Yeni kıdem tazminatı tavanı ne kadar oldu?

 Kıdem tazminatında yeni sistem

Hükümet, kıdem tazminatını yakın zamanda gündeme getirdiği tamamlayıcı emeklilik sistemi yani TES'e dönüştürmek için kolları sıvadı. Kıdem tazminatına ilişkin itirazlar ve görüşmeler devam ediyor.Kıdemde yeni sistemin yasal düzenlemesiyle ilgili süreç devam ederken, yılın ikinci yarısında uygulanacak kıdem tazminatı tavanı da belli oldu.Bu tutar 7 bin lirayı aştı.Temmuz ayında işten ayrılan veya emekli olanlar haziran ayında ayrılanlardan daha yüksek kıdem tazminatı alabilecek.ayrıca memurların emekli ikramiyesinde de artış yaşandı.

En az 1 yıl çalışma şartı 

İş Kanunu’na tabi olarak hizmet akdiyle bir işverene bağlı çalışanlar, en az bir yıl çalışmaları şartıyla, iş yerinde çalıştıkları her yıl için 30 günlük brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. Ücreti yüksek olanların kıdem tazminatında ise tavan uygulanıyor.

Kıdem tazminatı tavanı 

1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. Buna kıdem tazminatı tavanı deniliyor. En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenmekte olan emeklilik ikramiyesi ise memur maaş katsayısı ile belirleniyor. Buna bağlı olarak kıdem tazminatı tavanı, her yıl ocak ve temmuz aylarında artıyor.

 Kıdem tazminatı tutarı hesaplamaları

Bu yılın ocak-haziran döneminde kıdem tazminatı tavanı 6 bin 730 lira olarak uygulandı. 1 Temmuz 2020 tarihinden geçerli olmak üzere bu yılın temmuz-aralık döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı ise 7 bin 117 TL’ye çıktı. Aynı işverene bağlı iş yerlerinde 10 yıl çalışan bir kişinin alabileceği maksimum kıdem tazminatı tutarı 67 bin 300 liradan 71 bin 170 liraya yükseldi.

En yüksek ve en düşük kıdem tazminatı  

Kıdem tazminatının tavanı, en yüksek devlet memuruna ödenen emekli ikramiyesine endekslenirken, en düşük kıdem tazminatı da asgari ücrete bağlı olarak artıyor. Asgari ücret son yıllarda sadece yılda bir defa arttırılıyor. Ocak ayında yüzde 15 oranında artırılan asgari ücrete bağlı olarak, 2020 yılında, çalışılan her yıl için ödenecek en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 943 lira düzeyinde bulunuyor.

Brüt ücreti o rakamı aşanlar daha fazla tazminat alacak  

Kıdem tazminatı tavanında yapılan artıştan, brüt ücreti halen 6 bin 730 liranın üzerinde olan kişiler faydalanacak. Örneğin, brüt ücreti 7 bin 200 lira olan ve 15 yıl çalışması bulunan bir kişi 30 Haziran 2020 tarihinden önce işten ayrıldığında veya emekli olduğunda 100 bin 950 lira kıdem tazminatı alabilecek iken, 1 Temmuz’dan sonra işten ayrıldığında 106 bin 755 lira kıdem tazminatı alabilecek. Bir ay sonra emekli olmak, bu kişinin 5 bin 805 lira daha fazla kıdem tazminatı alabilmesini sağlayacak.

"Onları etkilemiyor"

Kıdem tazminatı tavanındaki artış brüt ücreti 6 bin 730 liranın altında olan işçileri ise etkilemeyecek. Onların çalıştıkları her yıl için alabilecekleri kıdem tazminatı, brüt ücretleri üzerinden hesaplanıyor.

İşten ayrılırken dikkat! 

Emekliye ayrılmayı veya örneğin 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü koşulunu tamamlayarak işten kendisi ayrılmak isteyenlerin, kıdem tazminatı taban ve tavanındaki artışları dikkate alması gerekiyor.

 Asgari ücretlide durum değişiyor

Asgari ücret artışı yılda bir defa ocak ayında yapılıyor. Asgari ücretle çalışanlar kasım, aralık gibi aylarda işten ayrılmak yerine ocak ayını beklediklerinde daha yüksek kıdem tazminatı alabiliyorlar.

 Yüksek ücret alanlar için kıdem tazminatı uygulaması

Yüksek ücret alanların ise daha fazla kıdem tazminatı alabilmek için kasım – aralık ya da mayıs – haziran ayları yerine, ocak ve temmuz aylarını beklemeleri gerekiyor. Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanının altında olanların ocak-temmuz aylarını beklemesi gerekmiyor.

Memurların emekli ikramiyesi arttı

Devlet memurlarının emekli ikramiyeleri de altı ayda bir artırılıyor. Temmuz ayından geçerli olmak üzere, lisans mezunu öğretmen ve polisin 35 yıllık hizmet karşılığı emekli ikramiyesi 104 bin 242 liradan, 110 bin 309 liraya yükseldi. Lisans mezunu hemşirenin 35 yıllık hizmet karşılığı emekli ikramiyesi de 101 bin 321 liradan 107 bin 218 liraya çıktı.

 Kıdem tazminatı giydirilmiş ücret üzerinden ödenir

Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı iş yerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten çıkarttığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor.

 Askerlik ve evlilik durumlarında kıdem tazminatı

Bunun yanı sıra erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabiliyorlar.

 Kıdem tazminatında ücret çeşitleri

Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatlerin de dikkate alınması gerekir. Bordroda görünen brüt ücret “çıplak” ücrettir. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler eklenerek “giydirilmiş ücret” bulunur.

 Hesaba katılan ödemeler

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. İşçinin işe geliş - gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.

 Özel sağlık ve hayat sigortası prim ödemeleri durumu

Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de kıdem tazminatına esas ücrete eklenir.Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemeler toplanarak 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.

Örnek Hesaplama 

Kıdem tazminatı tavanının hesabında Başbakanlık Müsteşarına yapılan emekli ikramiyesinin esas alınmakta olduğu dikkate alındığında, kıdem tazminatı hesabının tavanını hesaplayacak olursak;

Devlet Memurlarına bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesinin hesabında aşağıda belirtilen ödemelerin toplamı esas alınmaktadır: 1. Aylık Gösterge X Aylık Katsayısı 2. Ek Gösterge X Aylık Katsayısı 3. Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi X Aylık Katsayısı 4. Taban Aylık Göstergesi X Taban Aylık Katsayısı 5. (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) x Aylık Katsayısı x % 215 (En yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının her devlet memurunun kendi ek göstergesine göre farklılık gösteren oranına tekabül eden miktar)