TORK NEDİR?
Tork, kuvvet momenti ya da dönme momenti, bir kuvvetin nesnenin ekseninde, dayanak noktasında ya da çevresinde dönme eğilimidir. Kuvvet ister itme, isterse çekme olsun; tork bir nesnenin döndürülmesi olarak düşünülebilir. Matematiksel olarak, tork uzaklık vektörü ve devir üretilmesini sağlayan kuvvet vektörünün kaldıraç koluyla çapraz çarpımı olarak tanımlanır.
Genel olarak, tork cıvata ya da volan gibi nesnelerin üzerindeki dönme kuvvetinin hesaplanmasıdır. Örneğin, bir vida ya da cıvataya bağlı İngiliz anahtarını çekmek ya da itmek, vida ya da cıvatanın gevşemesi ya da sıkıştırılmasını sağlayan tork (dönme kuvveti) üretir. Tork sembolü genellikle Yunan Alfabesindeki tau, τ dır. Moment olarak adlandırıldığında ise, M olarak ifade edilir.
Torkun büyüklüğü şu üç özelliğe bağlıdır: uygulanan kuvvet, eksene bağlı kuvvet, uygulama noktasındaki kaldıraç kolunun uzunluğu ve kuvvet vektörü ile kaldıraç kolu arasındaki açının sin değer.
Torku yüksek arabalar hangileri
Günlük kullanım için tercih edilen arabaların tork ve beygir gücü değerleri genellikle birbirlerine yakın olarak üretilir. Ancak tır, kamyon gibi eşya taşınan ya da cip, SUV gibi engebeli zeminde kullanılacak araçların tork seviyeleri daha yüksek olur. Örnek vermek gerekirse normal bir binek aracın tork gücü 180 Nm olarak üretilirken, bir cip ya da SUV modelinde bu rakam 1000’lere kadar çıkabilir.
Tork nasıl hesaplanır?
TorkTork, motordan hareket parçalarına (tekerlek, dişli, palet...vb) iletilen itme kuvveti ya da dönme momentidir. Yandaki şekilde gösterildiği gibi bir motorun şaftına bağlı bir tekerleğin bulunduğu bir düzenekte tork, kuvvetin motor şaftına olan uzunluk ile çarpımına eşittir. ( T = F x d ). Torkun birimi Newton metredir (Nm).
Bir motorun gücü o motorun torkunun açısal hızı ile çarpımına eşittir. ( P = T x w ) Motor gücü (P), motora uygulanan voltaj ile motorun çektiği akımın çarpımına eşittir. ( P = V x I ) Açısal hız ise motorun frekansının ( motorun bir saniyede tamamladığı tur sayısının) pi sayısı ile çarpımının iki katıdır. ( w = 2 x pi x f )
Herhangi bir projeye başlarken motor seçimi sırasında kullanıcının motor hakkında bilmesi gereken en önemli özelliklerden biri torktur. Eğer motorun tork bilgisi mevcut değilse torkun ölçülmesi ya da hesaplanması gerekir.
Elinizdeki motorun güç ve devir sayısını biliyorsanız, aşağıdaki tork hesaplama kısmını kullanarak motorunuzun torkunu hesaplayabilirsiniz. Bu formda kullanmanız gereken güç birimi watt, devir sayısı ise motorunuzun bir dakikada tamamladığı devir sayısıdır (rpm).
Robotik ve mekanik projelerde kullanılan motorların torkunu arttırmak için dişli kutuları kullanılır. Yukarıda tork hesabı konusunda verdiğimiz formüllerden de çıkarılabileceği gibi bir motorum rpm değeri arttıkça üretebileceği tork değeri düşmektedir.
Projeleriniz için seçeceğiniz motorların yüksek torklu olup olmadığını anlayabilmeniz için dikkat etmeniz gereken birkaç noktayı sıralamak gerekirse;
Yüksek torklu motorların içerisinde güçlü magnetler bulunduğundan yüksek torklu motorlar daha ağırdırlar.
Yüksek torklu motorlar daha çok akım çekerler bu neden motorların çıkış kabloları daha kalın olur.
Yüksek torklu motorların şaftlarının çapı daha kalındır, küçük çaplı şaftlar DC motorlarda genellikle düşük torka işaret eder.
Yüksek torklu bir motorun şaftının eliniz ile döndürmeye çalıştığınızda bir direnç ile karşılaşırsınız.
BEYGİR GÜCÜ NEDİR?
At gücü (Beygir gücü), genellikle otomobil ve elektrik motorlarının güçlerinin belirlenmesi için kullanılan güç birimi. Terim, buhar makinelerinin üretilmeye başlandığı yıllarda, bu makinelerin güçlerinin olası alıcılar tarafından kolayca anlaşılabilmesi için James Watt tarafından yapılmıştır.
1 KiloWatt Kaç Beygir Eder?
1 kilowatt (kw) 1.34 beygir gücü’ne eşdeğerdir.
Tork Gücü ile Beygir Gücü Arasındaki Farklar
Tork gücü, yukarıda da bahsettiğimiz gibi çekiş kuvveti, beygir gücü ise daha çok hız ile ilgilidir. Gücün kullanılacağı ihtiyaçlar farklıdır, temel ayrım budur. Örneğin yarış arabalarının beygir gücü fazladır; çünkü hızlı olmaları gerekir. Tork gücünün hızla bir ilgisi yoktur. İşte beygir ve tork farkı budur.
Peki, arabanız hareket halindeyken araca uygulanan beygir ve tork gücünü nasıl anlarsınız? Beygir gücü hızla ilgili olduğundan hız göstergesine bakmanız gerekir. Tork gücünü öğrenmek için ise devir göstergesine bakmalısınız. Arabanız ne kadar az devirde ne kadar yüksek hıza çıkıyorsa tork gücü o kadar fazladır.