Dünya Bor lideri Eti Maden, gelecek vizyonu ile birlikte Türkiye’nin en değerli yeraltı kaynağından yeni ürünler geliştirmeye devam ediyor. Bor madeninin leke çıkarma işlemini kolaylaştırma, enzimleri stabilize etme, suyu yumuşatma gibi özellikleri kullanılarak geliştirilen doğal mineralli temizlik ürünü BORON, “Türkiye’nin Bor madeninden Türkiye’nin temizlik ürünü” sloganıyla piyasaya sunuldu. BORON’un diğer özellikleri ise doğaya, çevreye ve insan sağlığına zarar vermemesi.
Enerji Bakanı Dönmez; “2018’de bor ihracatımız 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti”
Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen basın lansmanına katılan Sn. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bor madeninin ülkeye sağladığı katma değerlere dikkat çekerek, “ ‘Büyük ve Güçlü Türkiye’ hedefi doğrultusunda geçtiğimiz yıllar içerisinde başlattığımız “Milli Enerji ve Maden Politikamız” ile yerin altında ne varsa süratle ekonomiye kazandıracağız dedik. Bu yöndeki çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Enerji ve tabii kaynaklar alanında yaptığımız her hamleyle ekonomimizin büyümesini sağlıyor, istihdamımızı artırıyor, şehirlerimizin sosyal gelişimine en güçlü desteği veriyoruz. ” dedi.
%73'ÜNDEN FAZLASI TÜRKİYE'DEN KARŞILANMAKTA
Bor’un gerek hammadde gerekse ihracat yönünden global anlamda öncü ve örnek olduğumuz sektörlerin başında geldiğini söyleyen Bakan Dönmez, dünya bor revervlerinin %73’ünden fazlasının ülkemizde olduğunu belirtti. Bakan Dönmez sözlerine şöyle devam etti:
“2018 yılı bor ihracatımız 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İnşallah bu rakamı artırarak devam ettireceğiz. Doğrudan ya da distribütörler vasıtasıyla dünyanın 110 ülkesine ihracat gerçekleştiriyoruz. Bu ülkelerin içerisinde halihazırda pazarda rakibimiz olan ABD ve en büyük müşterilerimiz olan Çin ve Hindistan da bulunuyor. Borun kullanım alanları oldukça geniş. Gündelik hayatımızı kolaylaştıran, hayat kalitemizi artıran pek çok ürünün hammaddesi bor kaynaklı. Bugün lansmanını gerçekleştirdiğimiz temizlik ürünü BORON, borun günlük hayatımıza dokunan en yeni üyesi. Artık bütün dünyada organik olana, doğal olana, çevre ve insan dostu ürünlere doğru bir yöneliş söz konusu. Geliştirilen ar-ge çalışmalarıyla ETİ Maden tarafından üretilen BORON temizlik ürünü, doğal minerallerden oluşan bileşimi ile geleneksel temizlik ürünlerinden ayrışıyor. BORON yerli ve milli bir ürün. Ar-ge faaliyetlerinden, pazarlama ve satış ağına kadar her şey yerli ve milli imkanlarla ve insan kaynağımızla üretildi ve yıl boyunca aynı fiyata satışı gerçekleştirilecek. Emeği geçen tüm ETİ Maden yöneticilerimizi ve işçi kardeşlerimizi kutluyorum.”
TÜRKİYE'NİN YENİ TEMİZLİK ÜRÜNÜ
17 farklı ürünle 100’den fazla ülkede 350’yi aşkın küresel müşteriye hizmet verdiklerini söyleyen Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Serkan Keleşer ise, “80 yılı aşkın tecrübesiyle ülkemizin madencilik sektörünün lokomotif kuruluşu Eti Maden olarak, dünya bor rezervinin %73’üne sahip olduğumuz BOR’da faaliyetlerimizi başarıyla sürdürmekteyiz. Dünya Bor Pazarındaki Liderliğimiz, “İnovasyon, Kalite ve Sürdürülebilirlik” vizyonuyla gerçekleştirilen yatırımlar ile daha da güçlendirilmiştir. Üretim, Satış ve Pazar Payında Lider olmanın sorumluluğu ve bilinciyle, daha çok katma değerli ürünlere yönelik çalışmalara odaklanarak BOR’un hayatımızın bir parçası olması için çalışıyoruz. Yeni ürünümüz BORON, doğal bor mineralinin leke çıkarma işlemini kolaylaştırma, enzimleri stabilize etme, suyu yumuşatma gibi özellikleri kullanılarak geliştirildi. Petrol türevi ve fosfat gibi zararlı maddeler içermeyen, insan sağlığına, doğaya ve çevreye zarar vermeyen anti-fungal ve anti-bakteriyel özelliklere sahip BORON markamızı “Türkiye’nin Bor Madeninden Türkiye’nin Temizlik Ürünü BORON” sloganıyla piyasaya sunuyoruz.” dedi.
