Velisiz kıyılan nikah geçerli midir? Diyanet İşleri Başkanlığı
Hanefîlerin dışındaki mezheplerde âkıl-bâliğ kızlar, ancak velileri aracılığıyla evlenebilirler. Bu mezhepler “Velisiz nikah olmaz. ”
(Buhârî, Nikah, 36; Ebû Dâvûd, Nikah, 19; Tirmizî, 14, 17) hadisini ve benzeri hadisleri mutlak olarak değerlendirmekte ve kızların -rızâları alınsa bile- sadece velileri aracılığıyla evleneceklerini söylemektedirler (Şâfiî, el-Üm, V, 21; Sahnûn, el-Müdevvenetü’l-Kübrâ, II, 165; İbn Hazm, el-Muhallâ, IX, 31-32; İbn Kudâme, el-Muğnî, VII, 5). Hanefîler ise bu hadisleri tam ehliyetli olmayan kız ve kadınların ancak velileri aracılığıyla evlenebilecekleri şeklinde yorumlamaktadırlar. Hanefîlerde âkıl-bâliğ olan kadın, aynen erkek gibi velisinin aracılığına gerek olmaksızın evlenebilir. Ancak yetişkin bir kız veya kadın dengi (küf’ü) olmayan bir adamla evlenmişse velisi bu evliliği feshettirebilir.
Dullar ise bütün mezheplere göre veli şartı aranmaksızın kendi başlarına evlenebilirler.
Evlilikte velâyet kurumunun ön plana çıkması, hayat boyu birlikteliği başlatacak olan evlilik akdinin gerekli araştırmalar yapılarak mümkün olduğu ölçüde sağlam temellere oturtulması, telâfi edilmesi ve geri dönülmesi imkânsız olan hataların önceden görülmesi ve önlenmesi, bir yönüyle de evlenecek tarafların aileleri arasında kaynaşmanın kolay sağlanması gibi hedeflere yöneliktir.
Sonuç olarak, evlilik ciddi bir müessesedir. Dolayısıyla nikah kıyılırken velilerin izni alınmalıdır. Velinin izni alınmadan kıyılan nikah her ne kadar bazı İslam âlimlerine göre geçerliyse de taraflar, evlenirken Hz. Peygamber (s.a.s.)’in yukarıda zikredilen hadisini dikkate alarak, velilerin iznini alma cihetine gitmelidirler. Evliliğe engel ahlâkî, dinî ve sosyo-ekonomik bir engel yoksa, velilerin yetkilerini kötüye kullanarak zorluk çıkarmamaları gerekir.
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
