Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald TrumpUlusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı'nı veto etti. Savunma bütçesi tasarısında, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir bölüm de yer aldı. Peki Türkiye'nin de içinde bulunduğu yaptırımlar ne anlama geliyor?, Daha önce açıklanan Savunma Bakanlığı'na yaptırım kararları ne olacak? Trump'ın bu veto kararından sonra şimdi ne olacak? İşte ayrıntılar....
TÜRKİYE'NİN DE İÇİNDE BULUNDUĞU YAPTIRIMLAR NE ANLAMA GELİYOR?
Beyaz Saray, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması sebebiyle Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası'nın (CAATSA) 231’inci maddesi kapsamında getirilen yaptırımlardan bazılarını uygulama kararını açıklamıştı. Yaptırımlar Türkiye’nin mali kurumlarını değil, savunma sektörünü hedef almıştı.
CAATSA yaptırımlarının uygulamaya konulması, ABD’nin Savunma Bütçesi Yasası’na (NDAA) eklenen ve yaptırımlardan en az beşinin, NDAA’nın yasalaşmasından sonraki 30 gün içinde uygulamaya konulmasını öngören maddeyle Beyaz Saray’ın önceliği haline gelmişti.
TASARIDA TÜRKİYE DETAYI
Tasarıda, Türkiye’nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapıldı.
Tasarıda, Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5’ini uygulaması, yaptırımların "ithal edilen malları" kapsamaması istendi.
Bu mallar da "doğal ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralandı.
SAVUNMA BAKANLIĞI'NA YAPTIRIM KARARLARI NE OLACAK?
Başkan Trump, bu yasayı, “sosyal medya şirketlerine kullanıcı içeriğinden sorumlu tutulmama güvencesi sağlayan” başka bir yasayı iptal edecek hükmü taşımadığı için veto edeceğini açıklamıştı. Ancak bütçe yasa tasarısı hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’dan Trump’ın veto tehdidini aşacak bir destekle, üçte iki oy çoğunluğuyla geçmişti. Bunun üzerine Dışişleri ve Maliye Bakanlıkları, Beyaz Saray’a tanınan 30 günlük sürenin dolmasını beklemeden yaptırımları açıklamıştı.
İşte o 12 madde:
1 – ABD Başkanı ABD Eximbank'ı (ithalat-ihracat bankası), yaptırım uygulanan kişinin ülkeden mal ve hizmet ithal etmesiyle ilgili sigorta ve garanti edinimi ile kredi uzatımı konularında onay vermemesi için yönlendirebilir.
2 – ABD Başkanı ABD hükümetine, yaptırım uygulanan kişinin ülkeden herhangi bir dayanıklı mal veya teknoloji ithal etmesine izin verecek lisans veya yetki belgesi vermemesi yönünde direktif verebilir. Bu maddenin kapsamına askeri mühimmat ve nükleer bağlantılı malzemeler de giriyor.
3 – ABD Başkanı, ABD'deki finans kurumlarına yaptırım uygulanan kişiye kredi vermeme yönünde direktif verebilir. Buna göre, yaptırım uygulanan kişi ABD'den toplamda en fazla 10 milyon dolar kredi kullanabilir.
4 – ABD Başkanı, uluslararası finansal kuruluşlarındaki (IMF, Dünya Bankası gibi) ABD'li üst düzey yöneticilere, yaptırım uygulanan kişiye kaynak aktarılmaması için görüş bildirmeleri veya bu kuruluşların, yaptırım uygulanacak kişinin faydasına olabilecek kredi verme kararlarına karşı oy kullanmaları yönünde direktif verebilir.
5 – Yaptırım uygulanan taraf finans kurumuysa, bu kurumun ABD piyasasındaki işlemleri kısıtlanırken, ABD devlet tahvillerine erişimi engelleniyor.
6 – ABD yönetimi yaptırım uygulanan kişiden mal ve hizmet tedarik etmeyi durdurabilir.
7 – ABD Başkanı, ABD'nin yetki alanı dahilinde, yaptırım uygulanan kişinin faydasına olacak herhangi bir döviz alım-satım işlemi yapmasını engelleyebilir.
8 – ABD Başkanı, ABD'nin yetki alanı dahilinde, yaptırım uygulanacak kişinin faydasına olacak bir ödeme veya kredi aktarımının finansal kuruluşlar arasında veya finansal kuruluşlar aracılığıyla ya da finansal kuruluşlara yapılmasını engelleyebilir.
9 – Yaptırım uygulanan kişinin ABD'de mülk edinmesi ve bir mülkle ilgili her türlü işlemi yapması engellenebilir.
10 – ABD Başkanı, ABD'li bir kişi veya kurumun yaptırım uygulanan tarafa yatırım yapmasını veya her türlü tahvil ürünü almasını engelleyebilir.
11 – ABD Başkanı, ABD Dışişleri Bakanlığı'na, kapsamı Başkan tarafından belirlenmek üzere yaptırım uygulanan tarafla ilgili kişilere vize kısıtlaması getirmesi için direktif verebilir. Başkan ABD İçgüvenlik Bakanlığı'na bu kişilerin ülkeden çıkarılması talimatını da verebilir.
12 – ABD Başkanı, yaptırım uygulanan tarafın yöneticilerine ve yetkililerine bahsedilen yaptırımları uygulayabilir.
TRUMP'IN BU VETO KARARINDAN SONRA ŞİMDİ NE OLACAK?
Trump, yasa tasarosını veto etti. Artık tasarı Senato ve Temsilciler Meclisi'ne geri gönderilecek. Veto kararı, Senato ve Temsilciler Meclisi'nde 3'te 2 oyla geçersiz kılınabilecek. Bu durumda tasarı doğrudan yasalaşacak.