Kullanılmayan izin parasında zaman aşımı işten çıkışla başlar

İş Kanunu'na göre, işe başladığı günden itibaren, deneme süresi dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler yıllık ücretli izne hak kazanıyor. İşçinin dinlenebilmesi için yıllık izin hakkı yasayla güvence altında bulunuyor.
İşçinin ne kadar yıllık ücretli izin kullanabileceği, çalışma süresine bağlı olarak değişiyor. Yıllık ücretli izin, çalışma süresi bir yıldan beş yıla kadar olanlara 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıl ve daha fazla olanlara ise 26 günden az olamaz. Bu süreler toplu iş sözleşmeleriyle artırılabilir, ama hiçbir şekilde azaltılamaz.

18 YAŞ ALTI VE 50 YAŞ ÜSTÜNE DİKKAT

İşçinin yaşı 18 ve daha düşük ya da 50 ve üzerinde ise çalışma süresi kaç yıl olursa olsun yıllık izni 20 günden az olamaz.

Beş yıla kadar çalışması olanların izin hakkı normalde 14 gün. Ancak, 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük olanlar bir yıldan sonra 20 gün izin hakkına sahip olur.

ÇALIŞIRKEN PARA ÖDENEMEZ

İşçinin yıllık izin hakkı, vazgeçilemez bir hak. İşçi istese de yıllık izin hakkından feragat edemez. Kullanılmayan izin parası ancak iş akdi sona erdikten sonra ödenebilir.

Buna rağmen, farklı uygulamalar görülebiliyor. İşverenler, kullanılmayan yıllık izinlerin kullanıldığına dair yazı imzalatabiliyor veya para ödeme yoluna gidebiliyor. Çoğu zaman işçi de izin kullanmak yerine para ödenmesini tercih edebiliyor.

İzin kullanmadığı halde kullanmış gibi belge imzalaması konusunda dayatmayla karşılaşan işçinin, o tarihlerde fiilen çalıştığına dair kanıt toplaması gerekir.

İŞVERENLER İKİ DEFA ÜCRET ÖDEMEK ZORUNDA KALABİLİR

Gerek işçinin talebi üzerine, gerekse işverenin isteği üzerine, kullanılmayan izne karşılık çalışırken para ödenmesi halinde işveren daha sonra sıkıntılı bir durumla karşı karşıya kalabilir. Yargıtay kararlarına göre, çalışma sürerken yıllık izin kullanılmaksızın ücretinin ödenmesi, iş akdinin bitiminden sonra aynı dönem için yıllık izin ücretinin talep edilmesine engel teşkil etmiyor. Çalışma sürerken yıllık iznin kullandırılması yerine ücretinin ödenmesi yıllık izin hakkını ortadan kaldırmıyor. Çalışma devam ederken yıllık ücretli izin paraya tahvil edilemiyor.

BEŞ YILLIK ZAMAN AŞIMI UYGULANIYOR

Yıllık ücretli izin parasında, diğer işçi alacaklarında olduğu gibi beş yıllık zaman aşımı uygulanıyor. Zaman aşımı süresi, iş akdinin sona erdiği tarihte başlıyor. İşçi kaç yıl çalışırsa çalışsın, hak edip kullanmadığı izin paralarının tamamını iş akdinin sona erdiği tarihten itibaren beş yıl içinde alabilir.

İZİN PARASI SON ÜCRET ÜZERİNDEN ÖDENİR

Uygulamada bazı işverenler, kullanılmayan iznin parasını, izin hangi yıla ait ise o yılın ücreti üzerinden hesaplıyor. Bu yasaya açıkça aykırı. Yasaya göre, iş sözleşmesi devam eden bir işçinin hak kazanıp da kullanamadığı yıllık izin ücretinin, akdin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden ödenmesi gerekiyor. İş akdinin işveren ya da işçi tarafından feshedilmiş olması izin parasını alınmasını etkilemiyor.

ÇALIŞILMAYAN GÜNLER İZİN HESABINA DAHİL EDİLİR Mİ?

Kanun uyarınca, çalışılmayan bazı günler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi kabul edilir. Bunlar şöyle: İş kazası veya hastalıktan ötürü işe gidilemeyen günler (İhbar süresinin 6 hafta fazlasına kadar olan süreler). Kadın işçilerin doğum öncesi ve sonrasında çalışmadığı süreler. Muvazzaf askerlik dışında manevra vb gerekçelerle görevlendirme dolayısıyla işe gidilemeyen sürelerin 90 günü. İş yerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın 15 günü.

GENEL TATİL GÜNLERİ İZNE SAYILAMAZ

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılamaz. İşverenin, yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerini ayrıca ödemesi gerekiyor.