Dilimizde kullanılan noktalama işaretleri metinlerin en doğru şekilde okunması ve anlaşılması yönünden metinlerde aktarılan duygu veda düşüncelerin eksiksiz bir biçimde karşı tarafa iletilmesini sağlar. Yine noktalama işaretleri arasında yer alan soru işareti metinlerde sorulan soruların farklı anlamlara sorulmasını sağlar. Peki, sık sık metinlerde karşımıza çıkan işareti nedir? Soru işareti nerelerde kullanılır? Sizler için soru işaretine ilişkin en detaylı bilgileri bir araya getirdik.
Soru İşareti
Soru işareti genellikle cümlelerin bitiminde kullanılan noktalama işaretlerinden biridir. Cümlede bir soru sorulması manası bulunuyorsa cümlenin bitiminde kullanılan noktalama işareti soru işareti olur. Cümlede soru söylemi varsa bazı değişik sebeplerle de soru işareti kullanılabilir.
Soru İşareti Nedir?
Soru işareti, duygu ve düşüncelerin yazıya dökülerek doğru ve net biçimde karşı tarafa iletilmesi adına yazıda kullanımı yapılan bir noktalama işareti olarak karşımıza çıkıyor. Soru işareti “?” simgesi ile yazılır. Soru işareti genellikle cümlede soru yer aldığı zamanlarda soru sorulduğunu ifade etmek amacıyla kullanımı yapılan bir işaret olmaktadır. Bununla birlikte cevabı cümlede yer alan ama soru manasına benzeyen bir söylem olan cümlelerde de duyguları aktarmak adına kullanılabilen bir noktalama işaretidir.
Soru İşareti Nerelerde Kullanılır? Soru İşareti Nasıl Kullanılır?
Soru işaretinin kullanım şekline ilişkin genellikle yalnızca bir kullanım biçimi biliniyor. Bu kullanım biçimi cümlede yer alan soru cümlelerinin bitiminde kullanılmasıdır. Ancak bu kullanım haricinde dört değişik kullanım biçimi daha vardır. Bunlar;
İçinde soru manası bulunan her cümlenin bitimine soru işareti yazılır.
Şayet soru manası birçok cümlenin birleşmesiyle bir cümle ortaya çıkıyorsa her cümlenin bitimine soru işareti konulmaz ve bütün cümlenin bitiminde en sona soru işareti yazılır.
Cümlede herhangi bir şüphe varsa ya da bilginin tahmini olduğunu belirtmek amacıyla hafif bir alay etme anlamı varsa da soru işareti kullanımı yapılır. Bahsi geçen anlamların olduğu cümlelerde kullanılması gereken soru işareti”(?)” biçiminde parantez içinde yazılır.
İki tarihin arasını belirtmek istenirse başlangıç tarihi veya bitiş tarihi bilinmeyen bir tarih aralığı ise ya da her iki tarih hakkında net bir bilgi yoksa bilinmeyen tarihin yerine soru işareti yazılır.
Soru İşareti İle İlgili Cümleler
İçinde soru manası yer alan cümleler:
- Daha çok var mı?
- Sen hangi tarihte doğdun?
- Okullar ne zaman açılıyor?
- Ders çalışmaya başladın mı?
- En sevdiğin renk hangisidir?
Birleşik soru anlamı bulunan cümleler için soru işareti kullanımı:
- Sen hangi okula gidiyordun, hangi sınıfta oluyorsun; kaçıncı sınıftasın, derslerin nasıl?
- Kim, ne zaman buldu?
- Virgül nedir, nasıl kullanılır?
- Doğum günü ne zaman, nerede kutlayacak, kaç yaşına girdi?
Herhangi bir bilgide şüphe ile karşılanma durumu varsa ya da bir alay söz konusu ise:
- Öyle çok uyudun ki (?) kilo alıyorsun.
- Öyle iyi futbol oynadı ki (?) herkes ona hayran kaldı.
İki tarih aralığında bilinmeyen bir tarih anlatılmak istenirse:
- Biruni (? -1459) başarılı bir şairdir.
- Köroğlan (1732 ? – 1765) tarihleri arasında yaşamış olan bir şairdir.
Soru İşareti Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler
İçinde herhangi bir soru sözcüğü veya soru edatı olmasına karşın anlam olarak soru bulunmayan cümlelere soru işareti bırakılmaz.
- Eve geldi mi kesinlikle haber verin.
- Benimle niye anlaşamıyorsun anlamıyorum.
- Siz ne derseniz o olsun.