PETROL,FOSFAT,PARFÜM YOK
Eti Maden İşletmeleri laboratuvarlarında 2012’den bu yana süren çalışmalarla geliştirilen BORON temizlik ürünü, geleneksel sentetik deterjanlardan farklı. Ürün, petrol türevleri, parfüm ve fosfat gibi kimyasal maddeleri barındırmıyor. İçeriğinin yüzde 50’den fazlası doğal mineral olan borakstan oluşan BORON, leke çıkarma işlemini kolaylaştırarak ve suyu yumuşatarak temizleme performansını arttırıyor. Bu özelliğiyle çamaşırların daha yumuşak kalmasını sağlayarak yumuşatıcı ihtiyacını da en aza indiren BORON’un, temizlik sonrası açığa çıkan atık suyu ise insan ve çevreye zarar vermiyor. Yeni temizlik ürünü, Eti Maden Eskişehir Kırka tesislerinde tam otomasyona sahip yeni devreye alınan Borlu temizlik ürünleri üretim tesisinde imal ediliyor. Türkiye’nin tüm büyük market zincirlerinde 4 kiloluk paketlerde satışa sunulan yeni ürün BORON’un satış fiyatı ise 24,90 TL.
BOR NEDİR? NASIL ELDE EDİLİR? NE İŞE YARAR?
BOR NEDİR?
Bor madeni, B simgesiyle gösterilen sert yapılı ve ısılara karşı dayanıklı olan bir elementtir. Son dönemlerde ismini sıklıkla duyduğumuz bor madeni, 4000 sene önce ortaya çıkartılmış ve ilk kez Tibet’te kullanılmıştır. Sonraki dönemlerde Hititliler ve Sümerliler tarafından gümüş ve altın işçiliğinde kullanılmış, Araplar da ilaç ile alakalı işlerinde, Eski Yunanlılarda temizlik ile alakalı işlerinde, Romalılarda cam işlemelerinde ve Mısırlılarda mumyalama ile alakalı işlerinde kullanmışlardır. Yani son dönemlerdeki fazlasıyla ismini duysak da aslına bakarsanız eski dönemlerde de sıklıkla kullanılmaktaydı.
Bor elementi karşımıza doğada tuz şeklinde, bazı elementler ile karışmış biçimde ve serbest şekilde çıkar. Dünyadaki en önemli olan bor elementi kaynakları ülkemizde, ABD ve Rusya’da bulunmaktadır.
Birçok alanda kullanılan maden en sık otomobil sektöründe, inşaat sektöründe, bilgisayar sistemlerinde, askeriye de kullanılmaktadır. Ülkemiz bor madenlerinin yaklaşık olarak % 75’sine sahip olan bir ülkedir, bundan dolayı da konum açısından önem taşır. İhracatı ve üretimi oldukça düşük olduğundan dolayı ülkemize var olan getirisi de düşüktür. Ülkemizde yer alan bor yatakları Kütahya- Kestelek, Balıkesir- Bigadiç, Kütahya- Emet, Eskişehir- Kırka tesislerinde yer almaktadır.
BOR NEREDE KULLANILIR?
Bor madeni, deri renklendirici, böcek öldürücüler, bitki öldürücüler, elektronik rafinasyon, kozmetik, ilaç, çimento korozyon önleyiciler, yapıştırıcılar, refrakter, dezenfekte ediciler, katalistler, naylon, gübre, yangına dirençli olan malzemeler, Nükleer yakıt teknolojisi, tıp sanayi, tekstil cam elyafı, borun alaşımları, Metalurjik flux, İzole cam elyafı, Borun silikat, Antiseptikler, tıp sanayi camları, elektrik camları, borik asit üretimi, fotoğrafçılık, boya, tekstil, metallurjik uygulamalar, ataşe dayanıklı olan malzeme, deterjan sanayinde, sabun sanayinde, kaplama sanayinde, emaye sanayinde, cam sanayisi alanlarında kullanılmaktadır.
Bu maden, stratejik açıdan topraktan çıkarıldığında gerek rafine olan bor ürünleri olarak gerekse hammadde olarak, yaygın bir biçimde insan yaşamının her alanında kullanılabilecek olan endüstriyel madenlerin içinde yer alır.
Dünyadaki uzay teknolojisinde kullanılmakta olan bor, bilgi ve elektronik çağın yaşanmasında ve ulaşılmasında bu madenin katkılarını yadsımak mümkün değildir. Dünyadaki bilim dergileri içinde bulunan Scientific American bordan oluşan bileşiklerin petrolün yerine kullanılabildiği bir otomobili geliştirdiğinin haberini yaptı. Araçlarda bor madeninin kullanılması ile alakalı olan konular uzun dönemdir, batılı olan firmaların gündeminde yer almaktadır.
