Sağlık Bakanı Fahrettin Koca,saat 17.30'da başlayan Koronavirüs Bilim Kurulu toplantısının ardından açıklamalarda bulundu.
Bakan Koca'nın açıklamalarından satır başları şu şekilde:
10 Mart'tan bu yana Türkiye'de hayat değişti. Kaybın binlerle ifade edildiği, hasta sayısının 90 bine yaklaştığı ülkeler var. Türkiye insanını korumak için elinden gelen her şeyini yaptı, küresel soruna karşı ulusal mücadelesini verme yolunu seçti, sıkı tedbirlerini aldı. Önceki tedbirler, şimdi sadece bir avantaj.
"ŞARTLARI SAĞLAYIP UYMAK ZORUNDAYIZ"
"Önümüzdeki günler istesek de istemesek de farklı olacak. Bu hastalık bütün dünyada hayatı değiştirebilecek bir yayılma kabiliyetine sahip. Virüsten uzaktan kalmanın yolu hayatımızda bir değişikliğe gitmek. Temas kesildiğinde virüsün önü kesiliyor. Tedbirler aslında basit. Şartları sağlayıp onlara uymak zorundayız.
Bugün Bilim Kurulu'muzla belki de en önemli toplantımızı yaptık. Hastalığın yayılmasına karşı daha ileri tedbirlere ihtiyacımız olduğunu gördük. Ortaya koyduğumuz yaklaşım şu olmuştur, en önemli tedbir olan izolasyonu prensip haline getirdik. Bu yaklaşımın anlamı şu, sosyal hareketlilik en alt düzeye inmelidir, sosyal hayat ona göre düzenlenmelidir. Bunun için de çalışma saatleri günleri, tatiller düzene konmalıdır. Bilim Kurulu'muz kapalı alandaki temaslar için de tedbir önermektedir.
"SOSYAL HAREKETLİLİĞİN YENİ BİR DÜZENE KAVUŞMASI GEREKİR"
"Sosyal hareketliliği ve teması azaltarak toplum yaşamının yeni bir düzene kavuşması gerekir. Amaç virüsün yayılımını önlemek olduğu yerde kontrol altına almaktır. Bunun için hareketliliği olabildiğince azaltmak, yayılmaya karşı bu prensip şu önemli noktaya varıyor. Virüsün şehirden şehire taşınmasına set çekmek. Bu yaklaşım belki şehirlerin izole edilmesi gibi düşünülebilir. Bilim Kurulu'nun önerdiği tedbir belli bir süreliğine belli sınırlar konmuş geçici bir hayat tarzıdır.
"VAKA SAYISI 5 BİN 698 OLDU"
"Artık yeni bir mücadele yöntemi hayata geçiyor. Alınan tedbirlere sıkı sıkıya uyulması umudumuzun gerçeğe dönmesini kolaylaştıracaktır. Bakanlığımız bu sürede küresel tecrübelerin gerektirdiği her adımı atmaya devam edecek. Önceki basın toplantımızda bahsetmiştim, hastalığa dair verileri kurumsal internet sayfamızda yayınlayacağız. Bugün itibariyle internet ortamında güncellenerek her akşam açıklanmış olacak. Son 24 saatte 7 bin 533 test yapıldı. Toplamda 47 bin 823 test yapılmış oldu. 2 bin 69 pozitif vaka tespit ettik. Toplam vaka sayımız 5 bin 698 oldu. Bugün kaybettiğimiz 17 kişiyle toplam can kaybımız 92'yi bulu. Tedavisi devam eden hastalarımızdan 344 kişi yoğun bakımdadır. 241 tanesi entübe durumdadır. 42 hastamız ise iyileşerek taburcu edilmiştir.
"ÖNERİLER CUMHURBAŞKANIMIZA ARZ EDİLDİ"
Bilim Kurulu'nun önerilerini Cumhurbaşkanı'mıza arz edildi. Cumhurbaşkanı'mızın değerlendirmeleri olacak, detay vermem doğru olmaz. Daha çok kısıtlamalara yönelik.
VİRÜS BULAŞAN İLK KİŞİ HASTALIĞI NASIL BULAŞTIRDI?
"33 yaşında kaybettiğimiz vatandaşımızla ilgili şunu söylemek istiyorum. Hatırlarsanız ilk gördüğümüz vakalardan bir aileden bahsetmiştim ve çalışanlarından. Bu virüsün nasıl bulaştığına önemli bir örnek. Yurt dışı teması olan kişi genç, babası ve amcası 60 yaşın üzerinde olan kişilerle temasında o kişiler yoğun bakım şartlarında tedavi edildi. Biz taramaları yaparak tespit ettik, ailede bu arada benzer yine yoğun bakım şartlarında tedavi olan bir üçüncü hasta daha oldu. Tedavisi devam eden bu hastanın muhasebe işlemleri için ilk enfekte olan ama durumu iyi olan kişi yakınının muhasebe işlemleri için sağlık çalışanıyla temas eden, hayatını kaybediyor. Sağlık çalışanımız muhasebede çalışan, 5-6 yaşından beri tedavisi devam eden önemli kronik hastalıkları olan birisi. O temasla o virüsü kapıyor, ondan önce de ateşinin olduğunu biliyoruz, muhtemelen mevsimsel bir grip tablosu vardı, Koronavirüs'le temas etmesiyle takip edildiği hastaneye gidiyor. Orada bir 58-59 kişiyle temas ediyor, o kişi yoğun bakıma girdi ve onu da kaybettik. Bu bulaştırıcılığı yapan kişi hayatta. O virüsü taşıyan kişi direnci düşük olan, yaşlı veya kronik hastalığı olan kişilerle temas ettiğinde önemli ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Diyoruz ki, herkes kendisini virüsü taşıyormuş gibi düşünerek davranıyor olmalı, temasını ona göre sağlıyor olmalı, mümkün mertebe bu dönemde evde kendimizi izole ederek geçirelim istiyoruz. Çünkü herhangi bir bulgunuz olmayabilir, hafif geçiriyor olabilirsiniz ama direnci düşük olan gençler için de kötü sonuçları olduğunu görmüş oluyoruz. Bir başka kişinin hayatını kaybetmesine de bir sebep olmuş oluyoruz. Herkesin bu noktada son derece kendisini izole ederek geçici yaşam dönemi sağlamasının önemli olduğunu bu örnekle görmüş oluyoruz.
