Sabataycılık nedir?

Sabataycı 1648 yılında, İzmir’de kendisini mesih ilan eden Yahudi asıllı Sabatay Sevi’ye inanan kimselere verilen isimdir.

1622-1676 yılları arasında yaşayan Sabatay Sevi Yahudi mistisizmi ve Kabala’ya büyük ilgi duydu. 1648 yılında kendisini Yahudilerce beklenen Mesih olarak ilan etti. 1660’larda bu açıklama üzerine Avrupa’nın her yerinden Yahudiler heyecanla gözlerini İzmir’e diktiler. Ancak Osmanlı yönetimi siyasi ve sosyal sıkıntılara yol açabileceği endişesiyle işe el koydu, Sabatay Sevi’yi Müslüman olmaya zorladı.

Sevi, Müslümanlığı kabul etti. Yahudiler ondan yüz çevirdiler, ancak bazı kimseler onun zorlandığı için görünüşte Müslümanlığı kabul ettiğini söyleyerek ona inanmayı sürdürdü ve onunla birlikte sürgüne gitti. O günden sonra’’dönme’’ adıyla da anılan bu cemaat başta Selanik olmak üzere farklı yerlerde yüzyıllarca yaşadı. Kapancılar, Yakubiler, Karakaşlar adıyla üç ayrı gruba bölündü. İç evlenmelerle bütünlüğünü korudu.

19. yüzyılda batılılaşmanın etkisinde kaldı, modern okullar (Fevziye, Terakki) açtı, üyeleri arasında çokça mason ve Jöntürk vardı. Cemaatin önemli bir bölümü 1924’te mübadeleyle Türkiye’ye geldi. II. Dünya Savaşı sırasındaki’’varlık vergisi’’ uygulamasında, gayrimüslimler gibi çok yüksek vergi ödemek zorunda kaldılar. Ilgaz Zorlu, Sabetaycıların Müslüman gibi gözükmekle birlikte, yüzyıllar boyu evlerde gizlice Yahudi geleneklerini ve Sabatay’dan kalma özel ayinlerini sürdürdüklerini belirtmektedir. (Geniş bilgi için bkz: TDV İslam Ansiklopedisi, Sabatay Sevi Md, XXXV/334-335.)

Din Haberleri