BOR MADENİ NEDEN ÖNEMLİ?
Bor madeni önemli olması, ülkeleri bu konuda ilgili şekilde davranmaya ve çıkarlarını düşünmeye sevk eder. Bor hakkında yapılmış olan çalışmaların ve sürdürülmekte olan araştırmaların, bor bileşenlerinin ileri teknoloji ile üretilen ürünlerde oluşan yeni kulanım alanları keşif etmesi, bor madenini gelecek yıllarda, petrolde olduğu gibi üstünde uluslar arası mücadele yaşanacak bir maden konuma getirecektir.
Bor madenindeki yaşanmakta olan kullanımın artması, bu madenin yakıt taşıyıcısı şeklinde kullanılması ile sağlanacaktır. Birçok akü, pil vb. enerji üretimi sağlayan aygıtlarda yakıt olarak kullanılacak olan hidrojenin elde edilmesi, depolama ve nakil yöntemleri sayesinde bunların verimliliğin oldukça yüksek düzeylerde arttırılması en önemli olan sorunlar içindedir.
Çünkü hidrojen -252 santigrad derece yani oldukça düşük olan sıcaklıklarda bile sıvılaşır. Gaz halinde olduğunda ise oldukça çok alan kaplar, patlayıcı bir gaz olduğundan kaynaklı olarak depolama ve taşıma esnasında tehlikeli olayların kapılarını aralayabilir. Bundan dolayı, bor da bulunan bileşenlerin hidrojen taşıma ile alakalı olan kapasiteleri, bileşenlerinin yakıt açısından taşıyıcı olarak kullanılması yeni bir önem kazanmaktadır. ABD'de bulunan Millenium Cell firması tarafından prototip bir araç üstünde denenmiş olan yöntemde, su ve hidrojen bazlı sodyum bor hidrid bileşeni halinde depolanmaktadır. Yanıcı özelliği olmayan bu çözelti, katalizör ile temasa halinde olduğunda hidrojen vermektedir. Aksi olan durumlarda ise hidrojen üretimi olmamaktadır.
Hidrojenin üretilmesinden sonraki aşama borohidrid olan yakıtın bir bor çözeltisine dönüşmesidir. Bu çözelti de bir tank içinde saklanabilir ve tekrardan borohidrid yakıta dönüştürülebilir. Yani, bor bu tarz uygulamalarda ve benzeri uygulamalarda yakıt olarak kullanılmaz. Taşıyıcı görevi yapar ve tekrardan kullanılabilme özelliğine sahiptir.
ÜLKEMİZDEKİ BOR MADENLERİ HANGİSİ?
İçlerinde farklı oranlarda bor oksit olan maddelere bor minerali adı verilir. Ülkemizde ise bor mineralleri açısından oldukça zengindir. Ülkemizde üleksit, kolemanit ve tinkal bor mineralleri bulunur. Ülkemiz dünya üzerinde bulunan bor minerallerinin yaklaşık olarak % 72’lik kısmına sahiptir. Ülkemizden sonra Çin, Rusya ve ABD gelir, ülkemizde bor mineralleri devlet kuruluşlarından bir tanesi olan Eti Maden İşletmeleri tarafından işletilir.
BOR MADENİ NEREDE KULLANILACAK?
Şu günlerde uçakların yakıtlarında katkı malzemesi olarak kullanılan bor madeni önümüzdeki yıllar içinde kara ve deniz taşıtlarında da kullanılması açısından planlanıyor. Yapılan araştırmalar neticesinde, bor madeninin pillere destek olarak kullanılması pillerin 3 kat daha fazla güçlü olmasını bekleniyor. Bundan kaynaklı olarak bor madeni pillerin gücünü artırmasından kaynaklı olarak elektrikli araçların pil gücü sıkıntılarını çözecektir.
Ayriyeten bor madeninin diğer madenlerin yerine kullanılabilmesi açısından halen araştırmalar yapılmaktadır. Yapılan bu araştırmalar neticesinde olumlu sonuçlar çıkarsa, ülkemiz stratejik açıdan oldukça büyük bir güç kazanacaktır. Bor madeninin hafif olması, sürtünmeyi azaltması, enerji verimliliği, ısıya karşı olan dayanıklılığından kaynaklı olarak önemi de büyüktür. Bu detayların hepsi dünyanın bu elemente karşı olan gelecekteki düşkünlüğünü gösteriyor. Yapılan planlamalar açısından bir sıkıntı çıkmazsa ülkemiz bu açıdan büyük bir refah sahibi olacak ve ekonomik açıdan kendini güçlendirecektir.