Unutkanlık neden olur? Birçok insan bu durumdan muzdarip. Bu sebeple unutkanlık sorunu ile ilgili internette çok sayıda arama yapılıyor. Hayatı olumsuz yönde etkileyen bu problemin nedeni, sebepleri, unutkanlık hastalığına ilişkin detaylar merak ediliyor. Peki Unutkanlık neden olur? | Unutkanlığın sebepleri nelerdir? Ayrıntılar haberimizde.
UNUTKANLIK NEDEN OLUR?
Tek başına bazı olayları unutmak bir hastalık ve ciddi bir sorun anlamına gelmiyor. Uzmanlar, bunama, trafik kazası, kafa travması, menenjit geçirme gibi organik nedenleri tamamen dışlarsak, unutkanlığın çok sık görülen bir durum olmadığını belirtiyor. Günlük olağan unutkanlıkları aşan, bizi rahatsız eden durumlarda mutlaka doktora başvurmak, danışmak ve yardım almak gereklidir. İşte, unutkanlık nedenleri...
Unutkanlığın en sık nedeni bunama olarak bilinen "Demans sendromu"dur. Demans, kişinin entelektüel ve sosyal yeteneklerinin, günlük fonksiyonlarını etkileyecek şekilde ilerleyici bir kayıptır. Hastalık, doğası gereği ilerleyici özelliktedir. Demanslı bir kişide; hafıza, düşünme, mantık yürütme, yer ve zaman tayini, okuduğunu anlama, konuşma, günlük basit işleri yapma gibi işlevlerde bozukluklar görülür. Demans dışında en önemli unutkanlık nedenleri ise şunlardır;
Tiroid bezi hastalıkları
Depresyon ve stres
Metabolik bozukluklar
İnme
Kafa travmaları
Beyin tümörleri
Açık kalp ameliyatlarında beyin dokusunun kanlanma azlığına bağlı değişiklikler
Vücut direncini kıran birçok hastalık
Zihinsel yorgunluk
sebep neden dua unutkanlık hastalığı unutkanlık için vitamin
UNUTKANLIĞIN SEBEPLERİ NELERDİR?
Unutkanlık, çağımızın en çok duyulan şikayetlerinden biridir.
Bu sorun birçoğumuzda var.
Eskiden annelerimiz hatta anneannelerimizden duyduğumuz unutkanlık şikayeti artık 30'lu yaşlarının başlarında olanların bile dilinde.
Peki neden?
Yorgunluk ve stres kişinin unutkanlığına sebep olabiliyor.
Hatırlamama problemi insan hayatını olumsuz etkilemediği müddetçe normal karşılanabilen bir durum olsa da depresyon da unutkanlıkta büyük bir etken.
DEPRESYON UNUTKANLIĞA SEBEP OLUYOR
Unutkanlığın genel sebepleri içinde en sık rastlananı psödodemans'tır. Yalancı bunama olarak da bilinen bu durumu en sık depresyonda görülür.
İnsanlar genelde unutkanlıkları olduğu zaman “Acaba bende bunama mı başladı?" diye düşünürler. Oysaki ilk değerlendirilmesi gereken durum, kişinin hayatında o günlerde bir zorlanma olup olmadığı ya da depresif bir durum yaşayıp yaşamadığıdır. Çünkü depresyona bağlı olarak kişinin bazı fonksiyonları bozulur.
Hastalık sadece unutkanlık olarak değil; halsizlik, dikkat dağınıklığı, moral bozukluğu, uyku düzensizliği, keyifsizlik, iştah artışı ya da azalması, umutsuzluk olarak da kendini gösterir.
Bir diğer sebep, herkes tarafından bilinen demans yani bunama rahatsızlığıdır. Bu bunama rahatsızlığı sadece alzheimer olarak düşünülür, aslında kendi içinde çok fazla başlığı vardır. Bunların mutlaka bir profesyonel tarafından değerlendirilerek ne olduğunun belirlenmesi gerekir.
B12 EKSİKLİĞİ
Bir başka unutkanlık sebebi B12 vitamini eksikliğidir. B12 vitamini eksikliği, toplumda en sık bilinen ve popülerleşmiş unutkanlık sebeplerinden biridir. Çünkü kişi depresyonu ve demansı kendine yakıştıramaz ama B12 eksikliğini kolayca yakıştırır. Bir vitamin aldığında durumunun düzeleceğini düşünmek daha kolay gelir.
Bunun dışında diğer psikiyatrik hastalıklarda da unutkanlık görülebilir.
Şizofreni, Bipolar Bozukluk (duygu durum bozukluğu ya da manik depresif bozukluk) gibi hastalıklarda unutkanlıklar görülebilir. Bunun sebebi şizofrenide bilişsel süreçlerin bozulması, bipolar bozuklukta ise duygu durumdaki çökmelerdir.
