Çin'in Vuhan kentinde başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında, BioNTech ile imzalanan anlaşma sonucunda, Haziran ayında ülkemizde aşılamanın hız kazanması bekleniyor. Bu kapsamda, vatandaşların da aıyla ilgili merak ettikleri artıyor. Son zamanlarda sıklıkla gündeme gelen alkol tüketimi ile aşı ilişkisi de kafadaki soru işaretlerinden bir tanesi... İşte uzmanların konu hakkındaki düşünceleri...
Çok miktarda vücuda giren alkolün bağışıklık sistemini olumsuz etkilemesi, bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırması gibi etkenleri, birçok uzman tarafından kabul ediliyor. Ancak alkolün koronavirüs aşısının etkisini azalttığına dair herhangi bir veri bulunmuyor.
Hürriyet'in haberime göre, Manchester Üniversitesi'nden İmmünolog Sheena Cruickshank, "Aşıya iyi bir yanıt almak için bağışıklık sisteminizin en üst düzeyde çalışması gerekir" diyor ve bu nedenle aşı olmadan bir gece önce veya aşılandıktan kısa bir süre alkol kullanılıyorsa, bunun bir faydası olmayacağını söylüyor.
İngiltere İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) ise, Covid-19 aşısından önce ya da sonra alınan alkolün aşıların etkinliğini düşürdüğüne dair hiçbir kanıtın olmadığını söylüyor. İngiltere Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (NHS) ya da aşı üreticilerinin sağladığı verilerde de böyle bir vakanın görülmediği ifade ediliyor.
Buna karşılık Rusya’da bir sağlık uzmanı Sputnik V aşısı olan vatandaşlara aşılanmadan en az iki hafta önce alkol almayı bırakmalarınıi aşıdan sonra da en az 6 hafta alkolden uzak durulması gerektiğini tavsiye etmişti ancak bu durum sağlık uzmanları arasında tartışmaya neden oldu.
Sputnik V aşısının geliştiricisi Alexander Gintsburg, daha sonra bu tavsiyenin çok aşırı olduğu yorumunu yaptı. Gintsburg, Sputnik V hesabından attığı bir tweet aracılığıyla, Covid-19 aşısından sonra alkolün tamamen yasaklanmasından bahsetmediklerini, makul miktarda tüketime izin verildiğini, aslında bu durumun tüm aşılar için geçerli olduğunu ve aşıdan sonraki 3 gün boyunca alkolden uzak durulmasını tavsiye ettiklerini söyledi.
Aşıdan önce ve sonra alkol tüketimi ile ilgili genel bir fikir birliği yok ancak alınan alkolün aşının yan etkileriyle karışabileceğini ve aşının koruyuculuğunu etkileyebileceğini savunan uzmanlar da var.
Örneğin, New York Üniversitesi Langone Health'den Dr. Tania Elliott, aşının ağrı, kas ağrısı, halsizlik gibi yan etkilerinin olabileceğini, alkolün yan etkileriyle birlikte kişinin kendisini daha kötü hissetmesine neden olma riski taşıdığını belirtiyor.
Sağlık Bakanlığı’nın Kovid-19 Bilgilendirme Platformu’nda ise aşı sonrası yan etki izleme ve değerlendirme açısından sıkıntı olabileceği için alkol alınması önerilmiyor.
Peki bu konuda bir yılı aşkın bir süredir Kovid- 19 ile mücadelede aktif rol oynayan alanında uzman isimler ne düşünüyor?
"ÖNCESİ, SONRASI GİBİ DETAYLARIN ANLAMI YOK"
KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın aşı olduktan sonra alkol tüketimine dair düşüncesini şu ifadelerle açıkladı:
"Aşının alkolle herhangi bir ilişkisine dair net bir bilgi yok ancak bedene zarar vermeyen alkol miktarı aşıya da zarar vermez diye düşünüyorum. Dolayısıyla aşı öncesi, sonrası ya da iki aşı arası gibi detayların özel bir anlamı yok."
