukuku; Implementing International Humanitarian Law, From the Ad Hoc Tribunals to a Permanent International Court ve Implementing International Economic Law Through Dispute Settlement Mechanisms gibi kitapları bulunuyor. Aksar, 2016 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi hakimliği için Türkiye tarafından aday gösterilmişti. Ancak Avrupa Konseyi bünyesinde bulunan ve 7 kişiden oluşan Danışma Paneli, Aksar'ın da içinde bulunduğu üç adayın hiçbiriyle mülakat dahi yapmaksızın yetersiz olduklarını belirtmişti. Aksar'ın UCMRM Hakimi olarak en yüksek oyu alarak seçilmesi, AİHM'in Türkiye'nin gösterdiği adaylara karşı nasıl bir ön yargı içinde olduğunun da bir göstergesi oldu.
UCMRM'nin önemi
UCMRM, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi ile Eski Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesinin yerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1966 (2010) sayılı ve 22 Aralık 2010 tarihli kararı ile kuruldu. Biri Tanzanya/Arusha diğeri ise Hollanda/Lahey'de olmak üzere iki şubesi bulunuyor. UCMRM'nin başkanlığını 1 Mart 2012 tarihinden itibaren ABD'li hakim Theodor Meron yürütüyor. UCMRM, Ruanda ve Yugoslavya'da gerçekleştirilen savaş ve soykırım suçlarının yargılamalarını yapıyor ve temyizen karar veriyor. Bu kapsamda Radovan Karadzic davası temyiz, Ratko Miladic davası ise temyiz öncesi aşamada olup halen derdesttir. Ayrıca haklarında iddianame ile dava açılan ancak halen kaçak olanların yargılamalarını da yürütüyor.