"BAZI İLLERDE VAKA SAYILARININ FAZLA OLDUĞUNU BİLİYORUZ"
"Biz bütün illerde ne kadar vaka olduğunu biliyoruz, özellikle bazı illerimizde vaka sayıları fazla. Bu çerçevede Bilim Kurulu2nun önerileri oldu, alınabilecek bir tedbir varsa devlet gereğini yapar.
"Geçen toplantıda da bahsetmiştim, biz testlerle ilgili hiçbir vatandaşımızın ücret vererek yaptırmaması gerektiğini ve bu testlerin hangi laboratuvarlarda çalışılacağının iznini de bakanlık olarak veriyoruz. Eğer pozitif vaka tespit edilirse, o hastanın temas ettiği kişilere ulaşmamız gerekiyor. O yüzden herkesin bulunduğu yerde izin almadan test yapılabilirliği doğru değil. Sadece kamu değil üniversite hastaneleri ve çalışabilir her laboratuvarı izin vererek bir gayret içinde olduk. Şahısların veya özel bir kuruluşun kendi başına bunu test ediyor olması asla kabul ettiğimiz bir durum değil, gereken yapılmış olur.
"Testlerle ilgili talebin arttığını biliyoruz. Normalde moleküler dediğimiz PCR testi var, üniversitelerimiz dahil olmak üzere birçok merkezde yapılabilir hale gelmiş oldu. Bununla 60-70 dakikada sonuç veren, 2-3 saatlik hazırlık safhası var, 3-4 saatten önce sonuçlandırmanız mümkün değil. Çin'de hazırlık safhası olmayan bir kit geliştirildi. Bu kit laboratuvarlara verilmiş oldu, 3-4 saatlik süreci 60-70 dakika arasına çeken kit laboratuvarlara verildi. PCR yöntemiyle çalışan kit 350 bin, 3-4 saat ortalamayla olan elimizde 1 milyona yakın kitimiz var. Çalışabilecek herkese yetecek kadar kitimiz var. Biz hem merkez sayısını artırmak, hem de süreyi kısaltmak için yapılabilecekleri devreye sokma çabası içindeyiz. Rakamlardan da görüyorsunuz 7-8 binlere ulaşan bir test sayısı oldu, önümüzdeki günlerde 15-20 binlere kadar çıkmış olacak. Hızlı 15 dakikalık tarama kitleri var, 350 bin tane elimizde hazır var. Antikor tespit eden, Bilim Kurulu'nun belirlediği şekliyle taramada kullandığımız bir test şekli. Biz hızlı tarama kitini tanı için kullanmıyoruz, daha çok tarama ve sağlık kuruluşundaki personelin taşıyıcılığını bilmek amacıyla kullanıyoruz. Bir de hastanın durumunu tespit etmek için kullanıyor olacağız.
"Sağlık personelimizin özellikle çok riskli olan hekimlerimizin ve personelimizin bu dönemde Covid-19 tanısı aldığı oldu. Sayılarının da şu an söylememin doğru olmadığını, ama personelimizi koruma anlamında her türlü tedbiri alma gayretinde olduğumuzu söylemek istiyorum. Sadece iki gün önce N-95 dediğimiz maskeden 3 milyon 615 bin tane bütün kurumlarımıza dağıtıldı. Bunun ne kadar büyük bir oran olduğunu dikkatlerinize sunuyorum. Biz sağlık çalışanlarımızın ihtiyacını karşılama noktasında hiçbir şeyden taviz vermeyeceğiz. Tedavileri için de üzerimize düşeni yapma konusunda hassasiyet gösteriyoruz. Bütün kuruluşlarda izinler iptal edildi. O nedenle hassasiyetle ve personelimizi korumak noktasında her türlü tedbiri alma gayreti içindeyiz.
"Ek ödemeyle ilgili sağlık çalışanlarımızın bu dönemde tavandan devam edilmesi şeklinde bir yaklaşım oldu. Bu yürürlüğe de girmiş oldu. Bunun dışındaki tedbirlerle ilgili şu an bir şey söylemem doğru değil.
N95 maske 3 milyon 615 bin tane bütün kurumlarımıza dağıtıldı.