ZEKA GERİLİĞİ
Zeka geriliğini çok uç vaka olarak düşünmeyin. Zeka ortalamasının biraz altında olan kişilerin bir konuyu hafızasında tutma olasılığı diğerlerine göre daha zordur. Ama hiç kimse kendisine ya da sevdiklerine demansı, şizofreniyi, bipoları, depresyonu ya da zeka geriliğini yakıştırmaz.
UNUTKANLIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Özel günleri unutmak
Özel eşyaları kaybetmek
Ocaktaki yemeği unutmak
Kapının üstünde anahtar unutmak
Sık sık karşılaşılan insanların isimlerini unutmak
Sohbet esnasında cümleleri unutmak
UNUTKANLIĞIN FİZİKSEL SEBEPLERİ VAR MIDIR?
Evet, fiziksel sebepleri de olabilir. Örneğin bir beyin tümörü, beyinle alakalı bir başka rahatsızlık, metabolizmayı bozan başka hastalıklar ve ağır diyete ek olarak kanser de unutkanlığa sebep olabilir. Ama en sık rastlanan hastalıkların başında hipotiroidi gelir. Aslında hipotiroidi sadece kendi başına bunu yapmaz. Metabolizmadaki yavaşlamaya ek olarak oluşturduğu depresyon nedeniyle de bu tabloya sebep olabilir. Tabii bunlar, vücut fonksiyonlarındaki çökmeyle alakalı unutkanlık nedenleridir.
UNUTKANLIĞIN TEDAVİSİ VAR MI?
Unutkanlık bir hastalığa bağlı mı değil mi? Önce bunu belirlemek gerekir. Hastalığa bağlıysa, buna uygun bir protokol izlenmelidir. Unutkanlığın çok iyi gözlenmesi şarttır. Tedavide erken değerlendirme olması ve hastanın takibinin yapılması önemlidir. Unutkanlığın ne şekilde seyrettiği de yine tedavinin belirleyicileri arasında yer alır. Çünkü unutkanlık düzelebilir ya da gittikçe derinleşebilir. Her hastalığın kendine özgü bir yaklaşım biçimi vardır.
Demans, en belirgin unutkanlık nedenlerinden bir tanesidir. Bu hastalıkta özellikle dikkat edilmesi gereken ilk evredir. Demans erken evrede psikiyatrik belirtileri taklit eder. Kişi hatırlayamadığı için sinirlenebilir, unuttuğu için üzüntü duyabilir, öfkelenebilir.
Karşısındakine “Sürekli aynı şeyi soruyorsun" gibi çıkışlarda bulunur, alışkanlıkları değişmeye başlayabilir. Demans 65 yaşından önceyse 'Erken başlangıç', 65 yaşından sonraysa 'geç başlangıç' diyoruz. Ama demansı olan hastaları biraz irdelersek, geçmişe dönük detaylı bir öykü alırsak, başlangıcın ilk zamanlarda sanki psikiyatrik belirtilerle seyreden bir psikiyatrik hastalıkmış gibi olduğunu görürüz. Bu durumda erken müdahalede erken yanıt alırız. Çünkü demans yıkımla gider, sürekli aşağı doğru iner. Bir yerde tutmanız gerekir. En azından fonksiyon yitimi olmaması açısından ilaç tedavisine erken başlanırsa, kişi yaşamına daha iyi bir şekilde devam edebilir. Ama eğer geç kalınırsa, çok fazla bir şey yapılamıyor.
DEMANSTA İLAÇ TEDAVİSİ
İlaç tedavisi demansta ömür boyu sürer, depresyonda ise depresyonunuzun ağırlığına bağlı olarak değişir. Demansda süreç daha ağır ve çözümsüzken, depresyonda daha çözümlü bir süreç hakimdir. Bireysel özellikleriniz, yalnız yaşıyor olmanız, travmalar, destek faktörlerinizin olmaması, yaşamınızdaki stres faktörleri, zeka düzeyiniz, entelektüel düzeyiniz sizin depresyon tedavinizin sürecini belirleyen unsurlar olarak değerlendirilebilir.
Eğer kişilerin yakınlarında unutkanlık varsa ve yaygınsa ya da ailede ilerleyen yaşlarda demansı ortaya çıkmış kişiler varsa mutlaka bir kontrol edilmeleri gerekir.
Eğer kendilerinde unutkanlık başlamışsa, bu açıdan da değerlendirmeleri iyi olabilir.
Özellikle demans, Alzheimer veya diğer organik kökenli demans sebepleri olan rahatsızlıklarda geç kalınırsa, tedavi başarısıda o oranda düşüyor.
Bunun dışında unutkanlık süreci genelde demansda aşağı doğru inerken depresyon, hipotroidi ya da diğer belirleyici fiziksel hastalıklarda geri dönüşlüdür.