"ETKİNLİĞİNİ AZALTABİLİYOR"
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Rıdvan Karaali ise görüşlerini şöyle açıkladı:
"Aşıların tam ve iyi bir şekilde etkili olabilmesi için ve vücut savunma sisteminin tam çalışıyor olması lazım. Bu sadece Kovid-19 aşısı için değil tüm aşılar için geçerli. Yani bir kişinin savunma sistemi ne kadar iyi çalışıyorsa aşının etkisi o kadar iyi oluyor. Bazı hastalıklar, bazı ilaçlar bu savunma sistemini bozabilir, alkol kullanımı da savunma sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını engellemiş oluyor. Dolayısı ile aşılama öncesi ve sonrası aşılamanın etkinliğini azaltabiliyor.
Aşılama uygulamasının başından beri hep gündemde tuttuğumuz yan etkilerin alkol kullanan kişilerde daha fazla görüldüğünü gözlemledik. Dolayısı ile aşı olacak kişilerin hem 1. doz hem 2. doz olmak üzere aşılama öncesi belli bir süre (7-10 gün), aşılama sonrası ise en az 10- 14 gün süre ile savunma sisteminin tam ekin bir şekilde çalışması için bu süre zarfında alkolden uzak durmak aşının etkinliği açısından önem arz etmektedir.
Sigara kullanımı da aynı şekilde alkol kadar çok net olmasa da savunma sistemimizin etkin bir şekilde çalışmasının önünde bir engel. Hem sigara hem alkol kullanımı bu aşıların yan etkilerinde artmaya ya da aşının etkinliğinde azalmaya neden olabilir. Bunu bilerek aşılama takvimini ona göre ayarlamak en doğru yaklaşım olacaktır."
"SİGARA, BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ DAHA ÇOK BASKILIYOR"
Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı:
"Aralıklı olarak alkol alan yani sosyal içici olanların düşük dozda alkol kullanmalarının aşının etkinliği üzerinden bir etkisi yoktur. Ancak aşıdan önce ya da sonra yüksek dozda alkol alınırsa bağışıklık sistemini baskıladığı ve vücudu fırsatçı enfeksiyonlara daha açık hale getirdiği için özellikle aşıdan sonra 15 günlük dönemde aşırı alkol kullanımından kaçınılmalıdır. Yani 1. doz ya da 2. doz fak etmiyor. Sonuç olarak kronik alkolik durumlarında bağışıklık sistemi daha çok baskılanır. Ek olarak şunu da belirtmekte fayda var, aslında bağışıklık sistemini sigara daha çok baskılıyor, bu da göz ardı edilmemeli."
"24 SAAT ÖNCESİ VE SONRASINDA TAVSİYE EDİLMEZ"
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Mert Kuşkucu:
Alkol ve sigaranın temel olarak bağışık sistemine olumsuz etkileri olduğu için kullanılmasını bu açıdan önermiyoruz. Ama aşı etkinliği farlı parametrelere bağlı olduğu için sadece buna bağlıdır ya da değildir diyemeyiz. Sigara için çok net bir bilimsel veri yok ancak alkolün, temel olarak bağışıklık sistemini olumsuz etkilediği için 24 saat öncesi ve sonrasında alınması tavsiye edilmez.
"HASTALIĞA TEKRAR YAKALANMAYA DAVETİYE ÇIKARMAKTIR"
Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği İdari ve Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Hakan Oğuztürk
"Alkol, aşı ile birlikte bağışıklık sisteminde virüse karşı güçlü bir savunma mekanizmasının oluşmasına olumsuz bir etki yapacak ve aşının etkinliğinde azalmaya neden olur. Bu aslında sadece Covid-19 aşısı için değil, tüm aşılar için dikkat edilmesi gereken önemli bir detaydır. Aşılanacakların aşıyı yaptırmadan önce ve sonra alkolden uzak kalması aşının vereceği faydayı artıracaktır diyebiliriz.
Aşıdan 10 gün öncesi ve 1 ay sonrası alkole yaklaşılmamalı. Yoksa aşının bize sağlayacağı faydada ciddi anlamda düşüş söz konusu olabilir.
Diğer taraftan sigara kullanan kişilerde de Covid-19 aşısının etkisi azalabilir. Bu anlamda sigara, alkolde olduğu gibi aşılamadan sonraki süreçte antikorların oluşması aşamasında hem negatif etki yapıp hem de oluşmuş olan bağışıklığın baskılanmasına sebebiyet verebiliyor. Bu da aşının faydası konusunda sıkıntı oluşturabilmekte hem de hastalıklara tekrar yakalanma anlamında bir davetiye çıkarmaktadır. "