Ancak uzun süre ağır diyet yaptıysanız birtakım fiziksel bozukluklar da ortaya çıkabilir. Bu sizin karaciğerinizde ortaya çıkabileceği gibi beyninizde de görülebilir. Bu durumda unutkanlıkla ilgili süreç daha sıkıntılı bir hal alabilir" diye açıklamalarda bulunuyor.
Diyetlerin bilinçli yapılması çok önemlidir. Gelişi güzel ilaçlar kullanılmaması gerekir. Bitkisel olduğu söylenilen ilaçlar da karaciğere ve diğer organlara zarar verebiliyorlar.
Beyin üzerinde etkililer; çünkü iştah kapatılmasındaki en önemli faktörlerden bir tanesi dışarıdan alınan bu maddelerin beyindeki açlık merkezini bastırması. Buradan şu sonucu çıkartabiliriz. Zayıflamak için alınan ilaçlar beyin üzerinde etki edebiliyorlar ancak bunların olumsuz tesirleri de ortaya çıkabilir. Zaten medyada bunları zaman zaman görebiliyoruz.
UNUTKANLIK NORMAL Mİ YOKSA BİR HASTALIK BELİRTİSİ Mİ?
Kişinin yaşamının unutkanlıkları yüzünden etkilenmeye başlaması önemli bir belirtidir. Etraftan gelen geri bildirimlere de dikkat etmek gerekir. “Sen bugünlerde çok unutkan oldun! Söyledim hatırlamıyor musun?" gibi. Bunun yanında kişi kendisini gözlemleyebilir.
“Zaman zaman unutmalarım başladı" diyebilir. Unutkanlığınız yüzünden yaşam kaliteniz bozulmaya başladıysa, mutlaka dikkat edilmesi gerekir. Bu durum her rahatsızlık için ayrı değerlendirilir.
Unutkanlık sorunları standart gibi görünse de demans için farklı, depresyon için daha farklıdır. Demansta değerlendirmeyle ilgili en sık düşülen yanlışlardan bir tanesi şudur: Demansların yakınları, “Genelde eskiyi çok iyi hatırlıyor ama yakını hatırlamıyor" derler.
Zaten demansın özelliğidir bu. Belirleyici bir şeydir. Eskiyi çok iyi hatırlar ama yeniyi hatırlamakta zorlanır. Sebep de şudur: Beyin yeniyi kayıt edememeye başlamıştır. Eski kayıtlanmış olanları arşivden daha kolay çıkartır ama arşive yeni dosya koyamamaya başlar. Bu durum, değerlendirmede önemli bir belirleyicidir.
UNUTKANLIĞI YENMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
- Bol sebze ve meyve tüketin.
- Vaktinizi arkadaşlarınız ve ailenizle geçirin.
- Stresten uzaklaşın.
- Fındık, ceviz, badem, çekirdekli kuru üzüm, yeşil sebzeler, böğürtlen, yaban mersini, üzüm suyu, elma, kepekli pirinç ve balık tüketimi ile folik asit takviyesini ihmal etmeyin.
- Dinlenmenize dikkat edin ve düzenli egzersiz yapın.
- Alkolden uzak durun.
- Ajanda kullanın, bol bol not alın.
- Yeni hobiler edinin, müzikle ilgilenin.
- Gönüllü çalışmalara katılın.
UNUTKANLIK HASTALIĞININ TÜRLERİ
Demans, zihinsel becerilerin giderek azalması durumu olarak tanımlanabilmektedir. Günlük aktivitelerin yapılamaması halidir.
Alzheimer, bireyin ilerleyen yaşlarda bilişsel yeteneklerini yıkıma uğratan bir hastalık olarak bilinmektedir.
HAFIZAYI GÜÇLENDİRME YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Kitap okumak
Bol su içmek
Dengeli ve düzenli beslenmek
Sağlıklı besinler tüketmek
Egzersiz yapmak
Sosyal ortamlarda bulunmak, insan ilişkilerini geliştirmek, iletişim kurmaya açık olmak
Eksik olan vitamin, mineralleri vücuda takviye etmek
Hastalıkları tedavi etmek
Bulmaca çözmek gibi zihni çalıştıracak ve geliştirecek aktiviteler yapmak
Hafızayı güçlendirip unutkanlık hastalığını tedavi etmeye yardımcı olabilir.
UNUTKANLIK HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Unutkanlık hastalığı tedavi etmek için yapılacak ilk iş unutkanlığın sebeplerini saptamaktır. Doğru bir tedavi uygulanabilmesi için unutkanlık hastalığının epey gözlemlenmesi gerekir. Unutkanlık hastalığının erken tanı ve tedavisi oldukça önemlidir çünkü ileri aşamalarda Demans ve Alzheimer oluşabilir. Bu nedenle doğru zamanda doğru tedavi uygulanmalıdır.